Primera División

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Primera División
 Primera División 2019-2020
Disciplina Calcio
Tipologia Scuadras di club
Confederatzioni RFEF
Paisu(s) bandera Ispagna
Fundatzioni LFP
Titulu Campione di Spagna
Candenza annuale
Abertura austu
Serrada maiu
Partecipantis 20 iscuadras
Formula girone all'italiana
Retrocessioni in Segunda Division
Detenidori Template:Calcio Real Madrid
Detenidora Template:Calcio Real Madrid (34)
Giassu internet www.lfp.es

Sa Primera División, connota puru comente La Liga o La Liga Santander pro esser annomenada cun su nomine de su sponsor cosa sua e, est sa prus de importu serie de fubalu spagnola, chi si collocat a sa punna de su sistema de su campionadu de fubalu spagnolu propriedade de sa Liga de Fútbol Profesional (LFP).

In s'incumentzu de sa stajone 2008-2009 at pigadu su nomine de Liga BBVA pro motivos de sponsoritzazione cun unu contratu chi acabaiat in sa stajone 2016-2017, candu est arribadu su sposor nou La Liga Santander. Sa scuadra campione est sul Barcellona, chi at bintu in su 2015-2016 su de 24 campionaus de sa storia cosa sua.

In su 2016 sa Primera División occupat  su 1º logu in su ranking UEFA pro competitziones de scuadra.[1]

Fòrmula[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

A sa Liga partètzipant 20 scuadras chi s'afrontant intra de issas in unu torneu a s'italiana in partidas de andada e torrada. Pro onnia partida benint assignados tres puntos a sa scuadra binchidora de sa partida e zero puntos a sa scuadra derrotada, si sa prtida acabat in parègiu benit imbetzes assignadu unu puntu a onnia scuadra.

A sa scuadra prima classìficada a sa fine de su torneu benit assignadu su tìtulu de campione de Ispagna e conchistat su deretu a partetzipare a is fases a girones de s'UEFA Champions League paris cun sa segunda e a sa de tres classificada, mentras sa de cuator in classìfica at a dèpere partetzipare a is sparègios de sa màssima cumpetitzione continentale. Sa de cincu classificada paris cun sa binchidora de sa Copa de su Rey conchistant su deretu a partetzipare a sa fase a girones de s'UEFA Europa League mentras sa de ses scuadras in classìfica at a partetzipare a sa segunda cumpetitzione continentale incumentzende de su de tres turnos de cualificatzione. Is ùrtimas tres scuadras in classìfica imbetzis torrant agoa  in sa Segunda División chi est sa segunda serie spagnola.

Storia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Fundatzione[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Su primu campionadu est istetiu organitzadu in su 1929, intre su 10 de Freargiu e su 23 de Làmpadas bintu da su Barcellona chi at derrotadu is de noe squadras partetzipantes , cun una vitoria arrivada in s'urtima partida paris a sa derrota de su Real Madrid .

Annos trinta[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa segunda editzione, in su 1930, aiat istadu binta dae s'Athletic Bilbao, chi aiat concruidu su campionadu chena derrotas. S'Athletic aiat bintu puru su campionadu imbeniente. In su 1932 e in su 1933 su Real Madrid aiat conchistadu duos campionados de fila.

Su campionadu aiat istadu luego estèndidu a 12 scuadras incumentzende 1933. In is annos imbenientes b'aiant istadu unos àteros duos sutzèdidos de s'Athletic, in su 1934 e in su 1936, interrùmpidu dae una vitoria, totora s'ùnica, pro su Betis in su 1934-35. Est istadu/istetiu suspèndidu pro tres annos, de su 1936 a su 1939 a càusa de sa gherra tzivile. A sa ripresa, in s'istajone 1939-40, sa vitòria a banda de s'Atlético Madrid.

Annos cuaranta[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

S'Atlético s'aiat agiudicadu fintzas su campionadu 1940-41. Pròpiu in su 1941 s'aiat cambiadu a 14 scuadras, pro arribbare luego a 16 in su 1950. In custos annos su Barcellona e su Valencia aiant bintu tres tìtulos a conca, unu tìtulu imbetzes pro s'Athletic e su Siviglia. Aiat acabadu su dexènniu sa de tres vitòrias de s'Atlético.

Annos chincuanta e sessanta[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Cun su cumintzu de is annos chincuanta s'aiant afortiadu Barcellona e Real Madrid. Is madridistas aiant acuistadu s'argentinu Alfredo De Stéfano in su 1953, piguendi·ddu pròpiu a is catalanos cando pariat oramai totu prontu, mentras is blaugranas aiant pigadu in su 1951 s'ungheresu Ladislao Kubala.

