Classificatzione sientìfica: diferèntzias tra is versiones
m Bot: Aggiungo: de, got, kn, qu, sah, sw, tl, war Modifico: ta |
|||
| Lìnia 196: | Lìnia 196: | ||
[[cy:Dosbarthiad gwyddonol]] |
[[cy:Dosbarthiad gwyddonol]] |
||
[[da:Videnskabeligt artsnavn]] |
[[da:Videnskabeligt artsnavn]] |
||
[[de:Taxonomie#Taxonomie in der Biologie]] |
|||
[[el:Συστηματική ταξινόμηση]] |
[[el:Συστηματική ταξινόμηση]] |
||
[[en:Biological classification]] |
[[en:Biological classification]] |
||
| Lìnia 206: | Lìnia 207: | ||
[[ga:Aicmiú eolaíoch]] |
[[ga:Aicmiú eolaíoch]] |
||
[[gl:Clasificación científica]] |
[[gl:Clasificación científica]] |
||
[[got:𐍄𐌴𐍅𐌰𐌽𐍉𐌼𐌾𐌰]] |
|||
[[he:מיון עולם הטבע]] |
[[he:מיון עולם הטבע]] |
||
[[hi:जीवों का वर्गीकरण]] |
[[hi:जीवों का वर्गीकरण]] |
||
| Lìnia 215: | Lìnia 217: | ||
[[ja:生物の分類]] |
[[ja:生物の分類]] |
||
[[ka:ბიოლოგიური კლასიფიკაცია]] |
[[ka:ბიოლოგიური კლასიფიკაცია]] |
||
[[kn:ಜೈವಿಕ ವಿಂಗಡಣೆ]] |
|||
[[ko:생물 분류]] |
[[ko:생물 분류]] |
||
[[lt:Mokslinė klasifikacija]] |
[[lt:Mokslinė klasifikacija]] |
||
| Lìnia 225: | Lìnia 228: | ||
[[pl:Klasyfikacja biologiczna]] |
[[pl:Klasyfikacja biologiczna]] |
||
[[pt:Classificação científica]] |
[[pt:Classificação científica]] |
||
[[qu:Mitan kamay katiguriya]] |
|||
[[ro:Clasificare ştiinţifică]] |
[[ro:Clasificare ştiinţifică]] |
||
[[ru:Биологическая систематика]] |
[[ru:Биологическая систематика]] |
||
[[sah:Биология классификацията]] |
|||
[[scn:Classificazzioni scintìfica]] |
[[scn:Classificazzioni scintìfica]] |
||
[[sh:Taksonomske kategorije]] |
[[sh:Taksonomske kategorije]] |
||
| Lìnia 234: | Lìnia 239: | ||
[[sr:Таксономске категорије]] |
[[sr:Таксономске категорије]] |
||
[[sv:Vetenskapligt namn]] |
[[sv:Vetenskapligt namn]] |
||
[[sw:Uainishaji wa kisayansi]] |
|||
[[ta: |
[[ta:உயிரியல் வகைப்பாடு]] |
||
[[th:การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์]] |
[[th:การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์]] |
||
[[tl:Pag-uuring biyolohikal]] |
|||
[[to:Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi]] |
[[to:Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi]] |
||
[[tr:Bilimsel sınıflandırma]] |
[[tr:Bilimsel sınıflandırma]] |
||
| Lìnia 242: | Lìnia 249: | ||
[[vec:Clasificasion sientìfega]] |
[[vec:Clasificasion sientìfega]] |
||
[[vi:Phân loại khoa học]] |
[[vi:Phân loại khoa học]] |
||
[[war:Biyolohika nga pagarangay]] |
|||
[[zh:生物分類法]] |
[[zh:生物分類法]] |
||
[[zh-min-nan:Seng-bu̍t-ha̍k ê hun-lūi]] |
[[zh-min-nan:Seng-bu̍t-ha̍k ê hun-lūi]] |
||
Revisione de is 10:35, 24 Aus 2009
|
Custu artìculu est galu unu abbotzu. Lu podes modificare e fàghere mannu e pretzisu. Agiuda·si! |
Ne is sièntzias biologicas sa classificatzione est una manera cun su cale is biòlogos amuntonant, assestant e classìficant diferèntes ispètzias de organismos biventes o fòssiles. Sa classificatzione biològica est una forma de tassonomia sientìfica.
