Deretos de sa fèmina: diferèntzias tra is versiones
No edit summary |
|||
Lìnia 1: | Lìnia 1: | ||
{{LSC}} |
{{LSC}} |
||
[[File:Annie_Kenney_and_Christabel_Pankhurst.jpg|thumb|384x384px|Is sufragetas [[Rennu Unidu|britànnicas]] [[Annie Kenney]] e [[Christabel Pankhurst]] manifestende in favore de su [[sufràgiu femininu]] (1908 tzirca).]] |
[[File:Annie_Kenney_and_Christabel_Pankhurst.jpg|thumb|384x384px|Is sufragetas [[Rennu Unidu|britànnicas]] [[Annie Kenney]] e [[Christabel Pankhurst]] manifestende in favore de su [[sufràgiu femininu]] (1908 tzirca).]] |
||
Is '''deretos de sa fèmina''' faghent relatu a sa distintzione de is [[Deretu|deretos]] chi si reconnoschent a is fèminas e pipias in sotziedades diferentes de su [[Terra|praneta]]. Mentras chi in unos cantos logos custos deretos sunt istitutzionalizados o apoderados dae leges, costùmenes locales e su cumportamentu sotziale, in unos àteros non si realizat su matessi cuntratu, arribbende a sa reprimidura, disconnòschimentu o pro fintzas dennegu in contraposidura cun is deretos ammìtidos pro sos òmines e pipios.<ref>{{Tzita libru|autore=Fran P. Hosken|tìtulu=Towards a Definition of Women's Rights en Human Rights Quarterly|data=maju de su 1981|pp=1-10|volume=3}}</ref> |
Is '''deretos de sa fèmina''' faghent relatu a sa distintzione de is [[Deretu|deretos]] chi si reconnoschent a is fèminas e pipias in sotziedades diferentes de su [[Terra|praneta]]. Mentras chi in unos cantos logos custos deretos sunt istitutzionalizados o apoderados dae leges, costùmenes locales e su cumportamentu sotziale, in unos àteros non si realizat su matessi cuntratu, arribbende a sa reprimidura, disconnòschimentu o pro fintzas dennegu in contraposidura cun is deretos ammìtidos pro sos òmines e pipios.<ref>{{Tzita libru|autore=Fran P. Hosken|tìtulu=Towards a Definition of Women's Rights en Human Rights Quarterly|data=maju de su 1981|limba=inglesu|pp=1-10|volume=3}}</ref> |
||
Is temas chi prus a s'ispissu s'assòtziant cun su cuntzetu de deretos de sa fèmina sunt – intre àteros – is chi sighent: deretu a s'integridade, a su controllu de su corpus pròpiu, deretu a su [[Sufràgiu femininu|sufràgiu]], deretu a ocupare carrigas pùblicas, deretu a su traballu, deretu a una pagamenta giusta e egualitària, deretu a possèdere propiedades, [[deretu a s'educatzione]], deretu a serbire in s'esèrtzitu, deretu a firmare cuntratos legales, e deretos matrimoniales e parentales.<ref>{{Tzita libru|autore=Bert B. Lockwood (ed.)|tìtulu=Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader|annu=2006|editore=Johns Hopkins University Press|ISBN=978-0-8018-8374-3}}</ref> |
Is temas chi prus a s'ispissu s'assòtziant cun su cuntzetu de deretos de sa fèmina sunt – intre àteros – is chi sighent: deretu a s'integridade, a su controllu de su corpus pròpiu, deretu a su [[Sufràgiu femininu|sufràgiu]], deretu a ocupare carrigas pùblicas, deretu a su traballu, deretu a una pagamenta giusta e egualitària, deretu a possèdere propiedades, [[deretu a s'educatzione]], deretu a serbire in s'esèrtzitu, deretu a firmare cuntratos legales, e deretos matrimoniales e parentales.<ref>{{Tzita libru|autore=Bert B. Lockwood (ed.)|tìtulu=Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader|annu=2006|editore=Johns Hopkins University Press|limba=inglesu|ISBN=978-0-8018-8374-3}}</ref> |
