Gabriel García Márquez

Custu est un'artìculu de su mese
Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Gabriel García Márquez Medàllia de su Nobel
Gabriel García Márquez in su 1984
Nùmene intreuGabriel José de la Concordia García Márquez
Nàschida6 martzu 1927
Aracataca
Morte17 abrile 2014
Tzitade de Mèssicu
Tzitadinàntziacolombiana, messicana
Traballuiscritore, giornalista, sagista
Firma

Gabriel José de la Concordia García Márquez, connotu comente Gabriel García Márquez o su nomìngiu Gabo (Aracataca, 6 martzu 1927[1]Tzitade de Mèssicu, 17 abrile 2014), est istadu un'iscritore, giornalista e sagista colombianu naturalizadu messicanu, binchidore de su Prèmiu Nobel pro sa literadura de su 1982.

Est unu de is prus iscritores famados in limba ispagnola e cunsideradu unu de is prus esponentes emblemàticos de su realismu màgicu, ca s'òpera sua at donadu unu contribuidu mannu a nde ischidare su riellu pro sa literadura latino-americana.[2] S'istile suo est iscurriditu, ricu e semper carpidu dae un'ironia marigosa. Is romanzos suos sunt caraterizados dae istruturas narrativas articuladas, cun trobeddos fitianos intre realidades e fantasia, intre istòria e legenda, cun sa presèntzia de pranos plùrimos de letura, fintzas allegòricos, tentos in pari dae un'impreu sàbiu de sa prolessi e de s'analessi. Su romanzu suo prus famadu, Cien años de soledad, est istadu botadu comente a segunda òpera in limba ispagnola prus de importu iscrita in s'ìnteri de su de IV Cungressos internatzionales de sa Limba Ispagnola tentu a Cartagena de Indias in Colòmbia in su martzu de su 2007, a pustis isceti de Don Quijote de la Mancha de Miguel de Cervantes.

Biografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

García Márquez (in mesu) cun is iscritores brasilianos Adonias Filho (a manu dereta) e Jorge Amado (a manu manca), in domo de amigos (annos '60)

Su prus mannu de is sèighi fìgios de su telegrafista Gabriel Eligio Basilio García (1901-1984) e de s'indovina Luisa Santiaga Márquez Iguarán (1905-2002), Gabriel García Márquez est naschidu in Aracataca, una biddighedda fluviale de sa Colòmbia setentrionale, su 6 martzu de su 1927 (mancari bèngiat s'ispissu aporridu comente a annu de nàschida, faddende, su 1928).[1] A pustis de su ai tramudadu a Riohacha, su giòvanu García Márquez est pesadu cun is ajajos maternos: su coronellu liberale Nicolás Ricardo Márquez Mejía (1864-1936) e sa pobidda sua Tranquilina Iguarán Cotes (1863-1947), una connoschidora manna de contos e legendas locales. Comente s'acostumat in is biddas ispànicas, tenet is duos sambenados de su babbu e de sa mama.

In su 1937, a pustis de sa morte de s'ajaju acontèssida s'annu pretzedente, García Márquez s'est tramudadu a Barranquilla pro istudiare. Dae su 1940 at frecuentadu su Colegio San José e s'est diplomadu in su Colegio Litzeu de Zipaquirá in su 1946. S'annu a pustis, García Márquez s'est tramudadu a Bogotà pro istudiare giurisprudèntzia e sièntzias polìticas in s'Universidad Nacional de Colòmbia, ma chitzo at abbandonadu s'istùdiu pro neghe de su pagu interessu pro cussas matèrias.[1]

Su cumintzu de su traballu de giornalista (1948-1961)[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

