Trento

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
(Reindiritzadu dae Trentu)
Custu artìculu non sighit sas regulas: agiuda a lu megiorare sighende su istile de Wikipedia.


Articulu in logudoresu

Trentu est una comuna italiana de 115.368 abitadores, cabitale de sa provìntzia numenale e de sa rezione de su Trentinu-Tirolu de Suddu. Gràssias a sa creassione de diferentes buscadorzos (FBK, Trento RISE, FEM), de laboratòrios e a s'universidade sua, est istadu paranumenadu su “Silicon Valley de sas Arpes.”

Zeografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa bidda de Trentu est posta in su badde de su riu Àdize, a unos 150 km. dae sa bena sua, 55 km. a su suddu de Bortzanu, 110 km. a su nordu de Berona, 200 km. a su nordu de Robigu e a 250 km. dae sa foghe de su riu.

Trentu s'agatat in su tzentru de un'arzola urbana chi s'isterrit in manera longhitudinale intre Mezzolombardo e Rovereto e a s'estu chirru a sa Badde Sugana, finas a sa comuna de Pergine.

Trentu presentat diferèntzias istremas de territòriu e pobuladura. Sa pobuladura comunale no est cuntzentrada petzi in bidda, si nono finas in numerosas leadas ispartzinadas (trighinzos), prus a prestu distintas sas unas dae sas àteras e chi bardant galu un'identidade cosa issoro siat urbana, siat biddaresa, rurale o montaresa. Sa bidda antiga contat cun 80.000 abitadores (santugaìne de 2004). S'agrustadorzu urbanu, cun sas comunas probianas, nche crompit a 150.000 abitadores. Intre sos trighinzos, su prus pobuladu est Galdolo (a su nordu de sa bidda, cun s'inghiriadura chi tenet 12.449 abitadores). Su prus pagu pobuladu est Sardagna (1.106 abitadores). Sa majoria de issos sunt repartzidos in su fundu de su badde de s'Àdize o in sos montigros a s'estu de sa bidda, cando chi su bidditzolu de Sardagna est situadu a s'uestu in unu pranu de roca a 560 metros de artària e est cunetadu cun su fundu de su badde finas dae una telecadrea minore; sas biddas de su Bondone, intames, sunt ubigados intre sos 490 m. s.l.m. de Vigolo Baselga e sos 1.650 metros de Vason, e formant parte totus de sa matessi inghiriadura comunale.

Sa bastesa de sa zona comunale cunzughet duncas una densidade de pobuladura no caraterìstiga de biddas cumpatas e cun cuntzentradura manna de pobuladura (736 ab. pro cmq., a petus, pro isempru, de sos 1.990 ab./cmq. de Bortzanu).

Trentu bardat unu ligàmine meda astrintu cun su monte: a su nordu-uestu, s'agatat sa Paganella, a su nordu-estu su monte Calisio, a s'estu sa Marzola, a su suddu-estu sa Vigolana e s'uestu su Monte Bondone, naradu finas “S'Arpe de Trentu”. Custu ùrtimu, chi pro su bonu abarrat in su territòriu comunale, si podet sizire in tempus curtu dae su tzentru de sa bidda a mèdiu de su caminu provintziale.

Inche su lutone de sas Viote de su Bondone, est possìbile a bisitare su Tzentru de Ecolozia Arpesa e s'ortu botànigu, gasi che a cumintzare s'iscursione chirru a sa Reserva Naturale Integrale de sos Tres Cùcuros de su Bondone (Cornet, Dos d'Abramo e Cima Verde).