Giuseppe Corongiu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Giuseppe Corongiu
Àteros nùmenes
  • Giuseppe Coròngiu
  • Giusepe Coròngiu
  • Peppe Coròngiu
  • Pepe Coròngiu
Nàschida1965
Làconi
Natzionalidadesarda
Tzitadinàntziaitaliana
Traballudirigente de s'amministratzione pùblica, giornalista, iscritore, istudiosu e ativista pro sa limba sarda
Professionedirigente de s'amministratzione pùblica
Prèmios
  • Prèmiu Funtana Elighe (2007)

Giuseppe Corongiu (Làconi, 1965) est unu dirigente de s'amministratzione pùblica, giornalista, iscritore, istudiosu e ativista pro sa limba sarda.[1]

Biografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Nàschidu e pesadu in Làconi, s'est laureadu in Lìteras modernas in s'Universidade de Casteddu in su 1991. A pustis, at incumintzadu a traballare comente giornalista professionista, mescamente in sa sede de Casteddu de sa Nuova Sardegna.[2] Semper in su 1991, paris a Roberto Spano, at iscritu unu libru pro contare s'istòria de sa parte sarda de su movimentu universitàriu "Pantera".[3]

In su 1996 at incumintzadu a traballare a intro de s'amministratzione pùblica, in su comune de Cuartu Sant'Aleni[4], in ue est istadu consulente, funtzionàriu e dirigente, e a pustis de sa lege 582/99, est istadu su primu a iscrìere atos pùblicos bàlidos in sardu e in su 2001 fintzas su primu a fàghere su cuncursu pro devènnere dirigente in sardu.[2] In sos matessi annos est istadu promotore de su primu Ufìtziu de sa Limba Sarda in Sardigna, abertu in su 1999 semper in Cuartu[5], e semper in su 2001 at collaboradu cun sa pàgina in sardu de s'Unione Sarda.

Dae su 2001 a su 2006 at collaboradu a creare e at dirìgidu su Sòtziu Limba Sarda e sa rivista issoro Diariulimba.[2][6]

In su 2003 e in su 2004 at presentadu su programma “Andalas de imparu” in Tele Costa Smeralda, e a pustis at fatu àteras trasmissiones in TV e ràdiu. Pro una de custas fata pro Radiolina, "Vocabolàriu sardu", at retzidu in su 2007 su Prèmiu Funtana Elighe.[2]

In su 2005 at organizadu, in su Comune de Cuartu, cursos e masters de limba sarda dedicados a sos funtzionàrios de s'amministratzione pùblica e a sos tradutores.[5]

Dae su 2006 a su 2008 est istadu consulente linguìsticu de sa Regione Autònoma de sa Sardigna, est istadu unu de sos redatores de su situ Sardegna Cultura e nd'at coordinadu sa tradutzione in sardu. A pustis at collaboradu a sos traballos preliminares netzessàrios pro s'iscritura de su documentu definitivu de sa Limba Sarda Comuna, at at coordinadu sas fases finales de publicatzione de sa chirca sotziolinguìstica Le lingue dei Sardi, a incuru de Anna Oppo e presentada dae sa Regione in su mese de maju de su 2007, in Paulle.[2]

Semper in suportu de s'impreu de una norma ortogràfica ùnica pro su sardu[7][8], dae su 2006 at isseberadu de l'impreare pro iscrìere sàgios e pro mèdiu fintzas de cussos at chircadu de isvilupare unu limbàgiu adatu a un'impreu ufitziale, amministrativu e giurìdicu, mescamente pro su chi pertocat a s'amministratzione pùblica sarda.[9][10][11] Sos primos libros suos in ue at iscritu de custos argumentos sunt istados Guvernare cun sa limba e Pro una limba ufitziale, ambos publicados in su 2006. In su 2009 imbetzes at publicadu Una limba comuna cun milli limbàgios: su sardu in sas istitutziones, mèdios, tradutziones e iscièntzia.

