Martin Lutero: diferèntzias tra is versiones

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Content deleted Content added
m r2.6.4) (Bot: Aggiungo: rue:Мартін Лутер
m r2.7.1) (Bot: Aggiungo: lmo:Martin Lüter
Lìnia 96: Lìnia 96:
[[la:Martinus Lutherus]]
[[la:Martinus Lutherus]]
[[lb:Martin Luther]]
[[lb:Martin Luther]]
[[lmo:Martin Lüter]]
[[lt:Martin Luther]]
[[lt:Martin Luther]]
[[lv:Mārtiņš Luters]]
[[lv:Mārtiņš Luters]]

Revisione de is 22:33, 9 Fre 2011

Retrattu de Martin Lutero de Lucas Cranach, 1529

Martin Luther (Eisleben, 10 de sant'andria 1483 – 18 de martu 1546) est istadu unu teologo tedescu. Naskidu in [[Sassonia) dae Hans Luder, unu minadore, e dae Margarethe Lindemann, ind'una familia modesta, religiosa e meda severa in s'educatzione de sos fizos. Diventadu unu padre agostinianu a seguitu de sa proclamatzione de sa bulla pontificia edd'est istadu s'ispiradore de sa Riforma protestante, chi at jambadu su cursu de sa ziviltade occidentale. Comente e preideru e professore de teologia in su 1517 issu aiat cuntestadu cun sas 95 tesis (in Latinu: Disputatio pro declaratione virtutis indulgentiaru) su cummerciu de sas indulgentzias. Lutero aiat cuntrastadu cun toittu sas forzas su cunzettu chi cun su inari si podiat comprare su perdonu de deus. Su refiutu de ritrattare sos iscrittos suos, comente l'aiat preguntadu su paba Leone X in su 1520 Carlo V imperadore se su Sacru Romanu Imperu in sa Dieta de Worms in su 1521 aiat prodottu s'iscomuniga dae parte de su paba e sa cundenna de s'imperadore l'aian resu unu fuorilegge.

Tradutzione de sa Bibbia

Sa Bibbia de Lutero de su 1534

Lutero aiat traduidu su Vangelu in tedescu e l'aiat publicadu in su 1522, e cun sos collaboradores suos aiat cumpletadu sa tradutzione de sa Bibbia in su 1534, annu in cui fit istada pubblicada sa Bibbia intrea. Issu aiat continuadu a trabagliare pro mezorare sa tradutzione finas a sa die 'e sa morte. In sa tradutzione Lutero aiat usadu una variante de su tedescu faeddadu in sa cancelletria de sa Sassonia, ca la podian cumprendere siat in su nord comente in su sud de sa Germània. Traduende issu aioat usadu unu limbazu chi lu podian cumprende' totu cantos chena impedimentos o difficultade. Sa versione pubblicada dae Lutero aiad appidu una grande diffusione in totu sas populatziones de limba tedesca, e pro cussu at finas dadu unu contributu mannu a s'iviluppu de sa limba e de sa literadura matessi. Sa Bibbia 'e Lutero aiad influentzadu ateras tradutziones vernacolares comente sa versione in inglesu de William Tyndale, unu precursore de sa versione autorizada de su Re Giacomo.