Editto delle Chiudende

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Ozieri-Stemma.png
Articulu in logudoresu
Ozieri-Stemma.png

« Tancas serradas a muru,

fattas a s’afferra afferra,

si su chelu fit in terra,

che l’aian serradu puru »


S’editto delle chiudendeeditu de sas chiudendas in sardu), fit una reforma agraria chi, emanada in su 1820 dae su re de Sardigna Vittorio Emanuele I, at permissu in Sardigna de faghere sas tancas serrende sos terrinos, chi finas a tando fint a cumone. Gai est istada introduida sa propiedade privada, cun sa punna de modernitzare e isvilupare s’agricoltura.

Reformas de gai fint istadas fatas in ateras partes de s’Europa, comente a esempiu in Inghilterra, in ue sas tancas fint jamadas enclosures. Su fatu est peroe chi, in Sardigna, sa reforma agraria de sos Sabaudos no aiat tentu contu de su fatu chi non si podiat faghere sa propiedade perfeta proite bi fit ancora su feudalesimu.

In tzertas biddas de s'isula (in Logudoro e in Campidanu) sa leze calicunu l’aiat accolta cun s’isperantzia de mezorare, finas pro fu fatu chi b’aiat meda massajos e, serrendesi su logu, podiant istare pius serenos ca no bi fit su periculu chi b’intrerat bestiamine, ma custos fint pagos, sa prus parte de sa zente non fit cuntenta.

In Barbàgia e in Ozzastra sa cosa non fit atzetada pro nudda proite privatizende sos terrinos, chi poi fint sos pasculos, sa sienda principale de su tretu issoro, sos pastores aiant ite malu passare.

A manu a manu chi sos cambios beniant postos in essere, sas protestas e sas atziones de sabotagiu aumentaiant. Zente meda, chi fit abbarrada chena nudda, aiat cominzadu a bandidare. Tando sos Sabaudos aiant acontzadu s’editu in su 1830 e in su 1831, ma su malumore fit meda, est in custos annos chi Melchiorre Murenu aiat cantadu sos versos chi sunt in subra.

Bibliografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • (ITSC) Circolo culturale sardo Logudoro, Regione autonoma della Sardegna, Federazione Associazioni sarde in Italia, Dalla cacciata dei piemontesi (1794) alla "perfetta fusione" (1847) e all'autonomia regionale (1948) : Convegno in occasione della celebrazione de Sa die de sa Sardigna, Circolo culturale sardo Logudoro, 2012.
  • (IT) Omar Onnis, La Sardegna e i sardi nel tempo, Casteddu, Arkadia, 2015.

Boghes curreladas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]