De su 2008 a su 2014 est istadu su primu diretore de su Servìtziu Limba e Cultura Sarda, istituidu tando pro sa prima borta, e in custu perìodu at sighidu progetos medas[2] e curadu sa tradutzione e sa publicatzione de una collana de libros chi incluint sa chirca giai mentovadas ma fintzas su tratadu de Lisbona, s'istatutu sardu, sa costitutzione italiana, sas leges ligadas a sa normativa linguìstica leges, una grammàtica, unu ditzionàriu isperimentale, sas normas de sa LSC e àteru.[12]

In su 2013 at publicadu Il sardo: una lingua "normale", unu libru chi at tentu duas editziones e unu sutzessu mannu, siat pro su chi pertocat a sa visibilidade e siat pro sas bèndidas, ma chi, cuntenende denùntzias a personalidades de sa cultura e de sa polìtica sarda, acusadas de chircare de frenare s'isvilupu, sa valorizatzione e s'ufitzializatzione de sa limba sarda, at causadu fintzas polèmicas medas.[13][2][6]

In su 2014 fundat su CSU - Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale, che dae su 2014 a su 2019 faghet atividades e batallas medas pro sa limba sarda, contra a sas polìticas regionales de sa giunta de cussos annos.[14][2] Semper in su 2014 incumintzat a dirìgere su gionale LImba Sarda 2.0, chi pùblicat artìculos de e in limba sarda e medas cosas ligadas a su movimentu linguìsticu.[2] Intre custas una proposta de lege pro sa valorizatzione sua, presentada in su Cussìgiu Regionale dae Sardegna Vera.[15]

In su 2016 faghet parte de sa delegatzione chi cunsignat sa tradutzione in sardu de su Don Chisciote, fata dae Gianni Muroni, a su museu dedicadu a sas òperas de Cervantez in Tolosa.[16]

In su 2017 at bortadu in sardu una sèrie de contos pro pitzinnos iscritos dae Antoni Gramsci, e publicados in su libru S'àrbore de s'eritzu de sas editziones Abbà. In su matessi annu est istadu fintzas rapresentante de sa minoria sarda in su Comitadu pro sa Costitutzione de sa Consulta Istatale de sas Minorias Linguìsticas in su Ministèriu de Sos Afares Regionales italianu, e su Ministèriu de sa Giustìtzia l'at incarrigadu de traduere in sardu totu su còdighe de s'ordinamentu penitentziàriu.[1]

In su 2019 at publicadu sa prima regorta de contos sua, Metropolitània e àteros contos tòpicos, distòpicos e utòpicos, in ue at esploradu temas medas, istesiende·si dae sa mirada antropològica traditzionale pro chircare de si ligare de prus a una literadura "cuntemporànea, tecnològica, venidora, a tintas e colores allutos"[17].

In su 2020 at torradu a publicare unu sàgiu in contu de limba sarda, A dies de oe - Annotos pro una limba sarda tzìvica e cuntemporànea.[18][19]

In su 2022 at publicadu su primu romanzu suo, S'intelligèntzia de Elias, unu giallu distòpicu in limba sarda, cun sa domo editora Janus[20][21][22][23], e s'8 de santugaine de su matessi annu at fatu parte de sa giuria de sa prima editzione de su Prèmiu Ondras pro sa Promotzione e Valorizatzione de sas Limbas Minoritàrias.[24][25][26][27]

Òperas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sàgios[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • (IT) Giuseppe Corongiu e Roberto Spano, Cento giorni di Pantera sarda, Casteddu, Palinsesto, 1991, OCLC 29798942.
  • Giuseppe Corongiu, Guvernare cun sa limba: fainas, ideas, analizos e propostas pro sa politica limbistica, Casteddu, Condaghes, 2006, ISBN 978-88-7356-074-6, OCLC 800039476.
  • Giuseppe Corongiu, Pro una limba ufitziale: istùdios e ghia pro s'impreu de unu sardu giurìdicu e amministrativu in sos atos de s'amministratzione pùblica in Sardigna : teoria, glossàriu isperimentale, propostas metodològicas e pràticas, presentada de Maurizio Virdis, prefatzione de Pàule Pillonca, Ceraxius, Domus de Janas, 2006, ISBN 978-88-88569-60-4, OCLC 79862021.
  • Giuseppe Corongiu, Una limba comuna cun milli limbàgios: su sardu in sas istitutziones, mèdios, tradutziones e iscièntzia ; glossàriu giurìdicu-amministrativu agiornadu (2500 tèrmines), Ceraxius, Domus de Janas, 2009, ISBN 978-88-88569-84-0, OCLC 845541262.
  • (IT) Giuseppe Corongiu, Il sardo: una lingua "normale" : manuale per chi non ne sa nulla, non conosce la linguistica e vuole saperne di più o cambiare idea, Casteddu, Condaghes, 2013, ISBN 978-88-7356-214-6, OCLC 850438383.
  • Giuseppe Corongiu, A dies de oe - Annotos pro una limba sarda tzìvica e cuntemporànea, Casteddu, Condaghes, 2020, ISBN 978-88-7356-374-7.

