Cosmòdromu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Su cosmòdromu (dae su gregu cosmos, mundu, e drom, pista) o ispatzioportu est su cumplessu de istruturas, fìsicas e tecnològicas, autas a su làntziu de vetores missilìsticos pro fines sientìficas e militares, in gradu de sighire sas primas fases de bolu.

Su tèrmine cosmodromo s'est acumpangiadu in manera lògica, in àmbitu sovièticu, a su preferu pro su tèrmine cosmonàuta prus chi astronàuta, in impreu in sos Istados Unidos de Amèrica e in sa majore ala de sos Istados otzidentales.

Cosmòdromos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Spazioporti de cale sunt istados fatos làntzios cun èsseres umanos
Cosmòdromu Complessu de làntziu Lantzadore Veìculu ispatziale Bolos Annos Operatziones
Cosmòdromu de Baikonur,  bandera Kazachistàn amministratzione russa      Sìtiu 1 Vostok Vostok 1-6 6 Orbitale 1961–1963 Istatale
Sìtiu 1 Voschod Voschod 1-2 2 Orbitale 1964–1965 Istatale
Sìtiu 1, Sìtiu 31 Soyuz Soyuz 1-40 † 37 Orbitale 1967–1981 Istatale
Sìtiu 1,

Sìtiu 31

Soyuz Soyuz-T 2-15 14 Orbitale 1980–1986 Istatale
Sìtiu 1 Soyuz Soyuz-TM 2-34 33 Orbital 1987–2002 Istatale
Sìtiu 1 Soyuz Soyuz-TMA 1-20 20 Orbitale 2002- Istatale
Cape Canaveral Air Force Station,    LC5 Redstone Mercury 3-4 2 Sub-O 1961-1961 Istatale
LC14 Atlas Mercury 6-9 4 Orbitale 1962–1963 Istatale
LC19 Titan II Gemini 3-12 10 Orbitale 1965–1966 Istatale
LC34 Saturn IB Apollo 7 1 Orbitale 1968-1968 Istatale
Kennedy Space Center,    LC39 Saturn V Apollo 8-17 10 Lun/Or 1968–1970 Istatale
LC39 Saturn IB Skylab 2-4 3 Orbitale 1973–1974 Istatale
LC39 Saturn IB Apollo-Soyuz 1 Orbitale 1975-1975 Istatale
LC39 STS 1-132 † Space Shuttle 131 Orbitale 1981- Istatale
Jiuquan Satèllite Launch Center,  Tzina SLS Long March 2F Shenzhou 5-7 3 Orbitale 2003- Istatale
Edwards Air Force Base,    Runway B-52 X-15 90-91 2 Sub-O 1963-1963 Istatale
Mojave Spaceport,    Runway White Knight SpaceShipOne 15-17 3 Sub-O 2004-2004 Privadu
Cosmòdromos de cale sunt istados fatos làntzios de satèllites
Cosmòdromos Annos(orbitales)


Lantzios in orbita o interplanetàrios




Lantzadores (operadores)


Baikonur Cosmodrome, Baikonur/Tyuratam, Kazakhstan 1957- >1000   R-7/Soyuz, Kosmos, Proton, Zenit, Energia
Cape Canaveral Air Force Station, Florida, USA 1958- >400   Delta, Scout, Atlas, Titan, Saturn, Athena, Falcon 9
Vandenberg Air Force Base, Califòrnia, USA 1959- >500   Delta, Scout, Atlas, Titan, Taurus, Athena
Kapustin Yar Cosmodrome, Astrakhan Oblast, Rùssia 1962- >100   Kosmos
Hammaguir French Special Weapons Proa Centre, Algeria 1965–1967 4   Diamant A (France)
Plesetsk Cosmodrome, Arkhangelsk Oblast, Rùssia 1966- >1000   Soyuz, Kosmos
Prataforma de làntziu San Marco, Tzentru Ispatziale Luigi Broglio, Malindi, Kènia 1967–1988 9   Scout, San Marco (ASI e Sapièntzia, Itàlia)
Kennedy Space Center, Florida, USA 1967- 150   17 Saturn, 133 Space Shuttle
Woomera Prohibited Àrea, Sud Austràlia 1967-1971 2   Redstone (WRESAT), Black Arrow (UK Prospero X-3)
Uchinoura Space Center (Kagoshima), Giapone 1970–2006 27   Mu
Centre spatial guyanais, Kourou, Guiana Frantzesa 1970- 198   7 Diamant, 9+5+10+113+54 Arianas (CNES, ESA)
Jiuquan Satèllite Launch Center, Tzina 1970- >30   Long March
Satish Dhawan Space Centre (SHAR), Andhra Pradesh, Ìndia 1980- 23   3 SLV, 2 ASLV, 14 PSLV, 4 GSLV
Xichang Satèllite Launch Center, Tzina 1984- >40   Long March
Tanegashima Space Center, Giapone 1986- 31   9 H-I, 5 H-II, 17 H-IIA
Palmachim Air Force Base, Israele 1988- 6   Shavit
Vàrias pistas aeroportuales 1990- 37   Pegasus (Orbital Sciences Corporation)
Svobodny Cosmodrome, Amur Oblast, Rùssia 1997–2006 5   Start-1
Deltas class submarine, Mares de Barents 1998- 2   Shtil' (Rùssia)
Ocean Odyssey prataforma mòbile, Otzèanu Patzìficu 1999–2009 28   Zenit-3SL (Sea Launch)
Kodiak Launch Complex, Alaska, USA 2001-2001 1   Athena
Yasny Cosmodrome (Dombarovsky), Orenburg Oblast, Rùssia 2006- 4   Dnepr-1
Mid-Atlantic Regional Spaceport (MARS), Virginia, USA 2006- 3   Minotaur I
Taiyuan Satèllite Launch Center, Tzina 2007- 4   Long March
Omelek, Marshall Islands 2008- 2   Falcon 1
Semnan, Iràn 2009- 1   Safir

Boghes curreladas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Astronave
  • Cùrrida a s'ispàtziu
  • Esploratzione ispatziale
  • Biàgiu interistellare

Unos àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Collegamentos esternos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]