Corona de Logu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in nugoresu

Sa Corona de Logu fit, cando bi aìat sos Judicados sardos, sa corte de justìssia de su Rennu e su Cunsizu de sos "magiorendes" (omines sapios postos a rappresentare sas curadorias) e piscamos, chi eleghìat a su Jùdiche e li dabat potestade summa, mantenende peròe su potere de ratificare sos attos e accordos chi pertoccaban su rennu intregu, chi si li nabat "su Logu" (paragula chi benit dae su latinu anticu stlocus e a pustis mudau in locus, de radìchina indo-europea *stel- chi istat pro "pònner"). S'organu mantenìat su trettu e fit su depositarju de soberanìa.

Su mazistrau prus mannu de sa Corona fit su Judiche etottu, chi a bìas unu curadore (un'ispetzie de presidente de Provìntzia) o unu majore (sindicu) podìat supprire in locu suo; sos collettorios si fachìan o in Capu de locu (o in ube fit su judiche) o in sas biddas in ube bi nde aìat tando prus bisonzu.

Corona de Logu comente organu politicu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Comente organu politicu sa Corona de Logu depìat elegher a su Judiche e cuntrollare su chi fachìat. In su "collectu" (commo "collettu") si atobiàban in Capu de Locu unu rappresentante de cada curadoria, sos piscamos, duos rappresentantes de su Capu de Locu chi los eleghìan jurados, e duncas su Judex sive rex fit incoronau chind unu sistema elettivu-ereditariu sichinde lìnia masculina e, in alternativa, cussa feminina.

Su Judiche tenìat lezittimidade a gubernare in supra de unu accordu chin su populu (su bannus-consensus): cando mancabat, su Judiche si podìat facher rùgher dae tronu e fintzas, in ocasione de attos graes abberu de tirannìa, facher ucchìder dae su populu etottu, chene chi custu podìat nòcher a sa familia de su Judiche ruttu in disgrassia: si tenet testimonia istorica chi custu siat sutzessu in sos Judicados de Arbaree e de Torres.