Gherra pro procura

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in logudoresu

Bombardamentu in sa gherra de Vietnam, una gherra pro procura tra sa fatzione comunista e cussa anti-comunista.

Una gherra pro procura (proxy war in inglesu) est unu chertu armadu intra duas natziones, in ue s'una no chertat cun s'atera de manera direta.

Mancari custu cuntzetu podat indittare paritzas situatziones de cunfrontu armadu, bolet narrer una situatzione in ue duas unidades politicas (comente istados) in disamistade approfettan de una gherra esterna, fata a foras de sa lacana insoro, pro si negher in calicuna manera, pro esempiu faghende s'una dannu a s'interessu natzionale de s'atera giogadu in cussu tretu.

Custu tipu de chertu, a s'ispissu, mustrat una situatzione in ue sas duas natziones attacan s'alliadu de s'inimigu propiu, o/e assistin e azudan s'inimigu de s'alliadu propiu.

Sa pratica de fagher una gherra pro procura est bennida a cosa non rara dae cando, in su segulu de XX, est agabbada sa segunda gherra mundiale e fit cumintzada sa gherra fritta, e fit un'aspetu in ue sas duas superpotèntzias (Istados Unidos e Unione Sovietica) definian sos rapportos de fortza insoro. Si faghiat custu tipu de gherra, ca si timiat una gherra nucleare in casu de cunfrontu diretu. Bi aiat fintzas ateras resones pro s'artziada de numeru de gherras pro procura in su cuntestu mundiale. In sos annos tardos de sa gherra fritta, pro s'Unione Sovietica fit meda prus pagu costosu a armare o assistire sas fatziones inimigas de sa NATO, in logu de unu interventu diretu. In prus, su media televisivu aiat fatu bier a su publicu americanu su costu umanu e economicu de una gherra, cambiende su pensamentu insoro a pitzus de ponner a arriscu sa bida de soldados americanos.

Totu custu at giuttu a sa pratica de armare, in funtzione istrategica, fatziones in ateru logu chi fin in abbolotu: si penset a s'amparu chi sos Istados Unidos an donadu a sos jihadistas (Mujahideen) in sa gherra russo-afghana.

Una gherra pro procura podet naschire puru dae una gherra interna chi, pro more de s'interventu de potere esternu, diventat de custa manera internatzionalitzàda. Pro esempiu, sa gherra tzivile ispagnola fit cumintzada comente una gherra interna tra sos Natzionalistas filo-fascistas e sos Republicanos. Peroe, fit diventada a totu titulu una gherra pro procura cando sa Germania nazista (e alliados suos) aiat donadu amparu a sa fatzione natzionalista, e s'Unione Sovietica, su Messicu e ateros atores internatzionales lu aian invetzes donadu a cussa republicana.