||
Sa pretesa pro is fèminas de sos deretos tziviles, de sa cunditzione econòmica feminina e de is deretos polìticos (sufràgiu femininu) comente fintzas de unu megioru de sa cunditzione feminina costituint sa base de su [[feminismu]] partende dae su [[sèculu XIX]] a traessu de sa prima undada feminista e chi s'est isvilupada in su cursu de su [[sèculu XX]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.treccani.it/enciclopedia/femminismo|tìtulu=femminismo|limba=italianu}}</ref> |
Sa pretesa pro is fèminas de sos deretos tziviles, de sa cunditzione econòmica feminina e de is deretos polìticos (sufràgiu femininu) comente fintzas de unu megioru de sa cunditzione feminina costituint sa base de su [[feminismu]] partende dae su [[sèculu XIX]] a traessu de sa prima undada feminista e chi s'est isvilupada in su cursu de su [[sèculu XX]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.treccani.it/enciclopedia/femminismo|tìtulu=femminismo|limba=italianu}}</ref> |
||
Lìnia 9: | Lìnia 9: | ||
== Istùdiu subra sa situatzione atuale pro paisu (2011) == |
== Istùdiu subra sa situatzione atuale pro paisu (2011) == |
||
[[File:Women status world map 2011.png|thumb|331x331px|Mapa de s'istadu de sa situatzione de is fèminas segundu su paisu in su 2011]] |
[[File:Women status world map 2011.png|thumb|331x331px|Mapa de s'istadu de sa situatzione de is fèminas segundu su paisu in su 2011]] |
||
Su 26 de cabudanni de su [[2011]] sa rivista [[Newsweek]]<ref>{{Tzita noas|limba=inglesu|autore=Streib, Lauren|tìtulu=The Best and World Places to be a Woman|publicatzione=Newsweek|data=26 de cabudanni de su 2011|pp=30-33}}</ref> aiat publicadu un'istùdiu subra is deretos e sa calidade de sa vida de is fèminas in paisos vàrios de su mundu. Is fatores chi si fiant tentos in contu fiant istados sa situatzione legale, salude e cunditziones sanitàrias, educatzione, sèberos econòmicos e pòdere polìticu. Sa classìfica si fiat fata cun istatìsticas e critèrios uniformes.<ref>{{Tzita web|url=https://www.thedailybeast.com/best-and-worst-countries-for-women-from-iceland-to-the-us-to-pakistan-and-afghanistan|tìtulu=Best and Worst Countries for Women, From Iceland to the U.S. to Pakistan and Afghanistan}}</ref> Segundu custu istùdiu, is mègius e peus paisos pro èssere fèmina fiant is chi sighent: |
Su 26 de cabudanni de su [[2011]] sa rivista [[Newsweek]]<ref>{{Tzita noas|limba=inglesu|autore=Streib, Lauren|tìtulu=The Best and World Places to be a Woman|publicatzione=Newsweek|data=26 de cabudanni de su 2011|pp=30-33}}</ref> aiat publicadu un'istùdiu subra is deretos e sa calidade de sa vida de is fèminas in paisos vàrios de su mundu. Is fatores chi si fiant tentos in contu fiant istados sa situatzione legale, salude e cunditziones sanitàrias, educatzione, sèberos econòmicos e pòdere polìticu. Sa classìfica si fiat fata cun istatìsticas e critèrios uniformes.<ref>{{Tzita web|url=https://www.thedailybeast.com/best-and-worst-countries-for-women-from-iceland-to-the-us-to-pakistan-and-afghanistan|tìtulu=Best and Worst Countries for Women, From Iceland to the U.S. to Pakistan and Afghanistan|limba=inglesu}}</ref> Segundu custu istùdiu, is mègius e peus paisos pro èssere fèmina fiant is chi sighent: |
||
{| class="wikitable sortable" |
{| class="wikitable sortable" |
||
