Tzipru de su Norte

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Coordinadas: 35°10′53.76″N 33°21′48.24″E / 35.1816°N 33.3634°E35.1816; 33.3634


Artìculu in LSC

Bandera
Posidura in Europa
Partzidura de s'ìsula

Tzipru de su Norte o Repùblica turca de Tzipru de su Norte (incurtzadu RTCN) in turcu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (incurtzdu in Kuzey Kıbrıs), in gregu modernu Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (incurtzadu in Βόρεια Κύπρος o ΤΔΒΚ), est unu istadu non reconnotu, foras dae sa Turchia, chi ocupat su chirru setentrionale de s'ìsula de Tzipru. At proclamadu indipendèntzia su 15 de onniasantu 1983, noe annos a pustis de s'ocupatzione militare de sa parte setentrionale de s'ìsula, acuntessida in su 1974 e trubada dae sa Turchia in reatzione contra sa voluntade proclamada dae unu grupu de uffitziales de sa guardia natzionale tzipriota (su EOKA-B, ghiadu dae Níkos Sampsón), de torrare a aunire politicamente s'ìsula a sa Grèghia, a fatu de unu corpu de istadu in ue aiant depostu su presidente Mikhaíl Makarios.

S'istadu tenet istèrrida de 3,355 km2 e populatzione de unos 286.300 bividores.

Sa Turchia est galu solu istadu chi ddu reconnoschet e chi dd'apoderet militarmente, economicamente, demograficamente e diplomaticamente. S'ONU e su Cunsìgiu de Europa cunsiderant Tzipru Norte che sa parte setentrionale de sa Repùblica de Tzipru, « ocupada dae sa Turchia ». Is fortzas armadas turcas bi sighint a tènnere unos 30.000 sordados e sa Turchia bi at favoressidu s'acusorgiamentu de unos 120.000 colonos anatòlicos dae su 1979.

In su 2004, in bista de s'adillida de sa Repùblica de Tzupru a s'Unione Europea, unu pranu de re-aunimentu propostu dae s'ONU, naradu pranu Annan, est istadu sutapostu a referendum. Su pranu est atzetadu dae su 65% de is tzipriotos turcos, sende chi permitet unu reconnoschimentu legale e autonomia territoriale in sinu a s'istadu tzipriotu. Est però istadu refudadu dae su 75% de s'eletoradu tzipriotu gregu, ca pro ite lìmitat a su 33% su nùmeru de refugiados autorizados a torrare a is domos issoro e a pigare duncas possessu de is benes chi ddis apartenent. Custu resultadu impedumat su re-aunimetu polìticu de s'ìsulae su reconnoschimentu internatzionale de sa parte ocupada dae sa Turchia: de facto sa zona turca non faghet parte de s'Unione Europea e est escluida de s'unione econòmica, monetària, fiscale o doganale e de is acòrdios de Schengen de chi faghet parte de jure sa Repùblica Tzipriota. Unu àteru elementu chi blocat su re-aunimentu de s'ìsula (e de cunsighidu s'adillida de sa Turchia a s'Unione Europea) est su fatu ca sa Turchia non reconnoschet sa repùblica Tzipriota.

Dae su 2004 comente chi siat, s'organizatzione de sa cunferèntzia islàmica ocordat a s'istadu turcu de Tzipru Norte s'istatutu de osservadore suta nùmene de « Istadu turcu de Tzipru ». Sa Gàmbia e su Pakistan sunt is raros istados presentantes s'augùriu de cunsiderare Tzipru Norte unu istadu a parte a totu is efetos.

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Artìculos ligados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]