Contos curtzos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Romanzos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Tradutziones[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Tratadu de Lisbona, tradutzione de Giuseppe Corongiu, Cristiano Becciu, Maria Giuseppa Cossu, Cristina Mulas e Michele Ladu, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013, ISBN 978-88-6791-027-4.
  • Sa costitutzione de sa repùblica italiana, tradutzione de Giuseppe Corongiu, Cristiano Becciu, Maria Giuseppa Cossu, Cristina Mulas e Michele Ladu, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013, ISBN 978-88-6791-028-1.
  • Istatutu ispetziale de sa Sardigna, tradutzione de Giuseppe Corongiu, Cristiano Becciu, Maria Giuseppa Cossu, Cristina Mulas e Michele Ladu, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013, ISBN 978-88-6791-029-8.
  • Normativa linguìstica – Carta europea de sas limbas regionales o minoritàrias. Lege 482/99 – Lege regionale 26/97, tradutzione de Giuseppe Corongiu, Cristiano Becciu, Maria Giuseppa Cossu, Cristina Mulas e Michele Ladu, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013.
  • Antoni Gramsci, S'àrbore de s'eritzu e àteros contos pro sa bona note, a incuru de Marcello Belotti, tradutzione de Giuseppe Corongiu, illustratziones de Claudio Stassi, Abbà, 2017.

Libros curados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • AA.VV., Sa diversidade de sas limbas in Europa, Italia e Sardigna. Atos de sa cunferèntzia de sa limba sarda, Macumere, 28-30 santandria 2008., a incuru de Giuseppe Corongiu e Carla Romagnino, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013, ISBN 978-88-6791-026-7.
  • Giuseppe Corongiu, Cristiano Becciu, Maria Giuseppa Cossu, Cristina Mulas e Michele Ladu (a incuru de), Ditzionàriu isperimentale, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013.
  • Giuseppe Corongiu, Cristiano Becciu, Maria Giuseppa Cossu, Cristina Mulas e Michele Ladu (a incuru de), Règulas de grammàtica sarda - Propostas isperimentales de unos cantos liniamentos de iscritura comunes de sa limba sarda., Patiolla, Grafica del Parteolla, 2013, ISBN 978-88-6791-032-8.

