Porajmos

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Zìngaros a curtzu de èssere deportados de sos nazistas. Fotografia de su 22 de maju 1940
Mapa de sos logos de persighida de sos rom
In sos campos de presonia tedescos, sos rom fiant obligados a bestire cun unu triàngulu marrone furriadu pro los distìnghere de sos àteros presoneris
«  Sos zìngaros resurtant che unu ammesturu de ratzas fragiadas[1] »
(Robert Ritter, diretore de su tzentru de chircas pro s'igiene de sa ratza - Berlin)

Su genotzìdiu rom o olocàustu rom, connotu fintzas che porajmos (pronuntziadu: IPA: [pʰoˈɽajmos], cun signìficu de devastu, istragu), o Samudaripen (signìficu literale: totu mortos), est istadu un'intentu postu in atu de su guvernu de sa Germània nazista e de sos alliados suos durante sa segunda gherra mundiale de nch'isperdere pro mèdiu de genotzìdiu su pòpulu rom de s'Europa.

Mancari su fatu est istadu discoidadu pro meda tempus, sos rom sunt sa segunda populatzione europea vìtima de istermìnios ratziales pro manu de sos nazistas.

Suta sa ghia de Adolf Hitler siat ebreos, siat rom fiant definidos in sas Leges de Nurnberg che inimigos de s'istadu basadu subra sa ratza. Custos duos grupos (e fintzas àteros) fiant ogetu de polìticas de persighida simbigiantes, chi los ant jughidos a curtzu de s'annichilamentu totale in totu sos territòrios ocupados de sas tropas nazistas.

Subra sa cantidade de vìtimas de etnia rom dèpidas a sos crìmenes de sa segunda gherra mundiale non b'ant datos tzertos sende chi fiant unu grupu ètnicu pagu organizadu e insertadu in sa sotziedade; dae sos carculos si nde contant unu nùmeru intre 220.000 e 1.500.000. Sa Germània Ovest in su 1982 at reconnotu formalmente chi contra de sos rom siat istadu ordingiadu unu genotzìdiu.

Su faeddu porajmos no est de agradessimentu intre unos cantos rom chi bivent in sos Balcanos e in Rùssia, sende chi in sos dialetos issoro custu cheret nàrrere «isfloramentu». Prefèrint duncas s'impreu de «Samudaripen» o de «Kali Traš».

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Un triangolo marrone per la sola colpa di essere zingari - Dae su giassu Arci onlus.

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]