|+is 10 megius paisos |
|+is 10 megius paisos |
Revisione de is 11:12, 21 Stg 2021
Is deretos de sa fèmina faghent relatu a sa distintzione de is deretos chi si reconnoschent a is fèminas e pipias in sotziedades diferentes de su praneta. Mentras chi in unos cantos logos custos deretos sunt istitutzionalizados o apoderados dae leges, costùmenes locales e su cumportamentu sotziale, in unos àteros non si realizat su matessi cuntratu, arribbende a sa reprimidura, disconnòschimentu o pro fintzas dennegu in contraposidura cun is deretos ammìtidos pro sos òmines e pipios.[1]
Is temas chi prus a s'ispissu s'assòtziant cun su cuntzetu de deretos de sa fèmina sunt – intre àteros – is chi sighent: deretu a s'integridade, a su controllu de su corpus pròpiu, deretu a su sufràgiu, deretu a ocupare carrigas pùblicas, deretu a su traballu, deretu a una pagamenta giusta e egualitària, deretu a possèdere propiedades, deretu a s'educatzione, deretu a serbire in s'esèrtzitu, deretu a firmare cuntratos legales, e deretos matrimoniales e parentales.[2]
Sa pretesa pro is fèminas de sos deretos tziviles, de sa cunditzione econòmica feminina e de is deretos polìticos (sufràgiu femininu) comente fintzas de unu megioru de sa cunditzione feminina costituint sa base de su feminismu partende dae su sèculu XIX a traessu de sa prima undada feminista e chi s'est isvilupada in su cursu de su sèculu XX[3]
Istùdiu subra sa situatzione atuale pro paisu (2011)
Su 26 de cabudanni de su 2011 sa rivista Newsweek[4] aiat publicadu un'istùdiu subra is deretos e sa calidade de sa vida de is fèminas in paisos vàrios de su mundu. Is fatores chi si fiant tentos in contu fiant istados sa situatzione legale, salude e cunditziones sanitàrias, educatzione, sèberos econòmicos e pòdere polìticu. Sa classìfica si fiat fata cun istatìsticas e critèrios uniformes.[5] Segundu custu istùdiu, is mègius e peus paisos pro èssere fèmina fiant is chi sighent:
Logu | Paisu | Generale | Gustìtzia | Salude | Imparu | Economia | Polìtica |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Islanda | ||||||
2 | Isvètzia | ||||||
3 | Canada | ||||||
4 | Danimarca | ||||||
5 | Finlàndia | ||||||
6 | Isvìtzera | ||||||
7 | Norvègia | ||||||
8 | Istados Unidos | ||||||
9 | Austràlia | ||||||
10 | Paisos Bàscios |
Logu | Paisu | Generale | Giustìtzia | Salude | Imparu | Economia | Polìtica |
---|---|---|---|---|---|---|---|
165 | Ciàd | ||||||
164 | Afganistàn | ||||||
163 | Jemen | ||||||
162 | Repùblica Democràtica de su Congo | ||||||
160 | Mali | ||||||
160 | Ìsulas Salomone | ||||||
159 | Niger | ||||||
158 | Pakistàn | ||||||
157 | Etiòpia | ||||||
156 | Sudan |
Riferimentos
- ↑ (EN) Fran P. Hosken, Towards a Definition of Women's Rights en Human Rights Quarterly, vol. 3, maju de su 1981, pp. 1-10.
- ↑ (EN) Bert B. Lockwood (ed.), Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader, Johns Hopkins University Press, 2006, ISBN 978-0-8018-8374-3.
- ↑ (IT) femminismo, in treccani.it.
- ↑ (EN) Streib, Lauren, The Best and World Places to be a Woman, in Newsweek, 26 de cabudanni de su 2011, pp. 30-33.
- ↑ (EN) Best and Worst Countries for Women, From Iceland to the U.S. to Pakistan and Afghanistan, in thedailybeast.com.
Artìculos in ligòngiu
Àteros progetos
Wikimedia Commons tenet files chi ligant a: Deretos de sa fèmina |