Cuntierra:Iscanu

Page contents not supported in other languages.
Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Regione:Sardigna Provintzia: Aristanis Latitudine: 40° 13' 0 N Longitudine: 8° 35' 0 E Altitudine: 380 m s.l.m. Superfitzie: 60,48 km² Abitantes: 1.725 Densidade: 28,52 ab./km² Comunes confinantes: Borore (NU), Cuglieri, Frussio (OR), Macumere (NU), Sagama, Santu Lussurzu, Sinnariolo(OR), Sindia (NU) CAP: 09078 - Pref. tel: 0785 Codice ISTAT:095051 - Codice catastu:I503 Nomen abitantes: Iscanesos Santu patronu: Santu Pedru Apostulu



Iscanu (in italianu Scano Montiferro, in ispagnolu Escano) est unu comune de 1.725 abitantes de sa provintzia de Aristanis, localizzadu in Sardigna in sa regione zentru-occidentale de su Montiferru.


Sa 'idda est situada in prossimidade de sa costa centru-occidentale de sa Sardigna (Italia), a circa 380 metros subra su livellu de su mare. Distat 50 Km dae Aristanis, 18 km dae Macumere e 18 km dae 'Osa. Su clima est umidu temperadu. S'abitadu est situadu a sos pes de sos montes Santu Giorzi, Santa Rughe e Iscrivu.


Intro de sa 'idda sunt presentes funtanas meda, benales e rios comente: Riu Mannu Su canale 'e Panne Manca Riu 'e Salighes Riu 'e Tuvu Riu 'e Tusio Rioro Fissula Maramadau In su territoriu comunale sunt de ammentare sos Benales de Sant'Antioogu chi furnint abba 'e buffare a numerosas biddas bighinas.


Carrelas de sa 'idda[modìfica su còdighe de orìgine]

Carrel'e cresia Carrel'e funtana Carrel'e iscola Carrel'e mesu Carrel'e puttu Frida Funtana 'ezza Iscala ruggia Ladaralzos Maramadau Montrigu 'e Reos Puba Puttu 'e cannas Rioro Sa serra Saggioro Salighes Sant'Anna Santu Giolzi Santu Nigola S'iscal'e sa corte Su furraghe Su samunadolzu Turre Tusio


Cresia parrocchiale de Santu Pedru Apostulu Letoriu de su Rosariu Letoriu de sas Animas Letoriu de Santu Nigola Letoriu 'e susu

Cresias de campagna Cresia de Santu Giorzi Cresia de Santu Antiogu Cresia de Sant' Arbara Cresia de Santa Rughe Cresia de Santa 'Ittoria Cresia de Pedras Doladas


Abbauddi Altòrio Arbucchi Baddeona Barisone Beranula Bolaola Columbalzos Cuncula Cuncula B Curadores Donnigheddu Funtana 'e Corbos Leari Lobos Lobos B Mazzala Mazzaledda Mesuerios Muraduarca Nari Situ archeologicu de Nuraghe Nuracale Nurtaddu Orosu Padra Pattòla Pischinales Porcos Primidiu Ritus Sa Chessa Sa Cobelcada Sa figu ranchida Sagòla Salàggioro Salamàttile Sant'Albara S'adu 'e Santa Silbana S'Arca S'Arca B S'Ena S'ozzu 'e su lavru Su Cadalanu Sulù Tibuddari Tripichi Uràssala Villaggiu nuragicu de Luzzanas


Su comune de Iscanu fut populadu fin dae epoca preistorica comente dimostrat sa presentzia in su territoriu de Domus de Janas e Tumbas de zigantes oltre al sa presenzia de numerosos insediamentos nuragicos. In edade medioevale sa 'idda de Iscanu faghiat parte de sa curadoria de Montiferru, in su Zudicadu de Turres e successivamente, in su 1259, cun sa morte de sa zuighessa Adelasia, sa curatoria fut annessa a su Zuigadu de Arborea. In su 1410 sa 'idda passait a sos aragonesos e in su 1421 fuit inglobata in sos territorios infeudados a sosi nobiles catalanos Zatrillas, signores de Montiferru. Su feudu, creschidu in manera consistente, hat assuntu primmu su titulu de Contea de Cuglieri e posca cussu de Marchesadu de Sietefuentes e divisu fra Marchesia e Franzisca Zatrillas chi hat mantesu su titolu marchionale. Cara a sa metade de su seculu XVII agattamos ancora sa 'idda de Iscanu cumpresa in sos territorios de su Marchesadu. In fattu a sos accadimentos relativos a sa morte de su vicerè Camarassa chi hant bidu coinvolta sa Marchesa in s'omicidiu de su maridu, Austinu de Castelvì, su feudu fuit confiscadu da sa Corona in su 1669. In sos annos in fattu sa 'idda de Iscanu fuit oggettu de iscambiu in sas numerosas divisiones e assegnatziones de territorios tra famiglias de nobiles feudatarios. In su 1834 fiut assegnada a sos Quesada da sos cales fuit definitivamente riscattada in su 1838. In su 1821 fuit inclusa in sa Provintzia de Cuglieri; in su 1848, abolidas sas Provintzias e istituidos sos Comunes, Iscanu fuit cumpresu in sa divisione amministrativa de Nuoro e, pius a traddu, cun R.D. 3702/1859, in sa Provintzia de Casteddu, Circundariu de Aristanis e Mandamentu de Cuglieri. Cun s'istituzione de sa Provintzia de Aristanis, decretada cun Legge n. 306 de su 16 de triulas 1974, Iscanu Montiferru intrait a fagher parte de tale Provintzia. Suttoa su profilu istituzionale su comune de Iscanu 'e Monteferru, comente tottu sos comunes rurales de Sardigna, traet origine da sas primitivas formas de autoguvernu comunitariu chi si sunt evolutas in forma de 'idda e successivamente regulamentada cun R.E. 25 de Cabidanni 1771 cun su cale fuit istituidu su Cunsizzu comunitativu. In su 1848, pustis de sa fusione de su Regnu de Sardigna cun sos Istados de Continente, su suggettu rappresentativu de sas comunidades fuit inquadradu in s'ordinamentu de sas istitutziones locales comente Comune, ente morale cun amministratzione autonoma istabilida pro legge.


