Edade mèdia

Artìculu in LSC

Mapa de s'Europa in s'814 p.C.

S'Edade de Mesu est unu longu periodu de istòria de s'Europa chi s'agatat cumpresu intre s'Edade Cràssica e s'Edade Moderna. Pro cumbenidu benit fatu comintzare a s'arruta de s'Imperiu Romanu de Otzidente, in su 476 p.C., cun sa depositzione de s'ùrtimu re Romulu Augustulu, e benit fatu agabare cun s'iscoberta de s'Amèrica gràtzias a Cristolu Columbu in su 1492.

In beridade sas datas de comintzu e de fine bariant segundu sas istòrias de sos istados e de sas teorias de sos istòricos, aici chi benint cunsiderados fintzas su 410 (sachigiu de Roma) a comintzu, e a agabos su 1453 (arruta de s'Imperiu Romanu de Oriente) o su 1517 (sas norantachimbe tesis de Martin Luther) o fintzas su 1492 matessi, cunsideradu imbetzes pro sa reconchista ispagnola de Granada.

Mancari siant fitànias is bortas chi benit pintadu comente perìodu iscuru e de immudabilidade, a s'Edade de Mesu tocat a reconnòschere de aere postu sas bases de sa sotziedade europea de oe, tando sunt nàschidas difatis sas raighinas de sas identitades natzionales. Abaidadu cun ogru atentziosu s'iscerant pois sos medas cuntributos curturales e iscientìficos chi custu tempus at dadu a su nostru, a esempru si diat podere ammentuare sa naschida sas limbas e literaturas natzionales, s'istùdiu de s'anatomia umana, de sas istellas, de sa chimica.

S'edade de Mesu benit dividida in duas sumanas:

• Arta Edade de Mesu, fintzas a s'annu 1000
• Bàscia Edade de Mesu, fintzas a sa fine