Su primu a chircare de atrumare is ispètzias segundu caraterìsticas morfològicas similares est istadu Carolus Linnaeus chi aiat creadu unu sistema de classificatzione pubricadu in su 1753 cun su nòmene Systema naturae. Custa est istada riesaminada e rimanegiada de sighidu fintzas a sa nàscita de sa teoria evolutzionista de Charles Darwin. Sa classificatzione sientìfica est s'arresultadu de is sièntzas evolutzionistas e derivat meda dae sa tassonomia e sa sistematica a prus chi totus is istùdios e is chircas fatas a pitzu de is biventes, siat dae sa biologia siat dae is àteras sièntzias.
Esèmpios
Classificatziones imperadas de sòlitu pro s'amostamentu de tres ispètzias: su muschitu de sa fruta (imperadu meda in is traballadorios de genètica), s'òmine e sa Magnolia virginiana.
Muschitu de sa fruta (Drosophila melanogaster)
| Dominio | Eukaryota |
| Rennu | Animalia |
| Phylum | Arthropoda |
| Classe | Insecta |
| Òrdine | Diptera |
| Famìlia | Drosophilidae |
| Gènia | Drosophila |
| Ispètzia | D. melanogaster |
Òmine (Homo sapiens sapiens)
| Dominio | Eukaryota |
| Rennu | Animalia |
| Phylum | Chordata |
| Subphylum | Vertebrata |
| Classe | Mammalia |
| Sutaclasse | Eutheria |
| Òrdine | Primates |
| Sutaòrdine | Haplorrhini |
| Subrafamìlia | Hominoidae |
| Famìlia | Hominidae |
| Gènia | Homo |
| Ispètzia | H. sapiens |
| Sutaispètzia | H. s. sapiens |
Magnolia virginiana
| Dominio | Eukaryota |
| Rennu | Plantae |
| Divisione | Magnoliophyta |
| Classe | Magnoliopsida |
| Òrdine | Magnoliales |
| Famìlia | Magnoliaceae |
| Gènia | Magnolia |
| Ispètzia | M. virginiana |
Cunsiderende cust'ùrtimu esèmpiu bidemus chi medas de is taxon tenent su nòmene de sa gènia Magnolia (Magnoliophyta, Magnoliales etc.).
Sa Magnolia virginiana est istada sa prima ispètzia de-i custa gènia nomenada e rapresentada, a prus chi sa ispètzia tìpica de custa gènia.
Sufissos de is trumas
Is taxon subra sa gènia tenent de sòlitu unu nòmene chi benit dae sa gènia etotu. Is sufissos imperadus pro formare custos nòmenes benent dae su rennu, e, in unos casos fintzas dae su phylum e dae sa classe, a sa manera de sighidu:
| Taxon | Plantæ | Alga | Fungi | Animalia |
|---|---|---|---|---|
| Divisione/Phylum | -phyta | -phyta | -mycota | |
| Sutadivisione/Subphylum | -phytina | -phytina | -mycotina | |
| Classe | -opsida | -phyceae | -mycetes | |
| Sutaclasse | -idae | -phycidae | -mycetidae | |
| Òrdine | -ales | -ales | -ales | |
| Sutaòrdine | -ineae | -ineae | -ineae | |
| Subrafamìlia | -acea | -acea | -acea | -oidea |
| Famìlia | -aceae | -aceae | -aceae | -idae |
| Sutafamìlia | -oideae | -oideae | -oideae | -inae |
| Tribù | -eae | -eae | -eae | -ini |
| Sutatribù | -inae | -inae | -inae | -ina |