'O sole mio

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

'

Custu artìculu est iscritu in sa grafia logudoresa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · LSC · nugoresu


'O Sole mio (Sole meu, 'o est s'artículu) est una est una famosa cantone napoletana cun peraulas de Giovanni Capurro e sa melodía de Eduardo di Capua. Pubbricada in su 1898 es' connota in totu su mundu. Est istada incidida dae cantantes de diferentes limbas. Sa versióne originale este iscrita in napoletanu edd'est istada traduida in tantas limbas e interpretada da unu numeru enorme de artistas de tottu su mundu.

Istòria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Giovanni Capurro, giornalista e redatore de is pàginas culturales de su cuotidianu Roma de Napoli, in su 1898 aiat iscritu is versos de sa cantzone donende su còmpitu de sa compositzione musicale issoro a Eduardo Di Capua. In cussu tempus Di Capua fiat a Odessa, in s'Impèriu Russu, con su babbu suo, violinista in un'orchestra. Paret chi sa mùsicasiat istada ispirada de un'alba ispantosa in su Mare Nieddu e, pruschetotu, de sa fèmina nobile oleggese Anna Maria Vignati-Mazza detta "Nina", isposa de su Senadore Giorgio Arcoleo e bincidora a Nàpoli de su primu cuncursu de bellesa de sa tzitade partenopea; su branu est istadu a pustis presentadu a Napoli a sa "Festa di Piedigrotta" ad unu cuncorsu musicale de "La tavola rotonda: Giornale, letterario, illustrato, musicale della domenica" de sa domo editora Ferdinando Bideri, ma chentza de otènnere sutzessu mannue arribbende secundu (binchende su prèmiu de 200 francos), ma cun is annos s'est difùndida semper de prusi - puru a foras de s'Italia - fintza a divènnere unu patrimoniu de sa musica mundiale.

'O Sole mio est una de is prus famadas cantzones de totu is tempos, ma no at portadu meda dinare a is autores suos, Giovanni Capurro e Edoardo di Capua, ca si nche sunt mortos in poberesa, su primu in su 1920 e su secundu in su 1917. Sa domo editora Bideri at sighidu a pertzepire is royalty de su prètziu, ca - mancari siat passadu prus de unu sèculu de sa registratzione - galu no est de pùbblicu domìniu. Di fatis, in su mese de ledàmine de su 2002, su Tribunale de Torinu at reconnotu Alfredo Mazzucchi, mortu in su 1972, comente coaudore de sa melodia, sa conseguentzia est ca su branu at a abbarrare a suta copyright fintzas a su 2042[1].

Testu e tradutzione[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Testu in napolitanu Tradutzione in sardu
Che bella cosa 'na jurnata 'e sole

n'aria serena doppo na tempesta

pe'll'aria fresca pare gia' na festa

che bella cosa 'na jurnata 'e sole.

Ma n'atu sole cchiu' bello, oi ne'

'o sole mio sta nfronte a te!

'o sole o sole mio

sta nfronte a te ... sta nfronte a te.

Luceno'e llastre d'a fenesta toia;

'na lavannara canta e se ne vanta

e pe'tramente torce, spanne e canta

luceno'e llastre d'a fenesta toia.

Ma n'atu sole cchiu' bello, oi ne'

'o sole mio sta 'nfronte a te!

'o sole, 'o sole mio

sta 'nfronte a te ... sta 'nfronte a te.

Quanno fa notte e'sole se ne scenne

me vene quase'na malincunia;

soto a fenesta toi restarria

quando fa notte e'o sole se ne scenne.

Ma n'atu sole cchiu' bello, oi ne'

'o sole mio sta 'nfronte a te!

'o sole o sole mio

sta 'nfronte a te ... sta 'nfronte a te.

Ite bella cosa una die cun su sole

Un'aria calma a pustis de una tempesta!

Po s'aria frisca paret una festa...

Ite bella cosa una die cun su sole.

Ma un'àteru sole prus bellu, no nche est.

Su sole miu est in antis a mei!

Su sole, su sole miu

Est in antis a tue! Est in antis a tue.

Risplendent is birdos de is bentanas tuas;

Una sciacuadrìgi cantat e si bantat

E mentri est stritzende, istendende e cantende

risplendent is birdos de is bentanas tuas.