In campionadu, posca sas vitorias de s'Atlèticu Madrid in su 1950 e in su 1951, aiat cumintzadu su duellu Barca-Real.Is primos s'aiant agiudicadu sa Liga in su 1952 e in su 1953, is segundos in su 1954 e in su 1955. Aiant istadu pròpiu is merengues a rapresentare su fubalu spagnolu in sa prima editzione de sa Copa de is Campiones in su 1955-1956, trofeu chi s'aiant agiudicadu isfidende in finale, su 13 làmpadas 1956, sos frantzesos de su Stade Reims pro 4-3.

Dae tando s'aiant agiuntu in scuadra fintzas su frantzesu Raymond Kopa e s'ungheresu Ferenc Puskás, chi cun Alfredo De Stéfano e Gento, aiant formadu su cuartetu de atacu chi aiat cumintzadu unu tziclu interminàbile de vitòrias siat in àmbitu natzionale chi in àmbitu internatzionale; sos blancos s'aiant agiudicadu fintzas sas editziones de sa Copa de sos Campiones 1956-57, isfidende 2-0 sa Fiorentina, 1957-58, isfidende su Milan 3-2 pustis de is tempos suplementares, 1958-59, derrotende àncoras su Stade Reims 2-0, e 1959-60, isfidende s'Eintracht Francoforte pro 7-3, e s'in antis editzione de sa Copa Intercontinentale, in su 1960.

In àmbitu natzionale s'aiant agiudicadu sos campionados 1956-57 e 1957-58; dae tando cussa iscuadra est colada a s'istòria comente a Su mannu Real.

Fintzas su Barcellona aiat rennessidu a portare a domo carchi campionadu, comente in su 1958-59 e in su 1959-60, mentras su 1955-56 fiat bintu dae s'Athletic Bilbao.

Durante is annos sessanta su Real s'aiat agiudicadu oto Scudetos, de cale cincu intra su 1960-61 e su 1964-65 e tres intra su 1966-67 e su 1968-69 e fiat rinnesidu a bìnchere fintzas una Copa de sos Campiones, isfidende in finale sos iugoslavos de su Partizan Belgrado. Su campionadu comente si siat, aiat abarradu a suta de su sinnu de sos tzìrculu de sa capitale; difatis siat in su 1965-1966 chi in su 1969-1970 sos ùnicos campionados non bintos dae is merengues fiant istados bintos de s'Atlèticu Madrid.

De regordare fintzas su primu vitoia de su fubalu spagnolu a livellu de natzionale; difatis s'Ispagna at bintu su campionadu de Europa 1964 giogadu in domo.

Annos setanta[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Durante is annos setanta sa pelea a su vertice aiat bìdu comente a protagonistas is duos clubs de sa capitale, Real e Atlèticu, e su Barcellona.

Su dexènniu si fiatt abertu cun su 4º scudetu de su Valencia e, pustis , aiat registradu sas vitorias de is club prus de importu; su Real Madrid in su 1971-1972 (campionadu chi aiat bìdu s'ammaniare de su formatu de 16 a 18 scuadras), s'Atlèticu Madrid in su 1972-1973 e su Barcellona in su 1973-1974 cun s'innestu de s'olandesu Johan Cruyff (in su matessi annu s'Atlèticu Madrid aiat pèrdidu sa finale de Copa de sos Campiones contra su Bayern Mònaco).

De su 1974-1975 a su 1979-1980 sa Liga aiat registradu sas vitorias de su Real Madrid, cun s'etzetzione de su torneu 1976-1977, chi aiat bìdu sa viroria de s'Atlèticu Madrid.

Annos otanta[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In sos primos annos otanta fiant èssidu a pilu is duas printzipales scuadras de is Paisos Bascos: sa Real Sociedad e s'Athletic Bilbao. In su 1980-1981 su duellu intre Real Sociedad e Real Madrid s'aiat concruidu cun sa vitòria de sa scuadra basca, ripitida s'annu a pustis a is disacatos de su Barcellona (custa borta cun duos puntos de vantàgiu).

Posca su Mundiale cde domo de s'Ispagna, is scuadras bascas aiant sighidu a dominare su Campionadu; dappoi is duos tìtulos consecutivos de sa scuadra de San Sebastian, is editziones 1982-1983 e 1983-1984 fiant istadas/istetias bintas dae s'Athletic Bilbao, ambos disafios ant tenidu sa mèllus in su Real Madrid. Su primu dd'iant otentu su 1º maju 1983, concruende sa stajone cun unu solu puntu de vantàgiu, su segundu dd'aiat otentu su 29 abrile 1984 pro una mèllus diferèntzia de marcaduras(+23 contra is+22 de is blancos).

Sa stajone 1984-1985 aiat bìdu s'ùnica vitoria de su Barcellona, cun Terry Venables in banchita, in antis de sa torrada madridista comente a protagonista assolutu in su lustru imbeniente.

Posca de su domìniu bascu aiat torradu su poderiu a su Real Madrid, chi aiat bintu cincu scudetos consecutivos intre su 1985 e su 1990.

