Bore Poddighe

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in nugoresu

« Comente sos vulcanos fumu e fogu
mandan dae sas vìsceras insoro,
de gai sos poetas dana isfogu
a narrer cantu sentin in su coro. »
(Cumìntzu de sa Mundana Cummedia)

Bore Poddighe, in italianu Salvatore Poddighe, (Tàtari, 6 de jannàrju de su 1871 - Iglesias, 14 de Sant'Andrìa de su 1938) est istàu unu de sos poetès sardos de prùs mannu impòrtu in su Novichèntos.

Bida[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Bore fit naschiu in Tàtari ma sos mannos suos, Filumena Piras e Bachis Poddighe, benìant dae Duarche, bidda a ube fit torràu a vìvere fìntzas a decheoto annos dae sènde minore minore, cando su pitzìnnu non tenìat nemmancu unu mese. Sicomente s'aprètu lu fit custringhènde a chircàre trabàllu e bi nde aìat in sas minieras de s'Igresiente, a mannìtu fit accudìu a Iglesias in ube, traballànde che minadore, aìat fatu sa connoschèntzia e amistàde manna chin àteros poetes, comènte Pitanu Morete de Tresnuraghes, fentomàu cantadore de palcu, Pedru Carìa de Macumere e Antòni Bachis Denti de Otzana. Issos paràbant che a issu sa mala sorte de su distèrru dae sa bida de campagna pro traballare, chin sudore e fatica, ind unu ambiente novu e misconnòtu comente su de sa miniera: in ìbe e in sa tzitade piemontèsa de Torino, in ube aìat traballau pro carchi annu dae su 1910, tìu Bore aìat cumintzàu a picare una cussèntzia politica de manca, chin pessamèntos a curtzu meda a su sotzialìsmu libertàriu: si aìat letu sos prus mannos iscritos politicos de cussu tempus, ind una Sardigna in ube su populu sardu aìat prus vortas manifestau atos de rebellìa contra s'isfruttamentu coloniale (de lègher est sa poesìa "Contr'a s'isfruttadore", chi nde arresonat bene de custos argumentos) e prus vortas sa boche sua l'aìant affocàda sos meres, comente in Bugerru in su 1904 o in sos abbolòtos de su 1916. In su 1900, sende in s'edade de bintinòve annos, si cojubàbat chin Maria Zuddas de Sàrdara fachèndebi ses fìzos: Virgìliu in su 1901, Ermìnia in su 1904, Laura in su 1908, Giudìtta in su 1912, Rinaldo in su 1915 e Bachis in su 1917. Bore Poddighe, mascamènte pro mòre de su rapportu de collegàntzia chi aìat istrìntu chin sos amicos suos, aìat iscrìtu parìtzas poesìas ma s'opera chi li at dau prus fama, fortuna e fìntzas arguài chin sa zustìssia fascista italiana est "Sa Mundana Cummedia", iscritu poeticu de denuntzia sotziale e contra sos de sa crèsia, chi bi essìat a luche in tres cantos, sa prima in su 1917 chin 57 ottavas, sa secunda in s'annu chi sìchit e s'urtima in su 1922, ponendechèla ind unu volùmen ebìa. In su mèntras, sos fascistas e sa crèsia che aìant postu foras de lèze sa poesìa estemporanea in sardu e tìu Bore aìat tentu parìtzos fastìzos chin su regime, tantu chi in su 1935 che li aìant secuestràu sa cantone, nàndeli chi fit <<...in dialetto sardo ed incitante all'odio di classe ed al vilipendio della religione e dei suoi ministri>>. Pro Bore Poddighe custu fit unu mannu dòlu e, pàris chin s'ispiràda de sos amicos suos poetes Pitanu Morete in su 1932 e Pedru Caria in su 1935, su disispèru lu aìat jùtu a su puntu de si dare sa morte de manu sua.

Controllu de autoridadeVIAF (EN18717096 · ISNI (EN0000 0000 3763 0859 · CIRIS (IT601 · LCCN (ENn86826176 · WorldCat Identities (ENn86-826176