Tataresu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in logudoresu

Si podet bier inoche s'isparghidura de sos limbazos sardu-còssos

Su Tatarèsu (nadu puru sassaresu o turritanu) est unu limbazu, naschiu dae s'unione linguistica de còssu, pisanu e ligurinu, chi tenet peroe meda lèssicu, morfolozia e sintassi de su sardu (variante logudoresa). Est pro custu chi a ponner su tataresu ind unu grupu unicu venit difitzile meda, e sos linguistas preferin a lu mutire "limba a lacana" tra su corsicanu e su sardu. Si podet dare chi siet unu dialetu de su sardu, cun dificurtade meda pro sa resone nada in supra, o b'andet a formare unu grupu novu chi cumprendat tataresu, galluresu e còssu.

Istòria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Istatudos Tataresos

Su tataresu naschit chin sa Repubrica de Tàtari in su 1200, annu chi sa tzitade si ponet sutt'e sa custodia de Genova. Fintzas a tando, s'allegavat su sardu logudoresu, chi poi diat abbarrare petzi che "limba de zente ischida". Difatis, su sardu (impari a su latinu) chi si podet galu bier in sos Istatudos Tataresos, sa zente no lu faveddavat, allegande unu dialettu toscanu chin influentzia sarda e còssa. Max Leopold Wagner navat chi su tataresu l'an cumintzau a faveddare pustis 'e un'apedémia tantu mala chi bi sun abarraos in tzitade solu pisanos, còssos e genovesos.

Sa situatzione in Tatàri l'an espricada massimu sos relizosos e funtzionarios ispagnolos, chi navan cantu sichit:

« La lengua ordinaria de Cerdeña es la sarda, come de Italia la italiana. En algunas villas empero usan la corça, aunque también entienden la sarda... En esta ciudad de Saçer algunas personas prinçipales hablan mediocremente la española, pero lo común es sardo y corço, o italiano que le es vezino... no se venía quasi nadie a confessar con nosotros por no saber la lengua... los pocos que acquí hemos sido siempre fuimos de pareçer que en casa la habla ordinaria fuesse sarda... si los lectores o confessores que han de venir acá sono españoles, tendrán harto trabajo y haran poco fruto por espaçio de un año o más, porque los mochachos ninguna lengua hablan sino es corça... »
(Francisco Antonio, preide)
« En lo de la lengua sarda sepa vuestra paternidad que en esta ciudad (Tàtari) no la hablan, ni en el Alguer ni en Caller; mas solo la hablan en las villas. En esta ciudad se hablan quatro o sinco lenguas quien catalán, quien castellano, quien italiano, quien corso, quien sardo; de modo que no hay lengua cierta sobre que el hombre pueda hazer fundamento; todavia se pone algún cuydado en que se hable sardo... aunque, como digo, en esta ciudad no le hablan, mas tienen lengua por sí quasi como corcesca... »
(Francisco Antonio, preide)

Su tataresu at tentu un'evolutzione tottu sua, e como si poden acatare in su lessicu suo medas termines chi venin dae s'ispagnolu, dae su sardu e dae s'italianu.

Boches curreladas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Aggantzos de fora[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]