Sa stajone 1985-1986 aiat bìdu comente a protagonista mannu su Real, chi at bìntu su suo 21º Scudetu cun 11 puntos de vantàgiu de su Barça, fiat rennessidu a bìnchere sa Copa UEFA pro sa segunda borta, pustis de àer bintu s'editzione 1984-1985. Su 1986-1987 aiat bìdu s'introduida de is play-off e de is play-out; luego de sa regular season is 18 scuadras beniant partzidas in tres trumas ; sa truma play-off pro su scudetu, chi cumprendiat is primas 6 classificadas, sa truma mèdia, chi cumprendiat is scuadras classificadas dae su 7º a su 12º postu, e sa truma play-out, chi cumprendiat is ùrtimas 6 scuadras.

Nointames custu rinnovamentu su Real Madrid fiat torradu a bìnchere su campionadu e, mescamente, no aiat cambiadu nudda respetu a sa classìfica de sa regular season.

De sa stajone 1987-1988 sa Liga aiat cambiadu de 18 a 20 scuadras; aiant abolidos is play-off ma aiat abarradu su play-out tra sa de dexessete e sa de dexeoto classificada (at a èsser abolidu dae su 1999-2000).

Is merengues ant a rennescere a si cunfirmare Campiones de Ispagna finas sa stajone 1989-1990, ghiados in campu de su messicanu Hugo Sánchez e de sos ispagnolos Emilio Butragueño, Manolo Sanchís, Rafael Martín Vázquez, Míchel e Miguel Pardeza, est a nàrrere Sa Quinta de su Buitre.

Annos noranta[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Cun su cumintzu de is annos noranta aiat incumentzadu su tziclu de vitòrias de su Barcellona de Johan Cruyff. Cun s'innestu in scuadra de campiones istràngios cales Gheorghe Hagi, Ronald Koeman, Michael Laudrup, Hristo Stoičkov e Romário, agiudados dae is giogadores catalanos bènnidos de sa cantera, cales Guardiola, Amor e Ferrer, e bascos cales Bakero, Begiristain e Goikoetxea, su Barça aiat conchistadu cuator tìtulos consecutivos, fintzas si in manera diferente de unu de s'àteru; difatis, mentras su tìtulu 1990-1991 aiat bènnidu bintu cun 10 puntos de vantaggiu de sa segunda classificada, is duos imbenientes (1991-1992 e 1992-1993) aiant bènnidu bintos a s'ùrtimu turnu de campionadu, fintzas gràtzias a sas derrotas no speradas de su Real Madrid contra su Tenerife (pro 3-2 e pro 2-0) e tando cun sorte meda. S'ùrtimu, in su 1993-1994 aiat bènnidu bintu gràtzias a una mèllus diferèntzia de marcaduras in is cunfrontos de sa segunda classificada, su Deportivo La Coruña, arribadu cun is propios puntos in classìfica (56, ma una diferèntzia de gols de +13 respetu a sos galitzianos).

Su dominu in campu natzionale fiat totale, su Barcellona aiat potzidu conchistare sa prima Copa de sos Campiones de sa stòria sua, derrotende su 20 maju 1992 a Wembley sa Sampdoria pro 1-0. Aiat torradu in finale duos annos a pustis in Atene contra su Milan e, cando chi a sa vigìlia fiat istetiu donadu pro favoridu, fiat bènnidu derrotadu cun unu mannu 4-0 de is rossoneri.

Su tziclu blaugrana, pustis de cussa grae derrota, s'aiat cungiadu, pro donare spàtziu a sa torrada, in antis in Ispagna e dappoi in Europa, de s'aversàriu stòricu, su Real Madrid.

S'editzione 1994-1995 de sa Liga aiat istadu dominada dae su Real Madrid, ghiadu in banchita de un'ex-calciadore suo, Jorge Valdano, e in campu de s'atacante tzilenu Iván Zamorano e de su pitzioqueddu de dexesete annos Raúl, bènnidu de su setore giovanile. A s'acabbu de sa stajone is merengues aiant conchistadu su 26º scudetu de sa stòria sua, pustis de cincu annos de geunu. Durante s'istiu b'est tennida sa mannaria de su torneu de 20 a 22 scuadras; su 31 trìulas/argiolas 1995 sa Federatzione ispagnola aiat esclùdidu, pro problemas finantziàrios, duas scaudras, Siviglia e Oviedo, torrende a ponner s'Albacete e su Valladolid. A pagas dies de su cumintzu de su torneu, sas duas esclùdidas aiant bènnidu torradas a ammìtere e, de cunsighèntzia, aiat creschidu su nùmeru de is scuadras partetzipantes.