A pustis de s'abbolotu de su 1948 (in su perìodu naradu La Violencia, acabbadu cun sa ditadura de Gustavo Rojas Pinilla in su 1953), in ue in su fogu de sa pensione in ue biviat aiat brusiadu unos cantos iscritos suos, s'est tramudadu a Cartagena in ue at cumintzadu a traballare a primu comente a redatore e a pustis comente reporter de "El Universal". A sa fine de su 1949 s'est tramudadu a Barranquilla pro traballare comente a opinionista e imbiadu de "El Heraldo".[1] Imbitadu dae Álvaro Mutis, in su 1954 García Márquez est furriadu a Bogotá, a traballare a El Espectador comente imbiadu e crìticu tzinematogràficu. S'annu imbeniente at coladu una pariga de meses in Roma, a primu comente imbiadu in sa tzitade, ue at sighidu cursos de regia in su Tzentru Isperimentale de Tzinematografia, a pustis si nch'est andadu a Parigi.

Raportu cun Cuba[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In su 1958, a pustis èssere abarradu in Londra, García Márquez est torradu in Sudamerica, istabilinde·si in Venezuela. In su pròpiu annu at còjuadu a Barranquilla Mercedes Barcha e, a pustis de sa pigada a su podere de Fidel Castro, at bisitadu Cuba[3], in ue at connotu personalmente a Che Guevara, e at traballadu (in antis in Bogotà, posca in New York) pro s'agèntzia Prensa Latina, fundada dae Jorge Ricardo Masetti e dae Castro etotu, chi est essidu unu bonu amigu suu. Custa amighèntzia cun su líder maximo, chi issu at definidu prus intelletuale e literària chi no polìtica, dd'at batidu crìticas, sena dd'impedumare comente si siat de èssere istimadu fintzas in is Istados Unidos (a esèmpiu dae s'ex Presidente Bill Clinton, chi at decraradu chi est s'iscritore preferidu suo, e dd'at fintzas addobiadu in sa Domo Bianca, boghende sa proibitzione a su vistu de intrada postu a s'iscritore in su 1961, a càusa de sa frecuentatzione sua de Cuba).[4][5] Dae sa pobidda Mercedes Barcha Prado (1932-2020) at tentu duos fìgios, Rodrigo (nàschidu in Bogotá in su 1959) e Gonzalo (nàschidu in Mèssicu in su 1962).[6]

In su 1961 s'est tramudadu a New York, semper comente a imbiadu de Prensa Latina.[1] Intendende·si postu a suta de bardiamentu dae sa CIA e minetzadu dae is disterrados cubanos anti-castristas, at detzididu de si trasferire in Mèssicu, a pustis de àere pèrdidu s'autorizatzione a sa residèntzia permanente comente a cronista in is Istados Unidos, a pustis a detzisos polìticos.[6]

In su 1971, pro neghe de su «affaire Padilla» - su guvernu cubanu aiat fatu arrestare e a pustis obligadu a una auto-crìtica pùblica, in ue acusaiat a sese matessi e sa mugere (pro pòdere tènnere su vistu de bessida), su poeta Heberto Padilla, pro àere iscritu contra sa Rivolutzione e su castrismu: medas intelletuales sotzialistas e comunistas, comente Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir, Alberto Moràvia, Mario Vargas Llosa, Federico Fellini e àteros, ant firmadu una lìtera de crìtica a su guvernu cubanu, seghende de aici is raportos issoro e s'amparu a Castro. García Márquez est istadu, a su contràriu, s'ùnicu de is intelletuales interpellados chi s'est refudadu de firmare custa lìtera aberta e su fatu chi Vargas Llosa l'aeret imbetzes fatu, at interrùmpidu su longu raportu issoro de amighèntzia (Vargas Llosa aiat iscritu sa tesi sua de dotoradu a pitzus de s'òpera de García Márquez); is duos iscritores sudamericanos non si sunt faeddados pro prus de trinta annos a pustis de unu chertu in Tzitade de su Messico in su 1976, in ue, pro is diferèntzias polìticas e pro motivos personales, Vargas Llosa at corfidu a García Márquez cun unu pinnigosu a fache.[7][8] Isceti in su 2007, mancari Vargas Llosa siat abarradu anticomunista e neo-liberista, is duos si sunt in parte apaghiados cando s'autore peruvianu at permìtidu sa publicatzione de unu sàgiu suo de su 1971, in s'introdutzione de un'editzione noa de Cien años de soledad.[9]

Gabriel Garcia Marquez (paris a s'amigu suo italianu Cesare Zavattini) a Cuba est istadu co-fundadore de s'Iscola Internatzionale de Tzìnema e TV (in San Antonio de su Los Banos, in sa periferia de S'Avana) oe in die ancora ativa meda.

