Genotzìdiu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Calaveras in su situ remmonativu de Choeung Ek, Cambògia

Su genotzìdiu est unu crimene caraterizadu de s'isperdìtziu fìsicu de totu o de una parte significante de unu grupu natzionale ratziale, ètnicu o religiosu. Esempros prus connotos de genotzìdiu sunt s'olocàustu, su genotzìdiu armenu e prus reghentemente su genotzìdiu bosnìacu e su genotzìdiu de Ruanda.

Su faeddu est istadu coniadu pro sa prima borta de su giurista ebreu-polonesu Raphael Lemkin, chie in su 1939 fiat fuidu de is persighidos nazistas agatende asilu in Istados Unidos. In su lìburu suo Su pòdere de s'asse in s'Europa ocupada publicadu in su 1944, Lemkin aiat dadu custa definitzione de genotzìdiu[1]:

Su pònnere a práticu de atziones coordinadas chi punnant a s'isperdìtziu de is elementos detzisivos de grupos natzionales, cun fine de s'annichilamentu suo.

Segundu su sotziólogu e istòricu istadounidense Michael Mann, su genotzìdiu est su gradu prus istremu de violèntzia intergrupale e su prus istremu de totu is atos de limpiadura ètnica. Pro cust'autore s'impatu de is genotzìdios in su de 20 sèculos est devastante, siat pro nùmeru de vìtimas, chi sunt carculadas a prus de 70 milliones de pessones, siat in sa cruelidade istrema de is imbistidas.[2]

Sa definitzione legale de genotzìdiu est dada subra anàlisis giurìdicas e critèrios dislindados istabilidos in sa Cunventzione de s'ONU pro su prevenimentu e s'aboluidura de su crimene de genotzìdiu, tenta su 9 de nadale 1948. Segundu custa cunventzione est genotzìdiu unu atu « commìtidu cun intentu de isperdere, in totu o in parte, unu grupu natzionale, ètnicu, ratziale o religiosu, che tale ».

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. (ES) Antonio Elorza, Rafael Lemkin: la soledad del justo, in El País, 14 de freargiu 2014.
  2. Joan Frigolé Reixach, Cultura y genocidio, UAB