Su torneu, su primu cun s'assegnatzione de sos 3 puntos pro sa vitòria, aiat bìdu sa vitoria de s'Atlèticu Madrid, chi s'aiat agiudicadu su 9º Iscudetu de s'istòria sua, pustis de unu geunu de dexennoe annos mannu meda, tenende sa mèllus cun su Valencia e su Barcellona. Su Real Madrid, de sete a s'acabbu de sa stajone, benit esclùdidu, pustis de belle binti annos e pro sa segunda borta in s'istòria sua, de sas copas europeas.

Sa stajone imbeniente aiat bìdu sa torrada de su duellu intre blancos e blaugrana; is primos si fiant afortiados cun s'arribu in banchita de s'allenadore italianu Fabio Capello e cun is acuistos Roberto Carlos, Davor Šuker e Predrag Mijatović, mentras is catalanos s'aiant afortiadu cun su devanterii brasilianu Ronaldo, capocannoniere as'acabbu de sa stajone cun 34 marcaduras .

Sa batalla  pro su scudetu s'est risòlvida su 14 làmpadas 1997, cun unu turnu de antìtzipu, cando su Real Madrid, derrotende in domo is rivales de s'Atlèticu Madrid in su derby pro 3-1, aiat conchistadu su 27º tìtulu de Campione de Ispagna.

A su  Barcellona sa vitòria de sa Copa de sas Copas 1996-1997 e de sa Copa de su Re.

In zona callente, aiant baxiadu is ùrtimas 5 classificadas, de manera chi si torrada a su clàssicu formadu de 20 scuadras, incumenzende dae sa stajone imbeniente.

S'annu 1997-1998 aiat bìdu àncora su duellu Iscudetu cun protagonistas Barcellona e Real Madrid; is catalanos aiant tzèdidu Ronaldo a s'Inter, sostituende·ddu cun su cunnatzionale Rivaldo, mentras tra is madridistas Fabio Capello, pustis de su trìunfu cosa sua, aiat detzìdidu de torrare in Itàlia a allenare su Milan. S'istajone s'aiat detzìdidu su 25 abrile 1998, cun tres turnos de antìtzipu, cando su Barcellona, pareggiande 1-1 in su derby contra s'Espanyol, s'aiat agiudicadu s'Iscudetu pustis de cuaturus annos. Si su Barça aiat dominadu s'istajone in àmbitu natzionale, su Real Madrid aiat istadu protagonista a livellu europeu; su 20 maju 1998, derrottende in Amsterdam sa Juventus pro 1-0, sas merengues aiant conchistadu, posca de 32 annos sa de sete Copas de id Campiones.

Pustis su tìtulu bidiat comente a protagonistas Madrid-Barcellona, sceti uns scuadra chi est rennessida a interrùmpere custu duopolio; difatis su campionadu 1999-2000 aiat bènnidu bintu dae su Deportivo La Coruña, chi aiat tentu sa mèllus cun su Barcellona, su matessi aversàriu cun cale aiat pèrdidu su tìtulu ses annos in antis a càusa de una peus diferèntzia de maracaduras.

In Europa, àncora vitoria in Copa de is Campiones de su Real Madrid, chi aiat derrotadu in finale su 24 maju 2000 su Valencia cun unu 3-0 mannu meda, in sa chi at a bènnere regordada comente sa primu finale de sa cumpetitzione cun duas scuadras de su propiu logu.

Annos duamìlla[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In s'istiu 2000 b'est tenta s'arribada a sa presidèntzia madridista de Florentino Pérez, chi aiat cumintzadu a ponner in motu su progetu de is galacticos (galàticos), est a nàrrer ponner , cada annu, unu campione de fama internatzionale a unu giogadore bènnidu de sa cantera, est a nàrrere de su setore giovanile e, pro otènner custu, aiat bèndidu a sa comuna de Madrid sa cittadella sportiva de sa sotziedade balangende 500.000 pesetas (chi aiant serbidu fintzas a cobèrrere is dèpidos lassados de is pretzedentes gestiones) e aiat comporadu, comente a DG, s'ex istedda Jorge Valdano (giai allenadore tra su 1994 e su 1996).

Cun sa ghia tècnica de Vicente de su Bosque, ex-tècnicu de is primaveras postu in prima scuadra in su mede de santandria/donniasantu 1999 cun unu ruolu a interim, e posca cunfirmadu bidus is resurtados otentos mescamente a livellu internatzionale, su primu corfu de s'era Pérez (e su primu galactico) aiat istadu s'acuistu de su centrocampista portoghesu Luís Figo de su Barcellona, acuistu chi at fatu infadare meda is tifosos catalanos, tantu chi durante su primu Derby de Ispagna, su 18 santandria/donniasantu 2000, ddu iant ghetadu de sa curva de su Camp Nou una conca de porcu chi aiat acabadu no meda a tesu de su giogadore.

Nointames unu cumintzu no meda positivu (derrotadas in Super-copa europea contra su Galatasaray e in Copa Intercontinentale contra su Boca Juniors e eliminatzione prematura in Copa de su Re) is madridistas aiant renessidu a bincher, pustis de cuator annos, su scudetu cun sete puntos de vantàgiu de su Deportivo La Coruña.

