Malta: diferèntzias tra is versiones

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Content deleted Content added
m r2.6.4) (Bot: Aggiungo vep:Mal't
m r2.5.4) (Bot: Modifico ar:مالطا
Lìnia 7: Lìnia 7:
[[an:Malta]]
[[an:Malta]]
[[ang:Melita]]
[[ang:Melita]]
[[ar:مالطة]]
[[ar:مالطا]]
[[arc:ܡܝܠܛܐ]]
[[arc:ܡܝܠܛܐ]]
[[arz:مالطا]]
[[arz:مالطا]]

Revisione de is 22:24, 7 Abr 2012

Malta est'una isola e Istadu a 90 km a sud de sa Sitzìlia. Abitada dae tempos antigos meda, comente testimoniada su tempiu preistoricu de Hagar Qim ( chi significada Pedra eretta o pedra de su cultu) de su quartu quintu millenniu prima de Cristos. Est una republica, de 315 km2 de isterrida e popolatzione unos 400 mizas. Formada de tres isoleddas: Malta, Gozo e Comino. Colonizzadas dae sos fenicios, a poi dae sos gregos e apoi dae sos romanos (218 a.C.) Sos bizantinos ana dominadu dae su IV a su IX sec. In su 870 l'ana conchistada sos Arabos e l'ana tenta po duos seculos, cando est istada conchistada dae sos normannos e diventada parte de su Regnu de Sicilia. Est passada a poi suta sos Angioinos, sos Aragonesos, e sos Ispagnolos. In su 1530 Carlo V l'ada tzedida a sos Cavalieri Ospitalieri o Cavalieri de Rodi. Chi dae sos Turcos funi catzadas dae Rodi sea issoro. Da tando sunu connoschidos comente Cavalieri di Malta. A Malta ana devidu sustennere un assediu de sos Turcos po battoro meses fintzas a s'arrivu de sa flotta ispagnola. Tando ana fortificadu s'isola e fundadu La Valletta, nomene dadu in onore de Jean de la Valette Gran Maestro de sos Cavalieris, chi aiada guidadu su fraigu, cun su progettu disegnadu dae s'architettu Frnatziscu Laparelli inbiadu dae su paba Pio V. Su 1798 s'isola fudi occupada dae Napoleone chi andaiada in Egittu. Sa popolatzione no fut cuntenta e bi est istada una insurretzione, e cun s'agiudu de sa Gran Bretagna e de su re de Nàpoli , ana catzadu sos frantzesos( 1800). S'Inghilterra aiada postu pe in s'Isola detzisa a si la tennere, non ostante sas protestas de su Re de Nàpoli e de Sitzìlia. In sa segunda gherra mondiale Malta est istada una importante base navale inglesa in su Mediterraneu. In su 1964 Malta diventada indipendente, ma faghinde parte de su Commonwealth. Malta vivede de pisca, de commerciu e su portu de la Valletta est unu de sos piu importantes, po sos cantieres navales, e de turismu. A Malta est iscarsa s'abba, e gai s' abba pioana est pretziosa e cantu si podede benidi pijada in cisternas. Calchi cuntierra cun s'Italia, po sos immigrados clandestinos chi arrivana dae s'Africa cun barcas, e chi devene essere succurridos in mare...