Cungressu de Vienna: diferèntzias tra is versiones

Browse history interactively

← Càmbiu in segus Càmbiu in antis →

Content deleted Content added

VisualeWikitext

Inline

Revisione de is 13:03, 17 Abr 2021

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia

Limba Sarda Comuna

. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Su Cungressu de Vienna fiat istadu una cunferèntzia chi si fiat tenta in su casteddu de Schönbrunn (in tedescu Schloß Schönbrunn) de s'omònima tzitade, tando capitale de s'Impèriu austrìacu, dae su 1 de santandria de su 1814 a su 9 de làmpadas de su 1815 (mancari àteras datatziones aporrint su cumintzu e sa fine de su Cungressu a su 18 de cabudanni de su 1814 e a su 9 de làmpadas de su 1815^[1]). Ddoe aiant partetzipadu is potèntzias europeas printzipales cun sa punna de torrare a trassare sa mapa de Europa e torrare a nou s'Ancien régime a pustis de is trambùlios batidos dae sa rivolutzione frantzesa e de is gherras napoleònicas. Cun su Cungressu de Vienna s'aberit difatis sa chi est definida che a s'edade de sa Restauratzione in Europa chi si podet cunsiderare concluida cun is avolotos de su 1830-1831^[2].

Fiat sa prima borta cando sos istados europeos detzidiant ca su modu giustu de pònnere fine a una gherra fiat de unire totu sos istados interessados e discutire una solutzione chi baleret pro totus: un'idea chi at subrabìvidu fintzas a oe^[3]. Sa bidea ca is cuntierras mannas e is chistiones internatzionales cheriant risòlvidas dae riuniones a chi partetzipaiant totu is natziones interessadas fiat comomai intrada in sa cultura de sa diplomatzia europea. Unu sèculu a pustis, custa bidea diat assumire sa forma de sa Sotziedade de sas Natziones e, a prus pagu de 150 annos de sa serrada de su Cungressu, diat portare a su naschimentu de is Natziones Unidas ^[3]

Su resurtadu printzipale de su Cungressu, foras de sa ratìfica de sa pèrdida, chi fiat giai istada istabilida dae sa "Paghe de Parigi", de is territòrios chi sa Frantza si fiat annessionada intre su 1795 e su 1810, fiat istadu s'ammanniamentu de sa Rùssia chi aiat balangiadu parte manna de su Ducadu de Varsàvia e su Granducadu de Finlàndia, e fintzas s'ammanniamentu de su territòriu de sa Prùssia, chi aiat achistadu sa Westfalia, sa Renania setentrionale e parte de Polònia.

S'afortiamentu de sa Germània dae is casi 300 istados de su Sacru Romanu Impèriu (iscontzadu in su 1806) a unu sistema – meda de prus gestibile – de trintanoe istados fiat istadu cunfirmadu. Custos istados fiant andados a costituire una blanda Cunfederatzione Tedesca suta de sa ghia de Prùssia e Àustria.

Pro su chi pertocat su Regnu de Sardigna (durante s'epoca napoleònica allindadu a sa sola ìsula de Sardigna), ddi fiant torrados su Piemonte, sa Savoja, sa Contea de Nitza e in prus aiat otentu is territòrios de sa Repùblica de Gènova, chi non fiat torrada a costituire.

Notas

↑ Bloy Marjie, The Congress of Vienna, 1 November 1814 — 8 June 1815, in victorianweb.org.
↑ Sergio Parmentola, "Restaurazione" in Enciclopedia dei ragazzi (2006).
↑ ^3.0 ^3.1 Faddina in sos riferimentos: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ilpost

[1] Bloy Marjie, The Congress of Vienna, 1 November 1814 — 8 June 1815, in victorianweb.org.

[2] Sergio Parmentola, "Restaurazione" in Enciclopedia dei ragazzi (2006).

