Segunda gherra mundiale

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in nugoresu

Sa situatzione europea in su 1939
Part of "School of Athens" by Raphael (Raffaelo Sanzio, 1483-1520)
Preistòria
Paleolìticu - Neolìticu
Edade de su ràmene - Edade de su brunzu
Edade de su ferru
Edade antiga
Mesopotàmia - Egitu Antigu
Tziviltade de sa badde de s'Indus
Tziviltade nuraghesa
Fenìtzios - Etruscos - Cartaginesos
Antighidade clàssica
(Gregos, Romanos)

Tzina antiga - Ìndia antiga

Edade mèdia
Edade Mèdia Arta
Edade Mèdia Tzentrale
Edade Mèdia Bàscia
Impèriu Romanu de Oriente
Edade moderna
Edade de sas esploratziones
Rinaschimentu
Barocu - Illuminismu
Rivolutzione frantzesa
Rivolutzione industriale
Edade cuntemporànea
Prima Gherra Mundiale
Segunda Gherra Mundiale
Gherra frida

Istòria de su tempus presente


v  d  e

Sa secunda gherra mundiale est una pelea chi tra su 1939 e su 1945 s'at bidu a cuffrontu sambenosu a un'ala sas potentzias de s'Asse, e a s'atter'ala sos Istaos Alleaos. Si mutit "mundiale" ca b'an partecipau nassiones de totucantos sos continentes e fintzas ca sas operas de gherra an pertoccau una parte manna de su pianeta.

Tottu est cumintzau in su 1° de Capidanne de su 1939 cando sa Germania aiat invasu su terrinu a lacana de sa Polonia; sa gherra est acabbada, a su mancu in Europa, in s'8 de Maju de su 1945 cando sos tedescos, cun sa Battalla de Berlino s'aian arresos e, in Asia, in su 2 de Capidanne cando s'Imperu Giapponesu, a pustis de su dannu enorme chi aiat patiu pro sos bumbardamentos atomicos de Hiroshima e Nagasaki, aiat fattu sa matessi cosa.

Est sa gherra prus manna de tottu s'istoria chi a s'umanidade intrega li at costau 55 miliones de isperdios. Fintzas sos tziviles s'an atzappau imputaos paris, ca sas armas sun bennias semper prus potentes e mortales e custas fin a s'ispissu impreadas pro obiettivos chi non fin militares. Non si chistionet poi de sa Shoah contr'a sos ebreos, sas etnias Rom e Sinti, sos omosessuales e sos Testimonzos de Geova, sos Polacos e ateros populos islavos.

A s'acabada de sa gherra s'aiat fundau unu novu ordine mundiale basau issupra una tensione geopolitica bipolare tra sos Istados Unidos e s'Unione Sovietica, in su mentras chi s'Europa intrabat ind un'epoca de declinu sichinde un'andala ja picada chin sa prima gherra mundiale, perdende s'egemonia chi prima teniat.