Atividade literària e polìtica imbeniente (1961-2000)[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

García Márquez in una foto de su 2009

S'esòrdiu literàriu suo est acontèssidu in su 1955 cun su romanzu La hojarasca, ma su primu contu est de su 1947.[1] A pustis de su trasferimentu in Mèssicu, s'est dedicadu in manera costante a s'iscritura. In su 1967 at publicadu s'òpera sua prus connota: Cien años de soledad, unu romanzu chi contat is fainas de prus generatziones de sa famìlia Buendía in Macondo.[10] Un'òpera cumplicada e rica de riferimentos e suspios a s'istòria e a sa cultura pobulare sudamericana, cunsiderada sa màssima espressione de su realismu màgicu, e chi at cunsagradu in totu su mundu a García Márquez comente autore de su livellu prus artu.

In su 1973 lassat in manera temporale, pro agiumai duos annos, sa literadura pro si dedicare a su giornalismu in su campu, comente a sinnu de protesta pro su corfu de istadu tzilenu de su generale Augusto Pinochet, chi at batidu a sa morte de su presidente Salvadòr Allende.[1][4] In su 1974, a Roma at fatu parte de sa sessione II de su Tribunale Russell, organizatzione indipendente fundada dae su matemàticu e pensadore Bertrand Russell e dae su filòsofu Jean-Paul Sartre a su tempus de sa gherra de su Vietnàm, chi at esaminadu is violatziones de deretos umanos in Tzile.[11]

In is annos benidores ant sighidu numerosos romanzos e sàgios, comente El otoño del patriarca (1975), Crónica de una muerte anunciada e s'irònicu El amor en los tiempos del cólera, publicados in is annos setanta e otanta, chi otenent una resessida manna de pùblicu in totu su mundu, e chi sunt istados furriados a pellìcula tzinematogràfica. In su 1976 at decraradu chi no diat àere publicadu prus nudda finas chi Pinochet diat àere poderadu su podere in Tzile, ma at cambiadu idea in su 1980, atzetende una publicatzione noa; in su 1986 at publicadu imbetzes, semper in sa ditadura de Santiago, La aventura de Miguel Littín clandestino en Chile, reportage a pitzus de su regista dissidente tzilenu Miguel Littín.[12]

Dae su 1975, Gabriel García Márquez at bìvidu intre su Mèssicu, Cartagena de Indias, S'Avana e Parigi. In su 1982, est istadu onoradu cun su Prèmiu Nobel pro sa literadura. Dae is annos Otanta a is annos Noranta at coladu pagu tempus in pàtria (torrende in sa residèntzia betza in Aracataca in su 1983, s'annu in antis de sa morte de babbu suo), insambentada dae sa gherra intre guvernu, traficantes de droga e gherreris che is FARC.[1] Comente giai fatu in passadu, García Márquez est istadu mediadore pro chircare de otènnere sa paghe in Colòmbia, finas a is annos 2000.[13]

In su 1986 connoschet sa ghia soviètica Michail Gorbachev in Mosca e partètzipat a tzerimònias polìticas cumbidadu dae Carlos Andrés Pérez in Venezuela e François Mitterrand in Frantza.[14] In is annos Noranta, in antis de sa maladia chi dd'at a corfire, essit simpatizante de sa ghia venezuelana Hugo Chávez e de su sotzialismu de su de XXI sèculos, mancari sena nd'apretziare totu is initziativas, sustentende s'atzione de Castro cun sa ghia bolivariana, chi segundu s'iscritore est serbida a nde moderare positziones estremas medas.[15]

