Rennu de Irlanda

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Istemma
Mapa de su Rennu de Irlanda in s'Europa de su 1789

Su Rennu de Irlanda (in inglesu: Kingdom of Ireland, in irlandesu: Ríoghacht Éireann) fiat su nùmene chi s'entidade istatale irlandesa dominada dae s'Inghilterra, a tentu a partire desu 1541. Su tìtulu fiat istabilidu dae su parlamentu inglesu, che modìfica a su tìtulu cabiduanu de Segnoriu de Irlanda. Su re inglesu Erricu su VIII fiat divènnidu aici re de Irlanda tambene.

Su rennu fiat suta controllu esecutivu de su Lord Logutenente de Irlanda. Mancari custa càrriga siat istada apompiada fintzas de unos cantos irlandesos, sa prus parte de sos Lordes Logutenentes fiant de iscartza inglesa. Su parlamentu fiat cumpostu dae duas càmbaras: sa de sos Lordes (sa càmbara arta) e sa de sos comunes (sa càmbara bàscia). Ambas duas sas càmbaras s'atopaiant casi semper in Dublinu. Su deretu de su parlamentu irlandesu fiat costituidu dae una nera de leges, naradas Poynings' Law, chi remontaiant a su 1492. A sos catòlicos, chi fiant sa manna partende sa populatzione, sa rapresentàntzia in su parlamentu fiat casi semper serrada. Is astrinturas printzipales fiant annulladas in su 1782.

A fatu chi s'Atu de Unione de su Parlamentu Irlandesu fiat aprovadu in su 1800, fiat sigidu in su su 1801 s'unimentu de su Rennu de Irlanda cun su de Bretagna Manna; fiat duncas costituidu su Rennu Unidu de Bretagna Manna e Irlanda. Su parlamentu at sighidu a s'agatare fintzas a su 1922: dae tando a in antis, sas 26 conteas meridionales si sunt costituidas in s'Istadu Lìberu de Irlanda, boghende·si·nche a foras de su Rennu Unidu.