Ma un'àteru sole prus bellu, no nche est.

Su sole miu est a in antis a mei!

Su sole, su sole miu

Est a in antis a tue! Est a in antis a tue.

Cando si faghet scuriu e su sole calat,

Mi benit comente una malinconia...

Apo a abarrare a suta de sa fentana tua

Cando si faghet scuriu e su sole calat.

Ma un'àteru sole prus bellu, no nche est.

Su sole miu est a in antis a mei!

Su sole, su sole miu

Est a in antis a tue! Est a in antis a tue.

Interpretatziones[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa prus grandu interpretatzione de custa cantzone abbarrat cussa de Enrico Caruso, a su costadu de custa depimus tzitare cussa de Luciano Pavarotti, a solu o cun su grupu de is "Tre Tenori" ma meda àteros artistas ant interpretadu su branu, de su cale esistent meda versiones; intra is prus famadas cussa de Elvis Presley, cun su tìtulu di It's Now or Never, derivada da una pretzedente intzisione de s'atore e cantante Tony Martin. Su discu de Presley, pubblicadu in su mese de cabudanne de su 1960, retzit sa primu positzione in sa Billboard Hot 100 pro chimbe chidas, in is Fiandras e in Bèlgiu pro tres chidas, in Olanda pro deghe chidas, Norvègia per ses chidas, Rennu Unidu ed Australia e sa secunda in Germania, aiat bèndidu deghe milines de copias, risultande su prus bèndidu in sa carriera sua[2]. In su 2002 su cantante Al Bano aiat inclùdidu una versione particulare de O sole mio in su CD Carrisi canta Caruso "duettando" virtualmente cun su tenore Enrico Caruso. Etzellente in is versiones de Giuni Russo (2004), Dalida (1960) e de Claudio Villa (1964) puru. Giai in su 1957 "Bill Haley and His Comets" nde ainat intzisu una versione, cun su tìtulu Come rock with me. In su 2006, Pino Daniele aiat reinterpretadu sa versione de Elvis. In su 2009, Angelo Branduardi nde aiat propostu una versione registrada live in su 1986, oposta a is interpretatziones de is tenores.. In su 2011 Anna Oxa cantat su branu a su Festival de anremo, cover inserida in s'album Sanremo 2011 - 150° unità d'Italia - Nata per unire editu dae Rai Trade.

Sutzessu de sa cantzone[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In su 1920, trassintru sa premiatzione de su marciadore milanesu Ugo Frigerio a is Olimpiades de Anversa, a sa presentzia de su re Albertu de su Bèlgiu, sa banda chi depiat eseguire s'innu italianu paret chia aeret pèrdidu su spartidu de sa "Marcia Reale". Pro pònnere rimediu a custa faddina aiat ordinadu a is musicistas de sonare 'O Sole mio", de totus connota a memoria, e luego s'esecutzione est istada cantada a boghe de totu is ispetadores de s'istàdiu[3][4].

Una boy band coreana, is SF9, ant pubblicadu in s'album issoro 'Knights of the sun' unu branu intitoladu O' sole mio[5].

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. ^ Gaetano Santangelo, 'O sole mio ha un nuovo papà, in Amadeus, 11 ottobre 2002. URL consultato il 5 giugno 2017 (archiviato dall'url originale il 9 agosto 2017)., in belviveremedia.com. URL consultadu su 13 làmpadas 2020 (archiviadu dae s'url originale su 9 austu 2017).
  2. Dati di vendita riportati in Elvis Presley. La storia, il mito. Catalogo completo delle canzoni. Tutti i dischi di Livio Monari, edizioni Arcana, 1992, pag. 20.
  3. ^ Maria Aiello, Viaggio nello sport attraverso i secoli cap. 12 (PDF), in Viaggio nello sport attraverso i secoli, Le Monnier università, ISBN 978-88-00-86075-8. URL consultato il 27 gennaio 2010., in mondadorieducation.it.
  4. Carmelo Pittari, La storia della canzone napoletana: dalle origini all'epoca d'oro, Baldini Castoldi Dalai, 2004 - ISBN 8884905028.
  5. FNCEnt, SF9 - 오솔레미오(O Sole Mio) MUSIC VIDEO, 12 ottobre 2017. URL consultato il 19 ottobre 2017., in youtube.com.

Ligàmenes esternos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]