In prus, crìticat su presidente colombianu Álvaro Uribe Vélez, ex liberale de manca passadu a su tzentru-dereta, prus che totu pro sa polìtica proibizionista sua in contu de drogas chi, segundu s'iscritore, diat afortiare cartellos de sos traficantes de cocaina imbetzes de ddos romanire, mentras su sessamentu de sa gherra a is drogas podiat abèrrere iscenàrios de apasigamentu cun is alas de populatzione chi apojant is cartellos, cumbidende custos ùrtimos a depònnere is armas. A pitzus de is cartellos de sa droga iscriet fintzas sa relata Noticia de un secuestro, unu libru-intervista a is presoneris de unu secuestru de persone a òpera de su traficante Pablo Escobar. S'oponet a s'istradadura de Escobar in is USA, narende chi depiat èssere giudicadu pro is crìmines suos in Colòmbia e a sa militarizzazione de su paisu. S'iscritore at propostu una polìtica de mediatzione e de paghe intre guvernu, cartellos e grupos cumbatentes comente a is FARC.[16]

Sa maladia e sa torrada (2000-2010)[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In su 1999 ddi dianniòsticant linfoma no Hodgkin[17] chi ddu intzullet a incumentzare a iscrìere is memòrias suas, dedichende·ddi oras medas dònnia die, e in su 2000 su periòdicu peruvianu "La República" difundet sa noa errada chi diat èssere mortu in curtzu. In realidade fiat a Los Angeles, pro fàghere carchi tziclu de chemioterapia; at naradu chi su tumore est istada s'ocasione pro torrare a iscrìere a pustis de unu perìodu de mudìmene.[18]

García Márquez in su 2009

Pagu a pustis est tzirculadu in retze s'iscritu La Marioneta, una ratza de dispedida a is amigos prus caros. In un'intervista de su 2 làmpadas 2000 a su periòdicu salvadorianu El Diario de Hoy, García Márquez nde at negadu sa paternidade, afirmende: «Su chi mi diat pòdere ochire est chi calicunu creat chi deo apa iscritu una cosa aici kitsch. Est s'unica faina chi mi apensamentat».[19][18] A pustis, García Márquez e s'autore de su petzu, Johnny Welch, si sunt addobiados, ponende fine a sa cuntierra.

In su 2002 at publicadu sa prima parte de s'autobiografia sua Vivir para contarla. In su 2005 García Márquez, binta a manera cumprida sa batalla sua contra a su cancru, est torradu a sa narrativa cun su chi diat èssere istadu s'ùrtimu romanzu suo, Memoria de mis putas tristes, mentras in su 2010, torrende a cumintzare sa lìnia autobiogràfica, at publicadu su sàbiu Yo no vengo a decir un discurso, collida de arresonos iscritos dae issu e pronuntziados in vàrias ocasiones.[20] In is annos 2000 est istadu intre is firmatàrios de una petitzione a amparu de s'ex terrorista e iscritore italianu Cesare Battisti.[21]

Is ùrtimos annos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In su 2012 s'amigu Plinio Mendoza at decraradu chi s'iscritore fiat istadu corfidu dae sa maladia de Alzheimer (patologia chi aiat giai mortu a sa mama de s'iscritore in su 2002, a s'edade de 97 annos) e chi duncas non diat àere pòdidu prus iscrìere.[22][23] Sa noa est istada cunfirmada dae su frade Jaime, chi at naradu chi "Gabo" fiat malàidu de demèntzia senile, ma non dae sa pobidda, chi at naradu chi is problemas de memòria fiant is fisiològicos de is persones antzianas.[24]. Su matessi iscritore at decraradu a s'imprenta, pro is 86 annos suos, su 6 martzu 2013, de èssere "cuntentu meda de èssere arribbadu a custa edade" sena nàrrere nudda a pitzus de sa maladia.[25]

