Classificatzione sientìfica: diferèntzias tra is versiones
m Bot: Aggiungo: la:Classificatio biologica |
m r2.5.2) (Bot: Aggiungo: be-x-old, hr, hy, nl, nn, pnb Tolgo: hi Modifico: es, ro |
||
Lìnia 193: | Lìnia 193: | ||
[[bat-smg:Muokslėnė klasėfėkacėjė]] |
[[bat-smg:Muokslėnė klasėfėkacėjė]] |
||
[[be:Біялагічная сістэматыка]] |
[[be:Біялагічная сістэматыка]] |
||
[[be-x-old:Біялягічная клясыфікацыя]] |
|||
[[bg:Класификация на организмите]] |
[[bg:Класификация на организмите]] |
||
[[bn:জীববৈজ্ঞানিক শ্রেণীবিন্যাস]] |
[[bn:জীববৈজ্ঞানিক শ্রেণীবিন্যাস]] |
||
Lìnia 204: | Lìnia 205: | ||
[[en:Biological classification]] |
[[en:Biological classification]] |
||
[[eo:Biologia klasado]] |
[[eo:Biologia klasado]] |
||
[[es:Clasificación |
[[es:Clasificación biológica]] |
||
[[eu:Sailkapen zientifiko]] |
[[eu:Sailkapen zientifiko]] |
||
[[fa:طبقهبندی علمی جانداران]] |
[[fa:طبقهبندی علمی جانداران]] |
||
Lìnia 213: | Lìnia 214: | ||
[[got:𐍄𐌴𐍅𐌰𐌽𐍉𐌼𐌾𐌰]] |
[[got:𐍄𐌴𐍅𐌰𐌽𐍉𐌼𐌾𐌰]] |
||
[[he:מיון עולם הטבע]] |
[[he:מיון עולם הטבע]] |
||
[[hr:Taksonomske klasifikacije]] |
|||
[[hi:जीवों का वर्गीकरण]] |
|||
[[hu:Rendszertan (biológia)]] |
[[hu:Rendszertan (biológia)]] |
||
[[hy:Կենդանի օրգանիզմների դասակարգում]] |
|||
[[id:Klasifikasi ilmiah]] |
[[id:Klasifikasi ilmiah]] |
||
[[io:Ciencala klasifikuro di speci]] |
[[io:Ciencala klasifikuro di speci]] |
||
Lìnia 230: | Lìnia 232: | ||
[[mr:जैविक वर्गीकरण]] |
[[mr:जैविक वर्गीकरण]] |
||
[[ms:Pengelasan biologi]] |
[[ms:Pengelasan biologi]] |
||
[[nl:Taxonomie#Taxonomie in de biologie]] |
|||
[[nn:Biologisk klassifisering]] |
|||
[[no:Biologisk klassifikasjon]] |
[[no:Biologisk klassifikasjon]] |
||
[[nov:Siential klasifikatione]] |
[[nov:Siential klasifikatione]] |
||
[[oc:Classificacion scientifica]] |
[[oc:Classificacion scientifica]] |
||
[[pl:Klasyfikacja biologiczna]] |
[[pl:Klasyfikacja biologiczna]] |
||
[[pnb:جیون ٹولی بنانا]] |
|||
[[pt:Classificação científica]] |
[[pt:Classificação científica]] |
||
[[qu:Mitan kamay katiguriya]] |
[[qu:Mitan kamay katiguriya]] |
||
[[ro: |
[[ro:Taxonomie (biologie)]] |
||
[[ru:Биологическая систематика]] |
[[ru:Биологическая систематика]] |
||
[[sah:Биология классификацията]] |
[[sah:Биология классификацията]] |
Revisione de is 13:56, 3 Fre 2011
Ne is sièntzias biologicas sa classificatzione est una manera cun su cale is biòlogos amuntonant, assestant e classìficant diferèntes ispètzias de organismos biventes o fòssiles. Sa classificatzione biològica est una forma de tassonomia sientìfica.
Su primu a chircare de atrumare is ispètzias segundu caraterìsticas morfològicas similares est istadu Carolus Linnaeus chi aiat creadu unu sistema de classificatzione pubricadu in su 1753 cun su nòmene Systema naturae. Custa est istada riesaminada e rimanegiada de sighidu fintzas a sa nàscita de sa teoria evolutzionista de Charles Darwin. Sa classificatzione sientìfica est s'arresultadu de is sièntzas evolutzionistas e derivat meda dae sa tassonomia e sa sistematica a prus chi totus is istùdios e is chircas fatas a pitzu de is biventes, siat dae sa biologia siat dae is àteras sièntzias.
Esèmpios
Classificatziones imperadas de sòlitu pro s'amostamentu de tres ispètzias: su muschitu de sa fruta (imperadu meda in is traballadorios de genètica), s'òmine e sa Magnolia virginiana.
Muschitu de sa fruta (Drosophila melanogaster)
Dominio | Eukaryota |
Rennu | Animalia |
Phylum | Arthropoda |
Classe | Insecta |
Òrdine | Diptera |
Famìlia | Drosophilidae |
Gènia | Drosophila |
Ispètzia | D. melanogaster |
Òmine (Homo sapiens sapiens)
Dominio | Eukaryota |
Rennu | Animalia |
Phylum | Chordata |
Subphylum | Vertebrata |
Classe | Mammalia |
Sutaclasse | Eutheria |
Òrdine | Primates |
Sutaòrdine | Haplorrhini |
Subrafamìlia | Hominoidae |
Famìlia | Hominidae |
Gènia | Homo |
Ispètzia | H. sapiens |
Sutaispètzia | H. s. sapiens |
Magnolia virginiana
Dominio | Eukaryota |
Rennu | Plantae |
Divisione | Magnoliophyta |
Classe | Magnoliopsida |
Òrdine | Magnoliales |
Famìlia | Magnoliaceae |
Gènia | Magnolia |
Ispètzia | M. virginiana |
Cunsiderende cust'ùrtimu esèmpiu bidemus chi medas de is taxon tenent su nòmene de sa gènia Magnolia (Magnoliophyta, Magnoliales etc.).
Sa Magnolia virginiana est istada sa prima ispètzia de-i custa gènia nomenada e rapresentada, a prus chi sa ispètzia tìpica de custa gènia.
Sufissos de is trumas
Is taxon subra sa gènia tenent de sòlitu unu nòmene chi benit dae sa gènia etotu. Is sufissos imperadus pro formare custos nòmenes benent dae su rennu, e, in unos casos fintzas dae su phylum e dae sa classe, a sa manera de sighidu:
Taxon | Plantæ | Alga | Fungi | Animalia |
---|---|---|---|---|
Divisione/Phylum | -phyta | -phyta | -mycota | |
Sutadivisione/Subphylum | -phytina | -phytina | -mycotina | |
Classe | -opsida | -phyceae | -mycetes | |
Sutaclasse | -idae | -phycidae | -mycetidae | |
Òrdine | -ales | -ales | -ales | |
Sutaòrdine | -ineae | -ineae | -ineae | |
Subrafamìlia | -acea | -acea | -acea | -oidea |
Famìlia | -aceae | -aceae | -aceae | -idae |
Sutafamìlia | -oideae | -oideae | -oideae | -inae |
Tribù | -eae | -eae | -eae | -ini |
Sutatribù | -inae | -inae | -inae | -ina |