Grado

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Grado (Gravo in graisan), Grau in friulanu est unu comunu de 8.622 abitantis de sa Provìntzia de Gorizia.


Grado, istoricamente est ligada a Aquileia, comente portu esternu de Aquileia, collegada cun Grado dae unu riu canale. S'agatat in sa laguna omonima, unida a sa terra frimma dae una istriscia de terra. In tempus de perigulu, comente in occasione de s'invasione de sos Unnos (452) sos abitantes de Aquileia si sunt rifugiados a Grado, chi est diventada sa noa Aquileia, e a Grado est passadu su titulu patriarcale ( reconnottu dae Giustiniano), titulu chi pius a tardu est passadu a Venetzia. Cando est rutta Venetzia (1797) e a poi de su periodu napoleonicu, Grado est passadu sutta a sos Austriacos. Pius a tardu est passada a s'Italia. Signu de su tempus passadu: sa Basilica de Santa Eufemia, chi est istada sa Cattedrale (sec.VI): est divisa in tres navadas dae colunnas de epoca romana; e afacca su Battisteru e su campanile (sec.XV). Sa basilica cunservat unu riccu Tesoro: oggettos, relichiarios, sa “Pala de Oro”, sa Stauroteca, relichiariu bizantinu cun una importante relichia de sa Santa Rughe, donu de s'Imperadore de Oriente, Eraclio.