García Márquez est torradu a cumparire in pùblicu su 30 cabudanni 2013, in cunditziones bonas de salude.[26] In su 2014 sa salude de s'iscritore at torradu a si guastare, e su 17 abrile 2014 Garcia Marquez est mortu a s'edade de 87 annos in una clìnica de Tzitade de su Messico, in ue fiat istadu ricoveradu pagas dies in antis pro unu problema respiratòriu dèpidu a purmonite e pro un'infetzione de is bias urinàrias.[27][28] Pro remonare s'iscumparta de su prèmiu Nobel colombianu, su presidente Juan Manuel Santos at decraradu su lutu natzionale pro tres dies.[29]

S'istile literàriu e is temàticas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Gabriel García Márquez (2002)

Gabriel García Márquez est istadu unu de is primos bator iscritores latinoamericanos chi ant contribuidu a su boom literàriu latinoamericanu de is annos Sessanta e Setanta; is àteros tres autores fiant su peruvianu Mario Vargas Llosa, s'argentinu Julio Cortázar e su messicanu Carlos Fuentes (a issos si podet agiùnghere Jorge Luis Borges). Cien años de soledad est istadu su romanzu chi dd'at donadu fama internatzionale de iscritore de su movimentu màgicu-realista de sa literadura latinoamericana, chi at a influentzare is iscritores de perìodos imbenientes, comente a Paulo Coelho e Isabel Allende. Issu apartenet a sa generatzione chi at recuperadu sa narrativa fantàstica de su romantitzismu europeu e su romance, s'istile de is poemas lìricos, èpicos e mitològicos chi andaiant de moda fintzas a s'arribu de su romanzu modernu in su de XVIII sèculos, cando s'ammisturu de beridade e imbentu est istadu lassadu a sa literadura de su romanzu gòticu (o suta-gèneres) de autores che Hoffmann, Walpole, Radcliffe, Shelley, Lewis e Charles Robert Madurent, autore de Melmoth the Wandere. García Márquez at tzitadu sa legenda de s'ebreu errante, Francisco el Hombre e The Rime of the Ancient Mariner de Coleridge in Cien años de soledad.[30]

Comente a interpretatzione metafòrica e crìtica de s'istòria colombiana, dae sa fundatzione a s'istadu cuntemporàneu, Cien años de soledad aporrit vàrios mitos e legendas locales pro mèdiu de s'istòria de sa famìlia Buendía, cun s'ispìritu aventurosu de is membros suos chi intrant in is càusas detzisivas de is eventos istòricos de sa Colòmbia comente a is chistiones de su de XIX sèculos a amparu o contra a sa reforma polìtica liberale de un'istile de vida coloniale; s'arribu de sa ferrovia; sa Gherra de is milli dies (Guerra de los Mil Días, 1899–1902); s'egemonia econòmica de s'United Fruit Company ("Cumpangia bananera" in su libru); su tzìnema; s'automòbile; e su degòlliu militare de is traballadores in isciòperu comente a polìtica de relatziones intre guvernu e manodòpera.[31][32] Sa ripetidura de su tempus e de is fatos est duncas su prus tema de importu de su romanzu, unu tema in ue s'autore connoschet is piessìnnios de sa vida colombiana e a traessu de cussu biemus intzimiende·si·nde unos cantos àteros elementos: s'impreu de unu "realismu màgicu" chi ammustrat unu microcosmu arcanu in ue sa làcana intre bios e mortos no est prus aici nida e in ue a is bios est dadu su donu tràgicu de s'indovinadura, su totu cun unu messàgiu tzìnicu e drammàticu de fundu, de decadèntzia, nostalgia de su connotu e titanismu cumbativu de personàgios a bortas eròicos ma sagrados a sa derrota.[33]