Origines de su nomen[modìfica su còdighe de orìgine]

Segundu s'istudiosu Zuanne Ispanu, su nomen de sa localidade diat derivare da su feniciu scan (logu abitadu). In base a sas ricercas de Pedru Lutzu (San Vero Milis 1859 - Iscanu Montiferru 1935), ateros cullegan sas origines a su llatinu scamnum (iscannu, banchittu), cun rimandu a sa tradizione segundu sa calein su territoriu de sa 'idda, sos cristianos beniant mortos appiccandelos cund una fune a su trugu, arrambados a unu bancu chi posca nde beniat frantu a su momentu de s'esecuzione. S'espertu de limbas Massimu Pittau originat su nomen in "terrinu escanu": unu territoriu riccu de esca (s'antunnu de arbure Polyporus fomentarius) pro allummare su fogu. Atteras interpretatziones, prus pagu connottas e prus pagu crettidas rispettu a cussa de Ispanu, faghent riferimentu a su latinu scamna (unidade agrimensoria romana de fromma rettangulare). Sa denominazione de Montiferru, in riferimentu a su massicciu vulcanicu chi dominat su territoriu, fuit applicada a su nomen originariu cun Regiu Decretu n. 825 de su 14 de Cabidanni 1862. Cun sa formatzione de su Regnu de Italia difattis, si cheriat distinghere Iscanu da s'omonimu comune lombardu, denominadu Scano al Brembo chi como est inglobadu in su comune de Valbrembo.


Santu Pedru Apostulu (patronu): 29 de Lampadas. Sa Madonna 'e tottu sos Santos (o de Pedras Doladas): 11 de Cabidanni Sant'Antiogu dottore, martire sulcitanu: segundu Lunis passadu Pasca 'e Abrile, segundu Lunis passadu Mes'Austu. Sa festa 'e totta 'idda: donzi 4 annos in Austu. S'attera had'essere in su 2008


Sas traditziones de Iscanu nunt poderadas in vida da s'istoria de sa 'idda da sa collocazione geografiva sua e da s'onore de sos abitantes. Iscanu presentat su tipu de cantu "a cuncordu", tipicu de s'area Montiferru-Pranarza. Su cuncordu accumpagnat sos ritos de sa Chida Santa cun su cantu de su Miserere e de su Stabat Mater. In prus tenet in su repertoriu sou su traju, sos muttos, sa 'oghe rea, su ballu tundu e su ballu cantigu. Sa traditzione de su ballu est ancora 'ia. Sos ballos de Iscanu sunt: su ballu tundu, sa dansa, su ballu cantigu, su ballittu e su dillaru. Tra sos sonadores de organittu Iscanesos est de ammentare Salbadore Rosa (Ti' Mericanu), chi pustis de su babbu in hat caratterizzadu singolarmente su ballu de Iscanu.


Informatziones de wikipedia, tradutziones da www.scanomontiferro.it

Dae ORISTANIS (Km. 47) - CASTEDDU (Km. 160)

Faghe s' istrada 292 in direzione CUGLIERI - SUNE - BOSA. Pustis de sa essida da Cuglieri, a su biviu sighe pro Iscanu M.

Sighe custas mappas


Casteddu Istatzione Marittima - Iscanu


Aeroportu Casteddu-Elmas - Iscanu



Dae S' ALIGHERA (Km. 60)

Faghe sa litoranea pro Bosa. Da inoghe sighe pro Sune , Sagama e Iscanu M. Oppuru semper dae Bosa, Bosa Marina - Magumadas -Tresnuraghes - Sinnariolo e drocche pro Iscanu M.

Aeroportu S'Alighera-Fertilia - Iscanu



Dae OLBIA - P.TURRES - TATTARI

Da s' Istrada Istatale 131, essinde in Maccummere. Lea s' istrada po Santu Nenardu de Siete Fuentes. Unos 2 Km primmu de custa localidade drocche a manu dresta in direzione Iscanu M.

Olbia Istazione Marittima - Iscanu

Aeroportu Olbia-Costa Ismeralda - Iscanu .

Portu Turres - Iscanu

Macumere - Iscanu



ATTENZIONE!

Cunsizzamos, a chie faghet s' istatale 131, de no leare in considerazione sas indicaziones po Iscanu M. presentes in tale istrada, a causa de sa cumpleta inesistenzia de sas vias de comunicazione. Si sigan invece attentamente sas indicaziones subra descrittas cun s' azzudu de una cartinaomente imbatere a Iscanu