Lingchi

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in logudoresu

Esecussione de Joseph Marchand in Vietnam, 1835.

Lingchi (凌 遲 trad., 凌 迟 sempl., líng chípinyin), bortadu comente "protzessu chi andat a bellu a bellu" o "morte de sas milli secaduras" (殺 千 刀trad., 杀 千 刀sempl.), fit una manera tzinesa pro bochire a unu cundannadu chi an impitadu a cumintzare dae su 900 a.D fintzas a cando non la an abullida in su 1905. In custa esecussione, su cundannadu lu bochìan impitande unu curteddu e faghende unu muntone de dannos a carena pro tempus longu. Su faeddu língchí benit dae sa descrissione de artziare a bellu a bellu in muntagna.

Su lingchi fit petzi pro sos crimines chi fin graes abberu, comente sa traittoria o sa bocchidura de sos mannos proprios. Si faghiat ligande sa persone chi fit cundennada a una palu de linna, e a custa lis segaìan sa carre a cantigheddos a sigunda de comente piachìat a su butzinu, ca sa leze tzinesa non naraìat meda in supra de su protzedimentu. A pustis, si daìat s'oppiu a su cundannadu ca de gai li dolìat prus pagu, in su mentras, e duncas non dismajaìat. Sa pena fit a tres libellos, su primu de umiliamentu, su segundu de morte lenta e doloroda, su de tres pro castigare su cundannadu fintzas a pustis chi sìnche fit mortu.

Custa manera de bochire a sos cundannados fit bènnida a immazine de sa Tzina tra sos otzidentales, chi nde criticaìan sos usos. Bi est in paritzos contos chi contan sa crudelesa tzinesa, comente in sa biografia de Genghis Khan de Harold Lamb.