[ilpost-3] 3.0 ^3.1 Faddina in sos riferimentos: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ilpost

[1]

[2]

[3]

@@ Lìnia 2: / Lìnia 2: @@
 [[File:Congress of Vienna.PNG|thumb|315x315px|Delegados de su Cungressu de Vienna in un'intzisione de su tempus de Jean Godefroy.]]
 [[File:Europe 1815 map en.png|thumb|313x313px|Fronteras de Europa torradas a trassare in su 1815]]
-Su '''Cungressu de Vienna''' fiat istadu una cunferèntzia chi si fiat tenta in su [[casteddu de Schönbrunn]] (in [[Limba tedesca|tedescu]] ''Schloß Schönbrunn'') de s'[[Vienna|omònima tzitade]], tando capitale de s'[[Impèriu austrìacu]], dae su 1 de santandria de su [[1814]] a su 9 de làmpadas de su [[1815]] (mancari àteras datatziones aporrint su cumintzu e sa fine de su Cungressu a su 18 de cabudanni de su 1814 e a su 9 de làmpadas de su 1815Su Cungressu de Vienna fiat istadu una cunferèntzia aende·si tenta acanta su casteddu de Schönbrunn (in tedescu Schloß Schönbrunn) in s'omònima tzitade, tando capitale de s'Imperu austrìacu, dae su 1º santandria 1814 a su 9 làmpadas 1815 (sende chi diversas datatziones aporrant su cumintzu e sa fine de su Cungressu a su 18 cabudanni 1814 e a su 9 làmpadas 1815<ref>{{tzita web|url=http://www.victorianweb.org/history/forpol/vienna.html|tìtulu=The Congress of Vienna, 1 November 1814 — 8 June 1815|autore=Bloy Marjie|accesso=30 martzu 2014}}</ref>). Ddoe aiant partetzipadu is potèntzias europeas printzipales cun sa punna de torrare a trassare sa mapa de [[Europa]] e torrare a nou s'''[[Ancien régime]]'' a pustis de is trambùlios batidos dae sa [[rivolutzione frantzesa]] e de is [[gherras napoleònicas]]. Cun su Cungressu de Vienna s'aberit difatis sa chi est definida che a s'edade de sa [[Restauratzione]] in Europa chi si podet cunsiderare concluida cun is avolotos de su 1830-1831<ref>Sergio Parmentola, "Restaurazione" in ''Enciclopedia dei ragazzi'' (2006).</ref>.
+Su '''Cungressu de Vienna''' fiat istadu una cunferèntzia chi si fiat tenta in su [[casteddu de Schönbrunn]] (in [[Limba tedesca|tedescu]] ''Schloß Schönbrunn'') de s'[[Vienna|omònima tzitade]], tando capitale de s'[[Impèriu austrìacu]], dae su 1 de santandria de su [[1814]] a su 9 de làmpadas de su [[1815]] (mancari àteras datatziones aporrint su cumintzu e sa fine de su Cungressu a su 18 de cabudanni de su 1814 e a su 9 de làmpadas de su 1815<ref>{{tzita web|url=http://www.victorianweb.org/history/forpol/vienna.html|tìtulu=The Congress of Vienna, 1 November 1814 — 8 June 1815|autore=Bloy Marjie|accesso=30 martzu 2014}}</ref>). Ddoe aiant partetzipadu is potèntzias europeas printzipales cun sa punna de torrare a trassare sa mapa de [[Europa]] e torrare a nou s'''[[Ancien régime]]'' a pustis de is trambùlios batidos dae sa [[rivolutzione frantzesa]] e de is [[gherras napoleònicas]]. Cun su Cungressu de Vienna s'aberit difatis sa chi est definida che a s'edade de sa [[Restauratzione]] in Europa chi si podet cunsiderare concluida cun is avolotos de su 1830-1831<ref>Sergio Parmentola, "Restaurazione" in ''Enciclopedia dei ragazzi'' (2006).</ref>.
 Fiat sa prima borta cando sos istados europeos detzidiant ca su modu giustu de pònnere fine a una gherra fiat de unire totu sos istados interessados e discutire una solutzione chi baleret pro totus: un'idea chi at subrabìvidu fintzas a oe<ref name="ilpost" />. Sa bidea ca is cuntierras mannas e is chistiones internatzionales cheriant risòlvidas dae riuniones a chi partetzipaiant totu is natziones interessadas fiat comomai intrada in sa cultura de sa diplomatzia europea. Unu sèculu a pustis, custa bidea diat assumire sa forma de sa [[Sotziedade de Natziones|Sotziedade de sas Natziones]] e, a prus pagu de 150 annos de sa serrada de su Cungressu, diat portare a su naschimentu de is [[Natziones Unidas]] <ref name="ilpost" />