Alcalá de los Gazules

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Coordinadas: 36°27′42.77″N 5°43′26″W / 36.461881°N 5.723889°W36.461881; -5.723889


Artìculu in LSC

Alcalá de los Gazules
Posidura in sa provìntzia de Cádiz

Alcalá de los Gazules est una comuna ispagnola de 5.735 abitantes situadu in sa comunidade autònoma de s'Andalusia, a su tzentru de sa provìntzia de Cádice.

Geografia fìsica[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Assetiadu a su tèrmine de sa sierra de Cadice, format ala de sa gai narada bia de su Toru. S'agatat a tesu 70 km de Cadice, 56 de Algeciras e 25 de Medina. Est postu a su tzentru de sa provìntzia de Cadice in sa Campiňa de Medina intro su Parque Natural de los Alcomocales.

Istòria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

De sos grafitos rupestres de sa Lajà de los Hierros e de unos àteros acatamentos archeològicos, si deduit chi remontant a su Paleolìticu sas primas presèntzias umanas in sa zona.

Sa prima notizia istòrica de aposentadas istàbiles, est de su 189 a.C. durante sa colonizatzione romana. A sos Romanos aiant sighidu in antis sos Vàndalos e poi sos Visigotos, e de su de 8 sèculos aiat devènnidu ala de a Al Andalus.

S'etimologia de su nùmene remontat a sa dominatzione musulmana e totu, cando sa localidade aiat incumentzadu a si mutire Qalat at Yazula, o Castillo de los Gazules. Su re de Castìglia Alfonso X, naradu su Sàbiu in una crònaca sua in sa rieconchista in su 1264 la fentomat giai cun su nùmene atuale suo Alcalà de los Gazules.

Sa bidda fiat finida a fatu a suta de sa segnoria de sos Ribera ducas de Alcalà. In sos de 17 e de 13 sèculos s'aiat arricadu de edifìtzios religiosos e tziviles chi faghent su complessu urbanu meda agradàbile, cunsideradu esèmpru tìpicu de tzentru de s'Andalusia, paris in custa bisura a su chi faghet fintzas su famadu poeta e drammaturgu andalusu García Lorca (1898-1936) chi in unu iscritu suo la ponet a impare cun sas prus nòdidas e famosas tzitades de s'Andalusia. A sos cumintzos de su de 19 sèculos Alcalà aiat aguantadu sas ladronerias e sas angarias de sas tropas de Napoleone chi aiant fatu fintzas brincare in ària su Casteddu de fàbricu àrabu subra fondamenta romana de su cale oe no abarrat àteru chi no sa Torre de Homerias e carchi turrione.

In su 1876 su re Alfonso XI cuntzedet su tìtulu de tzitade cun sa possibilidade de nominare unu cussìgiu chi la guvernet. In su 1905 su casco antiguo, est a nàrrere su tzentru istòricu, est declaradu Conjunto historico-artìsticu cun s'avvincu de sa cunservatzione.

Economia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sas majores intradas suas sunt su turismu e s'agricultura. S'artesania tìpica est cudda de sas cadiras de linna e de sa traballadura de sas pramas pro sa produtzione de crobes, bursas, corbulas, istoas etc.

Monumentos e localidades de interessu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Yacimento Lajà de los Hierros
  • Yacimento romano de la Mesa de Esparragal cun numerosos repertos archeologicos.
  • Depositos Romanos de la Sabada cun medas trastes agatados in is iscavos
  • Domo de su Cabildo de su de 16 sèculos
  • Castillo de su cale abarrant pagas cosas
  • Los Pozos sunt tres putzos chi remontant a su perìodu àrabu pro s'abbadura de is sartos.
  • Fuente de Sabada de orìgine romana pro frunire de abba su tzentru abitadu
  • Puente romano
  • Domo señorale, domos sennoriles barocas in vàrios caminos
  • Las tres torres, turre de su cunventu de sas Clarissas e duos turriones de sos restos de su casteddu
  • Iglesia mayor de San Jorger crèsia gòtica de su Rinaschimentu de sos de 16 e de 18 sèculos
  • Iglesia de San Francisco narada fintzas de sa Vitòria de su XVII sèculu
  • Ermita - santuario de N.tra S.ra de los Santos fundada in su de 14 sèculos poi modificada in su de 17
  • Cunvento de Santa Clara de sos sèculos XVI-XVII
  • Cunvento de santu Domingo de su sèculu XVI in istile tardogòticu.

Festas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa festas prus importantes sunt cussas de sa Chida Santa in ue in sa domìniga de sas pramas sos pipios bestidos cun bestires de assemprat ebràica antiga e poi in sas dies imbenientes sas professones cun sos pasos de sas vàrias gufrarias in cale sos partetzipantes bestint tùnica, chintzu, mantelddu e cuguddu de sos colores de sa traditzione pro sa gufraria matessi. Su mudìmene de sas professones est interrùmpidu solu de sas saetas invocatziones de amore pro Gesùs e sa madonna moduladas segundu su cante jondo de sos cantadores ispetzializados. Sa festa segundu s'impreu de Ispagna sighit sa romeria de N.tra S.ra de los santos, peregrinàgiu a s'ermita chi posca sos ritos religiosos si trasformat in una iscampirrada cun pràngiu colletivu a s'abertu, mùsica, dansas e giogos. S'acumprit annotamala sa Festividad de sos San Jorge in cale s'ammentant Santu Giorghi e s'intrada in tzitade de Alfonso X in sas dies 22,23,24 de abrile cun tzerimònias religiosas e rapresentatziones de s'avenimentu. Annotamala b'ant sa Feria de Austu, su Fèstival Internacional de Mùsica de A su-Kalat e su Mercado Andalusi su primu de s'Andalusia in sas dies de su 11 a su 14 austu cun oràriu de sas bintun'a su una de su note.

Boghes ligadas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]