In custa lìnia, a pustis de unu cumintzu in sa literadura realìstica de istile hemingwayanu, at a sighire totu s'òpera de García Márquez (a foras de is iscritos autobiogràficos), in echilìbriu intre allegoria, su beru e su mitu, influentzadu dae is temàticas surreales de su "allegorismu bòidu" de Franz Kafka e de su simbolismu. S'istile presentat trobeddos mannos, digressiones, prolessi e analessi, cun s'impreu de frases agiumai poèticas in sa prosa, unu limbàgiu chircadu e prosàicu alternadu a segunda de su personàgiu, e s'acumprimentu de istòrias "corales" e parallelas. Su narradore est s'ispissu esternu e connoschet giai is acontessimentos benidores.[33]

Comente àteras fonte de ispiratzione si podent ammentare: pro su càbidu in su tìpicu istile de su realismu màgicu latinoamericanu, s'influèntzia de numerosos iscritores e autores, comente William Faulkner, Sofocle, Hermann Melville, Juan Rulfo, Virginia Woolf, Miguel de Cervantes cun su Don Chisciotte de sa Mancia, su surrealismu e s'espressionismu; pro su limbàgiu e sa tècnica formale de s'iscola màgicu-realista ispànica de s'autore, Hemingway e Graham Greene e, pro is alas prus chircadas in ue ddoe at unu monòlogu de su narradore sena diàlogos, a s'istile neobarocu-decadente de Joris-Karl Huysmans; custu pro influssu de su romanziere peruvianu, modernista-ispanoamericano, Ventura García Calderón, sende·si ispiradu issu matessi a su mentovadu iscritore frantzesu de A rebours (1884) e a Wilde, nebode de Madurent, ispetzialmente a is partes gòticas de su Dorian Gray (1891).[34][35][36]