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. 1.0 1.1 A dies de oe, in Edizioni Condaghes. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 (IT) A dies de oe, in Edizioni Condaghes. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  3. (IT) A dieci anni dal movimento della «Pantera» colpisce il silenzio sul progetto di riforma del ministro Zecchino Università, tutti d'accordo? Antichi vizi centralistici e una privatizzazione strisciante, in La Nuova Sardegna, 19 ghennàrgiu 2000. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022 (archiviadu dae s'url originale su 9 freàrgiu 2022).
  4. (IT) A fuoco l’auto del giornalista Giuseppe Corongiu, in Giornalistitalia, 10 maju 2018. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  5. 5.0 5.1 (IT) Cuartu: si torrat a a traballai po sa lingua sarda, in www.sotziulimbasarda.net, 3 maju 2005. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  6. 6.0 6.1 (CA) Francesc Xavier Vila, CORONGIU, GIUSEPPE. 2013. IL SARDO: UNA LINGUA «NORMALE». MANUALE PER CHI NON NE SA NULLA, NON CONOSCE LA LINGUISTICA E VUOLE SAPERNE DI PIÙ O CAMBIARE IDEA. CAGLIARI: CONDAGHES. 271 PÀG. ISBN: 978-88-7356-214-6, in Revista de Llengua i Dret (Journal of Language and Law), nº 65, Administraciò Pùblica de la Generalitat de Catalùnya. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  7. (IT) Giuseppe Corongiu, Il sardo: una lingua "normale" : manuale per chi non ne sa nulla, non conosce la linguistica e vuole saperne di più o cambiare idea, Casteddu, Condaghes, 2013, ISBN 978-88-7356-214-6, OCLC 850438383.
  8. (IT) Corongiu: «Sardo, lingua normale ma schiava dei pregiudizi», in La Nuova Sardegna, 23 cabudanni 2013. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  9. Giuseppe Corongiu, Guvernare cun sa limba: fainas, ideas, analizos e propostas pro sa politica limbistica, Casteddu, Condaghes, 2006, ISBN 978-88-7356-074-6, OCLC 800039476.
  10. Giuseppe Corongiu, Pro una limba ufitziale: istùdios e ghia pro s'impreu de unu sardu giurìdicu e amministrativu in sos atos de s'amministratzione pùblica in Sardigna : teoria, glossàriu isperimentale, propostas metodològicas e pràticas, presentada de Maurizio Virdis, prefatzione de Pàule Pillonca, Ceraxius, Domus de Janas, 2006, ISBN 978-88-88569-60-4, OCLC 79862021.
  11. “A dies de oe”, Giuseppe Corongiu racconta la lingua sarda., in Camineras, 26 freàrgiu 2021. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  12. (IT) Cannaca Polìtica Linguìstica, in Edizioni Grafica del Parteolla, casa editrice sarda. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  13. Lunis 11/5, in Bartzellona, si presentat sa segunda editzione de “Il sardo una lingua normale”, in Limba Sarda 2.0, 8 maju 2005. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  14. Roberto Carta, Limba natzionale: est gasi chi su Csu agiudat su sardu a èssere comente su catalanu. Chie nd'acrarit s'ànima, in Anthony Muroni, 3 santugaine 2017. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  15. (IT) Lingua sarda: Sardegna Vera presenta una proposta di legge, in Casteddu Online, 27 làmpadas 2015. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  16. (IT) Don Chisciotte in sardo nel museo Cervantes, in La Nuova Sardegna, 23 maju 2016. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  17. (IT) Lutzianu Piras, S’ìsula de “Metropolitània” esperimentu atrividu a beru, in piras-sassari.blogautore.repubblica.it, 21 austu 2019. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  18. (IT) Giovanni Runchina, "Su sardu, una limba moderna e atuale": Giuseppe Corongiu a #7Dies, in YouTG.NET. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  19. (IT) Giuseppe Corongiu a Extralive: «Poche iniziative per la lingua sarda: con un governo guidato dal PSd’Az è un’occasione persa», in radiox.it, 25 ghennàrgiu 2021. URL consultadu su 9 freàrgiu 2022.
  20. Sarvadore Serra, S'intelligèntzia de Elias, giallu distòpicu in limba sarda, in Limba Sarda 2.0, 19 maju 2022. URL consultadu su 29 maju 2022.
  21. (IT) S'intelligèntzia de Elias di Giuseppe Corongiu, in Sardegna Reporter, 27 maju 2022. URL consultadu su 29 maju 2022.
  22. Presentadu in Tàtari su romanzu nou de Giuseppe Corongiu "S'intelligèntzia de Elias", in Camineras, 13 làmpadas 2022. URL consultadu su 14 làmpadas 2022.
  23. (IT) Il thriller: la Sardegna del 2038 in limba, in La Nuova Sardegna, 20 làmpadas 2022. URL consultadu su 25 làmpadas 2022.
  24. Filmadu vìdeu TeleSardegna, Cagliari. Premio Ondras. Riconoscimento per attivisti delle lingue minoritarie in Europa 08 10 22, in YouTube.
  25. (IT) Fillippo Petrucci, Consegnato oggi a Cagliari il Premio Ondras per la diffusione delle lingue minoritarie europee, in Acli Sardegna, 8 santugaine 2022. URL consultadu s'8 santugaine 2022.
  26. (IT) Lingue minoritarie | Ecco i vincitori del titolo Ondras 2022, in Cagliaripad, 31 trìulas 2022. URL consultadu s'8 santugaine 2022.
  27. (IT) Premio “Ondras 2022”: per la Sardegna il riconoscimento alla memoria di Paolo Pillonca, in L'Unione Sarda, 30 trìulas 2022. URL consultadu s'8 santugaine 2022.

Ligàmenes esternos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Controllu de autoridadeVIAF (EN45959892 · ISNI (EN0000 0000 7102 7754 · BNF (FRcb161343713 (data) · GND (DE1041792824 · LCCN (ENn92069496 · OL OL851921A · SBN (ITCAGV015734 · SUDOC (FR175663599 · WorldCat Identities (ENn92-069496