S'istiu 2001 aiat registradu su segundu corfu galactico cun s'acuistu de Zinédine Zidane de sa Juventus pro 75 milliones de èuros e sa stajone 2001-2002 aiat signadu fintzas su cumintzu de su mini tziclu de su Valencia, allenadu dae unu giòvanu a beru e disconnotu Rafael Benítez; ant a èssere difatis is valentzianosi a bincher su tìtulu de Campione de Ispagna 2001-2002 a pustis de 31 annos, mentras su Real, in s'annu de su tzentenàriu, at a rennessere a bìnchere sa Copa de is Campiones 2001-2002, sa de noe de s'istòria sua e sa de tres in sos ùrtimos cincu annos; unu resurtadu mannu de aici, in àmbitu internatzionale, no su si bidiat de is tempos de De Stéfano e Puskás. De regordare su doppiu disafiu in Semifinale contra su Barcellona, a pustis de duos pretzedentes de sas editziones 1960 e 1960-1961; vitòria pro 2-0 in trasferta a Barcellona in sa gara de andada e parègiu in domo 1-1 in cussa de torrada.

Su de tres corfos de s'era Pérez aiat istadu su brasilianu Ronaldo, bènnidu de s'Inter, a pustis de sa vitòria de protagonista in su Campionadu mundiale de fubalu de su 2002; a cumintzu de sastajone fiant arribadas is vitorias in Super-copa europea e in sa Copa Intercontinentale, mentras in campionadu su chertu a su tìtulu aiat bìdu comente a protagonistas su sòlitu Real e sos bascos de sa Real Sociedad. A pustis de èsser istetios in conca pro belle totu sa stajone, sos arbu-azulus fiant istetios superados in classìfica a sa penùrtima die, su 15 de làmpadas 2003, cunsentende a is merengues de s'agiudicare, sa domìniga imbeniente, su scudetu 29 de s'istòria issoro.

Fintzas s'istiu de su 2003 aiat bìdu s'arribada Madrid de unu àteru giogadore de fama internatzionale, s'inglesu David Beckham, bènnidu de su Manchester United. Pustis de sa vitòria de su scudetu, s'allenadore Del Bosque no fiat bènnidu cunfirmadu dae sa sotziedade, benende sostituidu dae su portoghesu Carlos Queiroz, e su chertu pro tìtulu aiat istetia cuntierrada, comente duos annos in antis, intre Real Madrid e Valencia. De aici comente in su 2002, aiant istetius is òmines de Benitez a bìnchere sa Liga, sa de ses de s'istòria issoro, renescende fintzas a bìnchere sa Copa UEFA pustis de àere pèrdidu is duas finales consecutivas in Copa de sos Campiones in su 2000 e in su 2001.

A pustis de sa dopieta Liga-Copa UEFA Benítez s'aiat trasferidu in Inghilterra pro allenare su Liverpool, mentras a Madrid, a pustis de unu finale de stajone chi est acabada a su 4º postu in campionadu e s'eliminatzione in Copa de is Campiones in is de cuartus de finale contra su Mònaco, Jorge Valdano aiat annuntziadu is dimissiones de sa càrriga de Diretore Generale e responsàbile de s'àrea tècnica de sa scuadra.

A pustis de unu perìodu de resurtados negativos e cambiadas de presidèntzia, est torradu a sa vitorias su Barcellona. Primu cun d'unu bonu 2º postu in su torneu 2003-2004, mescamente gràtzias a un'òtimu girone de torrada, is blaugrana fiant torradus protagonistas in sa pelea pro su scudetu; cun sa presidèntzia de Joan Laporta, allenados dae s'olandesu Frank Rijkaard e ghiados in campu de s'assu brasilianu Ronaldinho e de su devanteri camerunense Samuel Eto'o is catalanos fiant torradus a sa vitòria in campionadu pustis de ses annos, binchende cun duas dies de antìtzipu, su 14 maju 2005, su 17º tìtulu de Campione de Ispagna de s'istòria issoro. S'acuistu de nous campiones est fatzilitadu dae sa noa normativa fiscale aprovada in su 2005, "Lege Beckham", chi cunsentiat a is spagnolos unu tassamentu agiudadu.

Sa vitoria de su campionadu est istetia ripitida, a cumpletare su trìunfo, aiat lòmpidu fintzas sa vitòria in Copa de sos Campiones 2005-2006 derrotende in finale s'Arsenal pro 2-1. De sutalineare su double ispagnolu in sas cumpetitziones UEFA; difatis, in Copa de sos Campiones, aiat arribbadu fintzas sa vitòria de sa Copa UEFA 2005-2006 de su Siviglia, chi aiat derrotadu in finale sos inglesos de su Middlesbrough pro 4-0.