Òperas printzipales[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Setzione «La vita» de s'introdutzione a sa tradutzione italiana de Gabriel García Márquez, Cent'anni di solitudine, Mondadori, 2012.
  2. Garcia Marquez, Gabriel
  3. Gabriel Garcia Marquez, una vita tra letteratura e passione civile, repubblica.it, 17 abrile 2014. URL consultadu su 18 abrile 2014.
  4. 4.0 4.1 Garcia Marquez: pensiero politico
  5. (EN) Garcia Marquez - New Yorker Article, in web.archive.org, 9 cabudanni 2013. URL consultadu su 12 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 9 cabudanni 2013).
  6. 6.0 6.1 Biografia, in windoweb.it. URL consultadu su 16 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 29 santugaine 2017).
  7. Heberto Padilla: "Fuera del juego", in it.paperblog.com. URL consultadu su 6 ghennàrgiu 2014.
  8. Garcìa Màrquez e Vargas Llosa: l'amicizia tra i due Nobel finita con un pugno
  9. (IT) I complici segreti della pace fra Gabo e Vargas, in archivio.corriere.it. URL consultadu su 12 nadale 2020.
  10. Sa bidda immaginària de Macondo, ispirada a Aracataca, at pigadu su nòmine dae una zona de bìngias, ocupada a pustis de una biddighedda bananera (Makond), acanta de sa bidda sua de orìgine, chi s'autore podiat bìdere candu biagiaiat in trenu.
  11. Verdetto di condanna del Tribunale Russell II alle dittature latinoamericane, in senato.archivioluce.it. URL consultadu su 16 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 9 abrile 2022).
  12. Gerald Martin, Gabriel García Márquez: a life, 2009, 701 p. (ISBN 978-2-246-73911-1), pp. 339-340
  13. Gabriel García Márquez y la paz colombiana, in elcolombiano.com.co. URL consultadu su 16 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 26 cabudanni 2007).
  14. Martin, op. cit.
  15. Gerald Martin, Vita di Gabriel Garcia Marquez
  16. Stop the drug war - Gabriel Garcia Marquez
  17. Famous people with NHL, in lymphomation.org. URL consultadu su 16 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 9 martzu 2021).
  18. 18.0 18.1 Marquez: "Ho un tumore ed è stata una fortuna"
  19. García Márquez: "Lo que me mata es que crean que escribo así", in elsalvador.com, 2 làmpadas 2000. URL consultadu su 18 abrile 2014 (archiviadu dae s'url originale su 12 maju 2014).
  20. (IT) I discorsi di Gabo, in ilnazionale.net. URL consultadu su 16 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 10 martzu 2014).
  21. Cesare Battisti: il Presidente Lula verso il no all'estradizione
  22. La mujer que creò al creador
  23. «Gabo ha l'Alzheimer, non scriverà mai più» - Corriere.it
  24. Garcia Marquez ha l’Alzheimer? Il fratello dice sì, moglie smentisce. È giallo, blitzquotidiano.it, 9 trìulas 2012. URL consultadu su 18 abrile 2014.
  25. Marquez: very happy for his 86th birthday, in globalpost.com. URL consultadu su 16 nadale 2020 (archiviadu dae s'url originale su 15 martzu 2016).
  26. Garcia Marquez ricompare in pubblico. In salute, di buon umore e al bowling
  27. Garcia Marquez ricoverato in Messico "Infezioni ai polmoni e alle vie urinarie", lastampa.it, 3 abrile 2014. URL consultadu su 18 abrile 2014.
  28. È morto Gabriel García Márquez, corriere.it, 17 abrile 2014. URL consultadu su 16 austu 2014.
  29. Dalla Colombia al Messico, l'America Latina piange Garcia Marquez, repubblica.it, 18 abrile 2014. URL consultadu su 17 abrile 2014.
  30. "The Modern World". Web, www.themodernword.com/gabo/. April 17, 2010
  31. McMurray, George. "Reality and Myth in García Márquez' ‘Cien años de soledad’". The Bulletin of the Rocky Mountain Modern Language Association, Vol. 23, No. 4 (Dec., 1969), pp. 175-181
  32. Michael Wood, Gabriel García Márquez: One Hundred Years of Solitude, Cambridge University Press, 1990, ISBN 0-521-31692-8.
  33. 33.0 33.1 (IT) Personaggi famosi della Colombia: Gabriel Garcia Marquez, in colombiaonline.it. URL consultadu su 10 martzu 2014 (archiviadu dae s'url originale su 10 martzu 2014).
  34. Il decadentismo
  35. E. Cicogna, Introduzione a Cent'anni di solitudine, Mondadori, 1967
  36. Verity Smith, Encyclopedia of Latin American Literature, Routledge, p. 346
Controllu de autoridadeVIAF (EN54147956 · ISNI (EN0000 0001 2133 3785 · BIBSYS (EN90056025 · BNC 000035164 · BNE (ESXX933268 (data) · BNF (FRcb119040929 (data) · CANTIC (CAa1058156x · CiNii (JAENDA00048029 · Europeana agent/base/122591 · GND (DE118537601 · LCCN (ENn79063441 · LNB (LVEN000015216 · MusicBrainz 5ced2364-f997-4a17-a21e-03d1c9277823 · NDL (ENJA00440510 · NKC (ENCSjn19981001318 · NLA (EN35112253 · NLG (EN65820 · NLI (ENHE000568510 · NLK (KOKAC199609658 · NLP (PLhttps://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000001182189 · NSK (HR000011357 · NTA (EN068803680 · OL OL4586796A · RERO 02-A000069510 · SBN (ITCFIV002730 · SELIBR (SE187954 · SNAC (ENw63x8wzd · SUDOC (FR026881241 · Trove (EN830093 · WorldCat Identities (ENn79-063441

Wikimedaglia
Wikimedaglia
Custu est unu de sos artìculos de su mese, est a nàrrere unu de sos mègius artìculos creados e postos in sa pàgina printzipale dae sa comunidade, chi l'at isseberadu pro su mese de abrile de su 2022

Candidados pro sos meses benidores

Totu sos artìculos de su mese