Paleolìticu inferiore

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Su Paleolìticu inferiore est sa prima e prus antiga de sas partziduras de su Paleolìticu.

Ammuntat un'arcu temporale de unos 2,3 milliones de annos. Si faghet cointzìdere su cumintzu cun sa cumparitzione de sas primas pedras astuladas de sos omìnides (2,5 milliones de annos faghet) e si faghet acabare a unos 300.000 annos faghet; currespondet a su Pleistotzene inferiore e a parte de su mèdiu. In sa cronologia sua torrant is glatziatziones de Günz e Mindel cun is perìodos interglatziale intermèdios. In custu perìodu si difundent s'Homo habilis e Homo erectus.

Su Paleolìticu inferiore est sighidu dae su Paleolìticu Mèdiu in su cale si registrat sa cumparitzione de tècnicas prus adelantadas de astuladura e mescamente de preparatzione de su nùcleu lìticu, comente a in su Musterianu. Est galu ogetu de dibatas chi s'iscoberta de su fogu siat acontèssida in su Paleolìticu inferiore o mèdiu.

  • Olduvaianu (Pebble Culture), 2.500.000-750.000 annos faghet tzirca: maniestos subra pedras a penas chi astuladas ("choppers" e "chopping tools"). Su nùmene derivat de su situ de sos "gorropos de Olduwai" (o Olduvai, Tanzània). In Itàlia, sunt istados agatados repertos chi andant torrant a custu perìodu, pro esempru in diversas àreas de Sitzìlia o in sa zona de Monte Poggiolo, in sa zona de Forlì.
  • Acheuleanu, 750.000-120.000 annos faghet tzirca: maniestos lìticos a forma de mèndula e traballados subra duos faches in manera simmètrica ("bifaches" o "amìgdalas") assotziados a diversos trastos ricavados dae àstulas (arrasigadores e puntas). Su nùmene derivat de su situ de Saint-Acheul, (acanta Amiens, Frantza). Geograficamente esistet una partzidura intre "acheuleanu clàssicu" (Frantza setentrionale e Inghilterra) e "acheuleanu meridionale" (Frantza meridionale e Ispagna). Est partzidu cronologicamente in duas fases printzipales:
    • acheuleanu antigu" o "arcàicu", chi tirat a remplasare sos tèrmines de Abbevillianu, dae su situ de Abbeville, e de Chelleanu, dae su situ de Chelles, ambos in Frantza):
    • una segunda fase prus articulada, chi cumprendet: "acheuleanu mèdiu", "evòlvidu" e "superiore", chi sighit in su paleolìticu mèdiu cun s'"acheuleanu finale".
  • Clactonianu: maniestos lìticos derivados dae àstulas mannas cun pranu de percussione oblìcuu. Segundu carchiunu non si diat tratare nointames de una cultura distìnghida dae s'Acheuleanu, a chi est in parte canteapare. Su nùmene derivat de su situ de Clacton-on-Sea (contea de Essex, Bretagna Manna). A bortas partzidu in "antigu", "mèdiu" e "reghente".
  • Tayaziano: maniestos de tipu clactonianu assotziados a unos àteros de tipu musterianu, cun bàscias pertzentuales de bifaches. No est craru chi si tratat de una cultura autònoma e in cales raportos siat cun s'acheuleanu. Su nùmene derivat de su situ de Les-Eyzies-de-Tayac in Dordogna, Frantza.

Artìculos ligados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]


Preistòria e Protoistòria de su Mundu Betzu
Edade de sa Pedra Edade de sos Metallos
Paleolìticu Mesolìticu
Epipaleolìticu
Neolìticu Edade de su Ràmene
(franca s'África subsahariana)
Edade de su Brunzu
(franca s'África subsahariana)
Edade de su Ferru
Paleolìticu inferiore Paleolìticu mèdiu Paleolìticu superiore