Motore a combustione interna

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Motore antigu, de aviatzione, cun disponimentu radiale de sos pistones.

Unu motore a combustione interna (chi si diat pòdere narrere puru motore a brusiamentu internu) est unu tipu de màchina chi otenet energia mecànica diretamente dae s'energia chìmica produìda dae unu combustìbile chi brujat intro de un'aposentu de combustione, sa parte printzipale de unu motore. S'utilizant motores a brujamentu internu de bator tipos:

  • Su motore tzìclicu Otto, su nùmene suo benit dae su tècnicu tedescu chi l'at imbentadu, Nikolaus Otto, est su motore cunventzionale de benzina chi s'utilizat in s'automatzione e s'aeronàutica.
  • Su motore dièsel, numenadu gai in onore de s'ingegneri tedescu Rudolf Diesel, funtzionat cun nd'unu printzìpiu diferente e in genere su diesel s'impreat in càmions, postales e automòbiles.

Tantu sos motores Otto comente sos dièsel si fràigant in modellos de duos e bator tempos.

  • Su motore furriadore.
  • Sa turbina de combustione.

Istòria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Ciclu de Carnot. C-D Cumpressione a Temp. cos.     D-A Riscaldamentu a Vol. cos. A-B Espansione a Temp. cos.   B-C Rifriu a Vol. cos.







Sos motores a combustione interna s'ant fatu comente a sustitutos de sos motores a brujamentu de foras (màchinas de papore), cun s'idea de afidare sa fonte de calore de foras de sa màchina  a intro de su tzilindru, e gai megiorare su funtzionamentu suo.

Su Pyréolophore, su primu motore a combustione interna, est istadu cuntzepidu, creadu e disvilupadu dae Nicéphore Niépce cun su frade majore suo Claude, e at retzidu una patente su 20 de trìulas 1807 de s'imperadore Napoleone Bonaparte, appustis de àere artzadu cun èsitu bonu su riu Saône.

Fundados supra su ciclu de Carnot, publicadu in su 1824, e sos traballos de Alphonse Beau de Rochas, publicados in su 1862, si faghiant motores chi consumiant gas pòberu (gas de illuminadura). Petzi in su 1860 Jean Joseph Etiene Lenoir nd'at fatu unu chi funtzionaiat in manera curreta.

Su 1862 su Sr. Nikolaus August Otto at costruidu unu protòtipu appustis chi su ciclu suo s'est isfatu, e fiat petzi finas a 1872, giuntu cun Gottlieb Daimler e Wilhelm Maybach, chi ant criadu sa cumpannia Gasmotoren-Fabrik Deutz AG, pro pònnere in cummèrtziu motores de ciclu otto.

In su 1887 su Sr. Rudolf Christian Karl Diesel at publicadu unu traballu mentovadu Theorie und ainas rationellen construction in Wärmemotors zum Ersatz der Dampfmaschine und der heute bekannten Verbrennungsmotoren, chi cheret nàrrere de sa teoria e sa costrutzione ratzionale de unu motore tèrmicu chi remplaset sa màchina de papore e sos motores de combustione connotos oe, chi est su printzìpiu de su ciclu suo. In su 1893 e essende impiegadu in sa fàbrica MAN in Ausburg at montadu unu protòtipu chi at presentadu comente a motore a ògiu pisùdu, e su motore funtzionale l'at presentadu in s'Espositzione Universale de Paris de su 1900.

Pustis, e fundados supra custos traballos, b'ant àpidu megioros, dèvidos a s'impiantu suo in automòbiles e aeroplanos chi ant megioradu su funtzionamentu e rendimentu suos.


Istrutura e funtzionamentu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sos motores Otto e sos dièsel tenent sos matessi elementos printzipales.

Architetura[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

-a : Motore in lìnia. -b e -c : Motore in V



Motore BOXER BMW R-75
Motore in isteddu

In nd'unu motore multi-tzilìndricu, e segundu su disponimentu de sos tzilindros, e ant diversas cunfiguratziones de motore:

Motore in lìnia

Est su tipu de motore prus ricurrente, in ue sos tzilindros sunt collocados un'in fatu de s'àteru.

Motore a V

Est comente si duos motores liniares benint unidos pro su arvore a cuidales, cun sos blocos formende una V. Est un'istrutura utilizada meda in motores mannos, e in veturas americanas.

Motore a L

Est una derivatzione de su motore a V cando custa faghet 90°.

Motore boxer

Est una àtera derivatzione de su motore a V in ue s'abertura de sa V est de 180°, est a nàrrere, chi sos tzilindros sunt opostos unos cun sos àteros. Comente a esempru tenimus sas antigas BMW o sas veturas Porsche.

Motore a W

Si nùmenat s'asse de su motore chi giughet prus de 2 blocos de tzilindros, normalmente 3 blocos. B'at una àtera istrutura puru connota cun su nùmene de Y, pro su disponimentu de sas fileras suas de tzilindros, chi regordant custa lìtera.

Motore a isteddu

Cando sos tzilindros sunt dispostos a inghìriu de su arvore a cuidales, amus a faeddare de unu motore a isteddu. Est de narrere chi in custos motores b'at una biela chi si nùmenat biela mama in ue andant connètidas sas àteras. Comente a esempru si podent ammentare sos antigos motores de aviatzione.

Motore a H

Est cando si connetent sos arvores a cuidales de duos motores V, normalmente boxer, in intro, pro mèdiu de ingranàgios.

Càmera de combustione[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa càmera de brujamentu est unu tzilindru, in generale fissu, tancadu a un'estremu e intro de su cale làssinat unu pistone meda istrintu, garantinde·nde s'agguantu de sos chircos o tretos. Sa positzione conca a in intro (puntu mortu superiore) e a fora (puntu mortu inferiore) de su pistone modìficat su volùmene chi esistet intre sa cara interiore de su pistone e sos muros de sa càmera. Su pistone est unidu mediante un'asse a sa biela e custa a s'arvore a cuidales, chi cunvertit su movimentu liniare de su pistone in movimentu tzirculare.

In sos motores de diversos tzilindros s'arvore a cuidales tenet diversos cuidales (chintorza in limbàgiu) ue andant connètidas sas bielas de cada tzilindru (mancu in sos motores in isteddu), de manera chi s'energia produida dae cada tzilindru s'àplicat a s'arvore a cuidales in nd'unu puntu determinadu dae su giru. Sos cuidales sunt dotados de volantes e contrapesos pisudos, sa inèrtzia de sos cales mìnimat s'irregularidade de su movimentu de s'asse. Unu motore podet tènnere dae 1 a 28 tzilindros.