Gautama Siddhartha

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Gautama Buddha in meditazione

Gautama Siddhartha o Gautama Buddha, nominau Shakyamuni (su sabiu de sa tribù Shakya)(sanscrito: सिद्धार्थ गौतम) est istadu unu filosofu indianu. Sa filosofia sua ada originadu una traditzione culturale, su buddhismu, fundado a susu de is «Cuatru Nobilis Beridaris».

At biviu me s'India de su Nord a intru de su 563 a.C. e su 483 a.C. (is urtimus istudius, a pustis de is annus noranta, proponint commenti datas de nascimentu e mòrti de su Buddha is annus 480 a.C. e 400 a.C.). Buddha, est a nai «su chi est scidu», est nasciu duranti su biagiu ca depiat potai s'arreina Maya, pobidda de su nobili gherradori Suddhodana, a iscendiai su primu fillu in sa dommu de su babbu. Ma sa traditzioni narat ca sa giovana no arrannescendi a lompiri in sa dommu aiat depiu iscendiai in unu boschixeddu (a Lumbini in su sud de su Nepal), ponendi a su mundu su chi at a bessiri su Buddha. A innantis de cummintzai sa cica sua spirituali, issu biviat in s'arrichesa e in sa comodidadi, in su palatziu de su babbu. Candu fiat acanta de fai trint'annus bessit de su palatziu e in cuatru ocasionis diferentis bit unu pipieddu, unu mobadiu, unu omini beciu, e un'interru. Custas esperièntzias ca po issu fiant noas dd'ant a fai arraxonai a susu de sa vida cummintzendi a elaborai su chi at a essìri su fundamentu de su pentzamentu buddista: arrisolviri is cuatru "sunfrimentus" fondamentalis de sa vida: nascimentu, mobadia, beciesa, mòrti.