Documentassione limbistica

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in nugoresu

Sa documentassione limbistica est su protzessu in ube una limba si documentat dae una prospettiva limbistica documentale. Sa finalidade sua est cussa de "offèrrer unu registru cumprètu de sas praticas limbisticas chi sun proprias de una comunidade limbistica determinada". Sa documentassione limbistica pùnnat a facher unu registru cantu prus mannu e cumprètu de sa comunidade limbistica chi si tenet in contu, tantu pro sa posteridade e su tempus imbeniente cantu pro sa rivitalitzassione limbistica (est a nàrrer, su protzessu chi punnat a torrare viva una limba). Sa documentassione limbistica dàet fìntzas una base sòlida pro s'analisi limbistica, sicomente crìat una mole de materiale chi si bi podet istudiare s'istruttura de sa limba issupra.

Metodu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

A su solitu b'at sa registratzione bocale, sa trascrissiòne (fachende a s'ispissu imprèu de s'Alfabetu Foneticu Internassionale e/o una "ortografia pratica" fatta e fravicàda a bella posta pro cussa limba), s'annotassione e s'analisi, sa bortàda a una limba de comunicassione generale, s'archiviadùra e s'isparghimentu. Est pretzìsu, pro su prozètu de documentassione limbistica, a facher unu registru bonu cando si fachet sa descrissiòne limbistica. Est a archiviare su materiale, mancari chi non tottus sos archivios sian bonos a bi lu mantènner ca su formatu tennològicu in su tempus cambiat, e nemmancu usuàrjos potentziales bi poden intrare pro nde facher imprèu.

Sa documentassione limbistica est a costàzu de sa descrissione limbistica, chi pùnnat a descrìver su sistema astrattu de istrutturas e regulas, chi sun proprias de sa limba, in sa forma de una grammatica o/e de unu vocabolariu. Su limbista traballat menzus si si fachet s'una cosa e s'atera puru, e podet fìntzas dare materiale a sos chi faveddan sa limba. Sa tennologìa nova permitit menzus registratziones, chin menzus descrissiones, e tottu custu si podet mantènner in archivios digitales, comente AILLA o PARADISEC, e si podet rènder disponibile chin pacu isfortzu a sos chi faveddan sa limba e/o la cheren imparare.

Sa documentassione limbistica at fintzas dau sa luche a prubicassiònes ispetzialitzàdas novas, comente su zornale in lìnia Language Documentation & Conservation e su libru a cadentzia annuale Language Documentation and Description.

Zenìas de descrissione limbistica[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa descrissione limbistica si podet ischirrìare in parìtzos campos de ispetzialitzassiòne.

  • Fonetica, s'istudiu de sos sonos de su limbazu umanu.
  • Fonologia, s'istudiu de su sistema de sonos chi tenet una limba.
  • Morfologia, s'istudiu de s'istruttura interna de sas paragulas.
  • Sintassi, s'istudiu de comente sas paragulas si pònzan a pare pro facher frases grammaticales.
  • Semantica, s'istudiu de su sinnìficu de sas paragulas (semantica lessicale) e de comente custas si pònzan a pare pro dare sentìdu a sas frases grammaticales.
  • Limbistica istorica, s'istudiu de sas relatziones istoricas de sas limbas, chi si poden riconnoscher pro more de assimìzos in su vocabolariu, fravicamentu de paragulas e sintassi.
  • Pragmatica, s'istudiu de comente sa limba l'imprèan sos chi la faveddan.
  • Istilìstica, s'istudiu de s'istile in sas limbas.
  • Paremiografia, regòrta de dìtzos.

Trettos de medios de chirca chi b'istan a curtzu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Limbistica descrittiva;
  • Ortografia, s'istudiu de comente s'iscrivet sa limba;
  • Lessicografia, s'istudiu e sa pratica de facher ditzionarios;
  • Fonologia, s'istudiu de descriver su sistema de sonos;
  • Etimologia, s'istudiu de comente sas paragulas pican sentìdu;
  • Antropologia;
  • Archiviadura limbistica.

Aggantzos de fora[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]