Augusto Pinochet

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Augusto Pinochet, fotografia

Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (Valparaiso, 25 santandria 1.915-Santiagu, 10 nadale 2.006) est istadu unu militare tzilenu chi aiat ghiadu sa ditadura esistidora in cussu paìsu intre su 1.973 e su 1.988.

Aiat assumidu su 23 de austu de 1.973 su càrrigu de cumandadore de s’Armada de su Tzile. S’11 de cabudanni de cussu anu, aiat aderetadu unu corfu de istadu chi aiat bortuladu su gubernu custitussionale de Salvador Allende su sotzialista. Dae cussu mamentu, Pinochet aiat assumidu su gubernu de su paìsu, a sa prima cun su càrrigu de presidente de sa Zunta Militare de Gubernu (chi aiat ocupadu finas a su 1.981), a su cale aiat annantu su tìtulu de cabu supremu de sa nassione su 27 de triulas de 1.974, chi li cuntzediat su podere isecutivu.

Su 16 de nadale de su matessi annu, aiat assumidu su càrrigu de presidente de sa Repùbriga, chi diat esser istadu ratifigadu cun sa promurgadura de su Custituimentu de 1.980. Su gubernu suo diat esser terminadu a pustis de sa derrota in su Prebissitu Nassionale de su 1.988 e su sustituidura sua peri Patricio Alwyn en 1.990. Pinochet fiat abarradu cumandadore in cabu de s’Armada finas a su 10 de martzu de su 1.998, e sa die sighidora diat aer assùmidu su càrrigu de senadore perpetuadu, chi diat aer isvilupadu in manera efetiva pro una pariga de meses.

Sa ditadura de Pinochet est istada critigada ampramente tantu in su paìsu ch’in s’abarru de su mundu, pro sas bioladuras graes e bariadas de sos deretos umanos cumìtidas in su tempus numenadu de rezìmene militare, pro custa resone aiat dèvidu esser sutapostu a diferentes protzessos finas a sa die de sa morte sua, mancari, pro neghe mescamente de s’istadu suo de salude, no apat pòdidu esser cundennadu mai a penas.