Sa stajone 2006-2007 aiat bìdu sa torrada in su chertu pro su scudetu de su Real Madrid a pustis de unu perìodu de crisis internas chi aiat bìdu sa cambiada de tres presidentes solu in su 2006 e cuator tècnicos intre su 2004 e su 2006. Est torradu in banchita Fabio Capello e aiant arribbadu s'italianu Fabio Cannavaro (Campione de su Mundadu 2006), su brasilianu Emerson, ambos de sa Juventus, e s'olandesu Ruud andant Nistelrooy de su Manchester United. Posca unu girone de andada negativu, concruidu a su 5º postu, aiat cumintzadu sa rincorsa madrileña e, a 90 minutos de sa fine de su campionadu, su tìtulu de Campione de Ispagna 2006-2007 fiat cuntierradu tra Real Madrid, Barcellona (primas a parinales puntos ma blancos favoridos pro mègius diferèntzia retzes) e, cun carchi possibilidade in mancu, Siviglia, in un' annada in cale a sos andalusi aiat chessidu de bissare sa resessida in Copa UEFA adobbende in finale una àtera ispagnola, s'Espanyol, e de bìnchere sa Super-copa europea, adobbende 3-0 su Barcellona, e sa Copa de su Re.

Su 17 làmpadas 2007, a su tèrmine de su primu tempus, su Barcellona teniat in manu sa Liga, in cantu binchiat 3-0 a Tarragona mentras su Real Madrid perdiat in domo 0-1 contra su Maiorca. In su segundu tempus sa situatzione s'aiat bortadu; gràtzias a Reyes (dopieta) e Diarra sos blancos ribaltarono su resurtadu binchende pro 3-1. In sas unos àteros duos disafios su Barcellona aiat bintu 4-0 mentras su Siviglia aiat derrotadu 3-1 in domo su Villarreal, in manera inùtile, pro ite su Real Madrid, posca bator annos sena vitòrias, aiat chessidu a otènnere su 30º iscudetu de s'istòria. Pro Fabio Pilu duas esperièntzias madridiste e duas vitòrias in ambas ocasiones.

Nointames sa vitòria Pilu non benit cunfirmadu e sostituidu dae su tedescu Bernd Schuster, ex calciadore tra su 1988 e su 1990. Cun su nou tècnicu su Real Madrid chessit a bissare sa resessida de s'annu in antis cun duas dies de antìtzipu, binchende a Pamplona contra s'Osasuna pro 2-1, in un' annada, cussa 2007-2008, chi s'at a concruire cun sa resessida de s'Ispagna a su Campionadu europeu de carche 2008 in Àustria e Isvìtzera, adobbende in finale sa [[Selezione de fùbalu Template:Natz/DEU|Template:Natz/DEU]] pro 1-0 a Vienna su 29 làmpadas 2008 e conchistende, a distàntzia de 44 annos, su suo 2º tìtulu de Campione de Europa.

In s'istajone 2008-2009 est però su Barcellona a s'impònnere cun su nou tècnicu Guardiola in s'istajone de sos trìunfet fintzas in Champions League e Copa de su Re: tribolata s'istajone de su Real chi esònerat posca pagas dies su tècnicu Bernd Schuster: sa formatzione catalana binchet fintzas un'istòricu "clasico" 2-6 a Madrid, umiliende sos aversàrios. Pro su Barcellona est su 19º tìtulu.

S'istajone 2009-2010 torrat a èssere unu duellu tra Barcellona e Real Madrid, chi ant a concruire su campionadu ambas cun unu puntègiu rècord, de pare a pare 99 e 96 puntos, cun ambas formatziones binchidoras in 31 partidas subra 38. Su Barça binchet ambos cunfrontos dirìgidos (1-0 a Barcellona e 2-0 a Madrid) cunfirmende·si Campione de Ispagna ultres a bìnchere Super-copa Ispagnola, Super-copa Europea e Mundiale pro Tzìrculu, divenende su primu tzìrculu a bìnchere totus sas cumpetitziones ufitziales a cale at partetzipadu in un'annu solare. Pro s'iscuadra azulgrana est su 20º tìtulu, in un'istajone chi s'at a concruire cun sa vitòria de s'Ispagna a su Campionadu mundiale de carche 2010 in Sudàfrica adobbende in finale su [[Selezione de fùbalu Template:Natz/NLD|Template:Natz/NLD]] 1-0 posca sos tempos suplementares su 11 trìulas 2010 a Johannesburg, in antis vitòria de sa natzionale [[Selezione de fùbalu Template:Natz/ESP|Template:Natz/ESP]] in unu mundiale, puru su primu resessida de una natzionale europea a foras de su pròpiu continente posca 80 annos de isetu de s'in antis editzione de su 1930.

