Lista de tribù nuraghesas

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in nugoresu

Zente nuraghesa.

Acò una lista de tribù nuraghesas, postas in accordu de sa provintzia latina o su trettu in ube vivìan. Calicuna est una tribù, atteras sun prusaprestu unu grustu de tribù cunfederadas.

Innàntis de sa conchista romana in su seculu de Tres A.C., bi aìat tres populos chi istàban in sas duas isulas sorres: sos Cossos (chi fin in Sardigna ma an dàu su lùmen issòro a s'isula chi lis fit a curtzu), sos Balares e sos Ilienses. Cadaunu tenìat in sinu suo paritzas tribù minores. Chin sa conchista romana, sos latinos aìan fundàu sa provintzia de Sardigna e Cossiga (Provincia Sardinia et Corsica), chi tando benìat a secunda provintzia de sa Repubrica Romana a esser fatta, a pùstis de cussa de Sitzilia.

S'appartenentzia etnicu-limbistica de sos Sardos anticos est galu a istudiare. A commo si ischit chi dìan poder esser aggantzàos a Ibericos e Acuitanos, chi fin populos pre-indoeuropeos e chi, duncas, faveddàban limbas pre-indoeuropeas: s'acuitanu (babbu de su bascu modernu) e s'ibericu. Bi at fintzas sa possibilidade chi sos nuraghesos tenìan lìgamines istrintos chin sos Etruscos e atteros populos tirrenicos. Pro more de custos cussideros, sos nuraghesos puru dìan poder esser istàos pre-indoeuropeos.

Sos nuraghesos sun sos avos de sa prus parte de Sardos e Corsicanos chi viven in sas duas isulas oje in die, e sa limba o limbas issòro, comente su paleo-sardu, sun a fundamentu de su sardu e corsicanu modernu (ambosduos pertenen a sa camba nou-latina). Unu de sos Populos de su Mare, sos Shardana o Sherden, fin mancàri una populassione sarda o unu grustu de tribù aunìdas chi fit bènnia a Sardigna in anticorju classicu.

Si sos Cossos fin unu populu ligurìnu e unu grustu de tribù de radìchina tzelta indo-europea, tando fin a diversu dae cussos sardos. "Nuraghesu" dìat poder indittare prus unu lùmen zeograficu e istoricu pro paritzas populassiones de erentzia diferente, chi nono unu populu ebbìa de orizine singula.

Elencu de populos e tribù nuraghesas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Cossiga e Sardigna de Levante Settentrionale[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Corsi
    • Belatones
    • Cervini
    • Cilebenses
    • Corsi: vivian in s'oru istremu nord-orientale de sa Sardigna, a curtzu de sos Tibulati e a nord de sos Coracenses.
    • Cumanenses
    • Lestrigones
    • Licinini
    • Longonenses
    • Macrini
    • Opini
    • Subasani
    • Sumbri
    • Tarabeni
    • Tibulati: vivian in s'oru istremu settentrionale de sa Sardigna, in sa tzittade antica de Tibula, a curtzu de sos Cossos e a nord de sos Coracenses.
    • Titiani
    • Venacini

Sardigna[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Balaros
    • Euthicani
    • Giddilitani
    • Lucuidonenses/Lugudonenses: vivian a sud de sos Carenses e Cunusitani e a nord de sos Æsaronenses
    • Nurrenses: vivian in sa Nurra; non sun sa matessi tribù de sos Norenses/Noritani
  • Ilienses/Iolei
    • Acconiti
    • Aechilenenses/Cornenses: vivian a sud de sos Æsaronenses e a nord de Rucensi.
    • Aesaronenses (Esanorensi): vivian a sud de Salcitani e Lucuidonenses e a nord de sos Æchilenenses o Cornenses.
    • Beronicenses (Beronicensi)
    • Carenses: vivivan a sud de sos Coracenses e a nord de Salcitani e Lucuidonenses.
    • Celsitani: vivian a sud de Rucensi e a nord de Scapitani e Siculensi.
    • Coracenses: vivian a sud de Tibulati e Corsi e a nord de sos Carenses e Cunusitani
    • Corpicenses: vivian a sud de Rucensi e a nord de Scapitani e Siculensi.
    • Cunusitani: vivian a sud de sos Coracenses e a nord de Salcitani e Lucuidonenses.
    • Galillenses (Galillesi)
    • Maltamonenses (Maltamonensi)
    • Moddoli
    • Neapolitani: vivian a sud de Scapitani e Siculensi e a nord de Solcitani e Noritani.
    • Noritani/Norenses: vivian in sa parte istrema meridionale de s'isula, zustu a sud de Neapolitani e Valentini
    • Parati
    • Rucensi: vivian a sud de sos Æchilenenses (fintzas muttios Cornenses) e a nord de Celsitani e Corpicenses
    • Salcitani: vivian a sud de sos Carenses e Cunusitani e a nord de sos Æsaronenses.
    • Scapitani: vivian a sud de Celsitani e Corpicenses e a nord de Neapolitani e Valentini
    • Semilitenses (Semilitensi)
    • Siculensi (Siculesi): vivian a sud de Celsitani e Corpicenses e a nord de Neapolitani e Valentini.
    • Solcitani: vivian in s'oru istremu meridionale de sa Sardigna, unu pacu a curtzu de sos Neapolitani e Valentini
    • Sossinates (Sossinati)
    • Uddadhaddari
    • Valentini: vivian a sud de Scapitani e Siculensi e a nord de sos Solcitani e Noritani.