Istangiu de Crabas/logudoresu

Partzidura topogràfica de s'istagnu de Crabas

Fotografia de s'istangnu cun bista subra Crabas, bidda chi li dat nùmene

Fotografia de Pischeredda, pischera chi s'agatat a curtzu de s'oru de s'istagnu, in territòriu de su comunu de Nurachi. Su menguante dependet de su fatu chi est minore de Pischera de Mar'e Pontis, posta in territòriu de Crabas.

S’istagnu de Crabas, pro isterridura e pro importu de sa biodiversidade, est una de sas arzolas ùmidas pius importantes de sa Sardigna. Situadu in sa parte tramuntanesa de su gulfu de Aristanis, est alimentadu dae su Riu Sa Praja e comùnicat cun su mare de Sardigna peri canales naturales e artifitziales. Est partzidu intre sos tres comunos de Arriora, Crabas e Nurachi. Est pertinèntzia de Crabas totu sa subrafache tzentru-meridionale, de Arriora sa setentrionale, de Nurachi intames totu s'oru norti-estu.

Fatuvatu est fintzas inditadu impropiamente che Mar'e Pontis, mancari custa denominatzione siat pius adecuada pro inditare totu su cumplessu de lagunas, rios, paules colligados a pare, de chi s'istagnu est su lutone pius istèrridu.

Impare cun sas zonas ùmidas de Mistras e Pa'e Sai e cun s’istagnu de Sa'e Procus, format un’ecosistema paulencu intre sos pius bastos e ricos de Europa e protèghidu dae su Cumbèniu de Ramsar. S'afluente printzipale est su riu mar'e foghe.

Sa presèntzia sua at cunditzionadu s'istòria de totu sa zona, in ue sas cussorzas pius antigas s'agataiant totu a inghìriu suo.

Geomorfologia

S'istagnu s'agatat in sa provìntzia de Aristanis, in ue est postu in su chirru pius setentrionale de sa campura de su Campidanu, a josso dae sa sub-regione de su Monteferru. S'oru suo format su tremene estu de su territòriu de sa penìsula de su Sinnis.

At istèrrida de 2.228 ètaros, chi nde fàghent su pius mannu de totu Sardigna, cun fundaghe mèdiu de 1,5 metros e massimu de 3 metros.

Sa salinidade est bastante bassa, sende chi s’istagnu custitùit su retzidorzu de sas abbas de un’alabatu de unos 440 chilòmetros cuadrados. In su tempus coladu, custa fornidura cunsistidora de abba durche jughiat finas a fenòmenos de aundadura, resortos in sos annos setanta peri su fraigamentu de su canale iscùcuradore, chi aiat tentu finas sa finalidade de reapostivigare balores de salinidade inditados pro s’isvilupu de sa fauna pischenca.