Annos duamiladexe[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In su 2010-2011 sighit su domìniu de su Barcellona. Su duellu cun su Real Madrid si verìfica in totus sas cumpetitziones, su chi porrida a sete Clásicos. In campionadu sas duas mannas cùngiant de pare a pare cun 96 e 92 puntos, cun s'istòrica manita (5-0) de sos blaugrana a su Camp Nou (posca 16 annos de s'ùrtima furriada) e parègiu pro 1-1 a sa torrada a su Bernabéu; in Copa de su Re sas duas iscuadras s'afrontant in finale a Valencia e su Real chessit a superare sos rivales pro 1-0 posca sos suplementares cun retze de Cristiano Ronaldo, binchende su trofeu posca 18 annos; in Champions League sas duas iscuadras s'afrontant in semifinale, e a bìnchere est su Barça, tra sas chistiones. SOS blaugrana binchent 2-0 a Madrid sa gara de andada (posca chi su Real fiat abarradu in deghe pro s'espulsione de Pepe) e pareggiano 1-1 a sa torrada in domo (cun noas polèmicas pro s'annullamentu de unu gol a su Real in su 0-0). Su Barcellona binchet poi su trofeu pro sa de bator furriada adobbende in finale, comente a duos annos in antis, su Manchester United pro 3-1 a Londra. Cristiano Ronaldo e Lionel Postos cùngiant ambos cun 53 retzes istajonales. Ùrtimu iscontru tra sas duas mannas de Ispagna si tenet in Super-copa, ue binchent àncora sos cadalanos.

In s'istajone imbeniente sa mùsica càmbiat. Su Real Madrid conduit un'a beru grande campionadu de andada, nointames sa derrota cun sos rivales de su Barça a su Bernabéu. S'arribbat a unu vantàgiu de 10 puntos chi de repente benit belle dilapidato de sos Galacticos chi s'andant a giogare sa Liga a su Camp Nou cun totus sos sfavori de su pronòsticu. Ma Khedira e Cristiano Ronaldo domant su Barcellona e su Real binchet pro 2-1 ponende in cassaforte sa Liga. Su tìtulu benit ufitzialmente cunsignadu tra sas manos de su tzìrculu de Florentino Perez su 2 maju 2012 posca sa vitòria a sos disacatos de s'Athletic Bilbao. Su Real cun 7 puntos de vantàgiu a 2 dies de sa fine si laùreat campione de Ispagna. Su 11 maju 2013 su Barcellona binchet su tìtulu nùmero 22 de s'istòria sua e si laùreat campione de Ispagna, concruende su campionadu a cuota 100 puntos.

S'egemonia de sas duas mannas de Ispagna s'interrumpet s'annu posca, cun sa de deghe vitòrias in Liga de s'Atlético Madrid, ma torrat a comintzare subidu s'annu imbeniente, cun su Barcellona capatzu de atzentrare unu segundu treble a distàntzia de pagos annos de su pretzedente (primu e, pro oras, ùnicu tzìrculu europeu a atzentrare custu resurtadu pro duos furriadas). In su 2016 su Barcellona torrat a bìnchere cun unu puntu de vantàgiu in su Real Madrid, in unu torneu chi si risolvet solu a s'ùrtima die.

Diritos televisivos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Ultres a sos diritos pay, in manu a Digital+ (satèllite) e Mediapro (pro mèdiu de unu canale DTT, Gol TV), de cumintzu annos '90 nessi una partida depet èssere esclusivamente trasmìtida in craru. In Itàlia est visìbile subra Fox Sports in sa prataforma Sky e era visìbile fintzas in sa prataforma Mediaset Premium tràmite su canale Fox Sports pro sas istajones 2013-2014 e 2014-2015. 40 partidas de sas ùrtimas 10 dies de s'istajone 2012-13 aiant istadu trasmìtidas dae sas retzes affiliate a Publishare.

Sas iscuadras de Primera División[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sunt 59 sas iscuadras chi ant pigadu ala a sas 86 editziones de su campionadu de màssima sèrias ispagnola de Primera División de su 1928-1929 a su 2016 -2017. Solu 3 de custas sunt chessidas a èssere semper presentes e a non torrare a dae segus mai in Segunda División, e pretzisamente s'Athletic Tzìrculu, su Barcellona e su Real Madrid.

Custas sunt sas 59 iscuadras, ordinadas pro nùmeru de campionados chertados (agiornadu a s'istajone 2016-2017).

  • 86 furriadas: Athletic Bilbao, Barcellona, Real Madrid
  • 82 furriadas: Valencia, Espanyol
  • 80 furriadas: Atlético Madrid
  • 73 furriadas: Siviglia
  • 70 furriadas: Real Sociedad
  • 57 furriadas: Real Saragozza
  • 51 furriadas: Betis, Celta Vigo
  • 45 furriadas: Deportivo
  • 44 furriadas: Racing Santander
  • 42 furriadas: Real Valladolid, Sporting Gijón
  • 38 furriadas: Real Oviedo
  • 37 furriadas: Osasuna
  • 36 furriadas: Málaga
  • 33 furriadas: Las Palmas
  • 27 furriadas: Maiorca
  • 24 furriadas: Granada
  • 21 furriadas: Elche
  • 20 furriadas: Hércules
  • 19 furriadas: Real Murcia
  • 17 furriadas: Rayo Vallecano
  • 16 furriadas: Villarreal
  • 14 furriadas: Sabadell
  • 13 furriadas: Tenerife
  • 12 furriadas: Alavés,Cadice, Salamanca, Getafe
  • 11 furriadas:, Castellón
  • 10 furriadas: Levante
  • 9 furriadas: CD Logroñés, Córdoba
  • 8 furriadas: Almería
  • 7 furriadas: Albacete, Arenas Getxo
  • 6 furriadas: Pontevedra, Recreativo Huelva, Su Burgu
  • 4 furriadas: Alcoyano, Compostela, Real Unión, Gimnàstic, Numancia
  • 3 furriadas: CE Europa, , Eibar, Real Jaén, Real Su Burgu
  • 2 furriadas: CF Extremadura, Lleida, Mérida
  • 1 furriada: Moghreb Tétouan, Condal, Leonesa, Xerez, Leganés

Partetzipantes atuales[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Nùmeru de tzìrculu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • 1929–1934: 10 club
  • 1934–1941: 12 club
  • 1941–1950: 14 club
  • 1950–1971: 16 club
  • 1971–1987: 18 club
  • 1987–1995: 20 club
  • 1995–1997: 22 club
  • 1997–oe: 20 club

Positzione de is scuadras [modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Mi' sos mègius tzantziamentos de sas iscuadras chi ant pigadu ala a sos 85 campionados dae su torneu 1928-29 a su 2015-2016.

Liga
Iscuadra 1º postu 2º postu 3º postu Partec. Pòdios %
Real Madrid 32 23 8 85 74%
Barcellona 24 24 13 85 72%
Atlético Madrid 10 8 15 79 42%
Athletic Bilbao 8 7 10 85 29%
Valencia 6 6 10 81 27%
Real Sociedad 2 3 2 69 10%
Deportivo 1 5 4 44 23%
Siviglia 1 4 3 72 11%
Betis 1 0 2 50 6%
Real Saragozza 0 1 4 57 9%
Villarreal 0 1 1 16 13%
Sporting Gijón 0 1 1 41 5%
Las Palmas 0 1 1 32 6%
Racing Santander 0 1 1 44 4%
Espanyol 0 0 4 81 5%
Real Oviedo 0 0 3 38 8%
Maiorca 0 0 2 27 7%
Arenas Getxo 0 0 1 7 14%
Totale 85

Istatìsticas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Istatìsticas agiornadas a su 22 ghennàrgiu 2017. In grassetto sos giogadores àncorat in fainas.

Rècords Primo Segundu Su de tres
Giogadores cun prus presèntzias Zubizarreta (622) Raúl (550) Eusebio Sacristán (543)
Giogadores cun prus tìtulos bintos Gento (12 in 19 istajones) Pirri (10 in 17 istajones) Amancio (9 in 14 istajones) Camacho (9 in 15 istajones) Santillana (9 in 17 istajones)




Giogadores cun prus retzes signadas Lionel Postos (327 in 363 garas) Cristiano Ronaldo (272 in 250 garas) Telmo Zarra (251 in 279 garas)
Allenadores cun prus tìtulos bintos Miguel Muñoz (9 in 13 istajones) Helenio Herrera (4 in 14 istajones) Johan Cruyff (4 in 8 istajones)
Allenadores cun prus banchitas Luis Aragonés (757 in 25 istajones) Miguel Muñoz (601 in 21 istajones) Javier Irureta (553 in 16 istajones)
Giogadore prus furriadas Pichichi Telmo Zarra (6 in 15 istajones) Hugo Sánchez (5 in 12 istajones) De Stéfano (5 in 13 istajones) Quini (5 in 16 istajones)




Ferenc Puskás (4 in 9 istajones)
Portieras prus furriadas Zamora Ramallets (5 in 16 istajones) Víctor Valdés (5 in 10 istajones)


Cañizares (4 in 16 istajones) Juan Acuña (4 in 11 istajones)
  • N.B.: De su 2010 a su 2015 su FIFA World Player e sa Bòcia de Oro de France Football sunt divenidos un'ùnicu prèmiu, sa Bòcia de Oro FIFA. In su 2016 torrant prèmios distintos.

Logos pretzedentes[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

File:LFP La Liga.png
Logu presente finas s'istajone 2007-2008
Logu in vigore de su 2008 a su 2016

Note[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. it.uefa.com, http://it.uefa.com/memberassociations/uefarankings/country/index.html.

Boghes curreladas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Prèmios LFP
  • Classìfica de sos marcadores de sa Primera División (Ispagna)
  • Classìfica de presèntzias de sa Primera División (Ispagna)

Unos àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]