COP27

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu in sa grafia campidanesa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

logudoresu · LSC · nugoresu

Logo de sa Cunferèntzia asuba de su Càmbiu Climàticu de is Natzionis Aunidas

Sa Cunferèntzia asuba de su càmbiu climàticu de su 2022, connota fintzas comente COP27 est stètia sa de 27 cunferèntzias asuba de su clima de s'ONU.

Sa cunferèntzia, chi s'est svilupada me is diis 6-20 donniasantu 2022 in Sharm el-Sheikh, Egitu, fiat in orìgini pranificada po su 2021 ma est stètia cambiada po nexi de sa pandemia de COVID-19[1]. Su presidenti fiat Samih Schukri nominau in su gennaxu 2022[2].

Preparatzioni[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In manera ofitziali, sa cunferèntzia no dd'at ospitada s'Egitu sceti, ma totu is stadus africanus. Sa precunferèntzia PRECOP27[3] s'est svilupada de su 3 a su 5 de su mesi de ladàmini in Kinshasa, capitali de sa Repùblica democràtica de su Congo[4].

In su de 30 anniversàrius de sa Cunventzioni de is Natzionis Unidas asuba de su càmbiu climàticu adotada in ocasioni de sa Cunferèntzia de is Natzionis Unidas asuba de s'ambienti e su svilupu, sa segretària se sa Cunventzioni Patricia Espinosa Cantellano at espressau, intra su restu, chi "totu is polìticus, totu is setoris e totu is personas funt pighendi decisionis difìcilis", ca su traballu po lompi a s'obietivu de 1,5 gradus bolint prus de dopiaus[5].

Ant pigau parti prus de 20.000 personas, benendi de prus de 190 stadus de totu su mundu[6][7].

Punnas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Su motu de sa COP 27 fiat Together for just, ambitious implementation NOW („Impari po ponni in òpera in manera ambissiosa IMOI“). Su tema primàriu fiat s'amelloramentu de is obietivus climàticus mundialis: in sa COP 26 de Glasgow unus cantu paisus ant annuntziau punnas prus artas ma sa realidadi est ancora a tesu meda[8].

Is punnas funt stètias specificadas in cincu temas:

  1. Apàsigu: smenguadura de s'emissioni de gas a efetu serra po pro evitare unu calentamentu globali asuba de 1,5°C;
  2. Adatamentu: càmbius po acarai is efetus de su calentamentu globali;
  3. Finàntzia: finantziamentu de sa protetzioni de su clima e de su cumpensu po is dannus a su clima me is paisus in bia de svilupu;
  4. Collaboratzioni: traballu impari de guvernus, ONG, sotziedadi tzivili e setori privau.

Sa dii de s'abertura, sa plenària de sa cunferèntzia at detzìdiu de includi comenti a unu puntu separau in s'agenda de is negotziaus s'agiudu finantziàriu a is paisus prus pòberus po circai arremèdiu a su disacatu causau de su clima. Me is annus passaus, is paisus industrializaus iant esclùdiu custu argumentu de s'agenda[9].

In prus, sa primu dii de sa COP 27 s'organizatzioni mundiali de sa metereologia at publicau una botza de su rendicontu suu annuali apitzus de su stadu de su clima (WMO Provisional State of the Global Climate 2022), chi narat chi is 8 annus finas a cussu momentu iant a podi essi is prus calentis in totu su mundu de candu est incumentzada s'arregistratzioni; in prus s'aumentu de su livellu de su mari iat a essi su dòpiu de s'incomentzu de is annus 90[10].

António Guterres, Segretàriu generali de is Natzionis Aunidas, at avisau in s'arraxonu suu is cabus de stadu riunius, chi s'umanidadi ponit in giogu sa subrabivèntzia sua si no incurat sa seguresa climàtica. At nau fintzas chi s'umanidadi s'agatat "in s'autobia po s'inferru climàticu" ma chi sighit a tenni "su pei in su pedali de su gas"[11] e chi su sceberu est cooperai o morri. Crisis medas, chi s'umanidadi bivit, funt ligadas a su "caos climàticu chi est amànniendi-sì". S'Invasioni russa de su 2022 at postu in evidèntzia is arriscus mannus de sa dipendèntzia nosta de is fontis de energia fòssilis e, che dònnia àtera crisi, no iat a depi essi una scusa po abarrai agou in sa seguresa climàtica[12]. Po cumbati s'arriscu climàticu, Guterres pedit un'acòrdiu globali intra paisus industralisaus e paisus pòberus po limitai is emissionis de gas a efetu serra, a manera de lompi a s'obietivu de is 1,5 gradus. Po custu dònnia stadu iat a depi tenni atzessu baratu a energias renoaditzas[11]. Unu rolu mannu in custu ddu tenit sa Cina, ca est su stadu cun s'emissioni prus manna de gas serra, ma segundu sa terminologia de is Natzionis Aunidas est ancora in su grupu de is paisus in bia de svilupu. Est custu status chi ddi permitit de no si pigai sa responsabilidadi de is dannus de su càmbiu climàticu. A su pròpiu tempus s'arrannèscia de sa gherra contras a unu càmbiu climàticu sèmpiri prus lestu est possìbili sceti assegurendi una redutzioni manna e immediada de s'emissioni de gas serra[13].

Arresurtaus[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Su 20 de donniasantu 2022 sa cunferèntzia at aprovau unu pranu de atuatzioni de 9 pàginas.

In su pranu ddoi cumparint, intra s'àteru, is puntus chi sighint:[14]

Sièntzia e emergèntzia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa Cunferèntzia «torrat a nai chi s'impatu de su càmbiu climàticu at a essi prus piticu meda cun sa crèscida de sa temperadura de 1,5°C, invecis de 2°C e si proponit de sighi su traballu po limitai sa crèscida de sa temperadura a 1,5°C»[15] e «reconnoscit s'impatu de su càmbiu climàticu asuba de sa criosfera e sa netzessidadi de una cumprensioni prus manna de custu impatu, cumprèndiu su puntu de no torrada»[16]

Apàsigu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa Cunferèntzia «connoscit chi limitai su calentamentu globali a 1,5°C bolit tempus lestus, fundudus e reduidas mannas de is emissionis globalis de gas serra de su 43% aìnturu de su 2030, cumparau cun su livellu de su 2019»[17] e «invitat is partis a acelerai su svilupu, sa distributzioni e sa spainadura de sa tecnologia e s'adotzioni de polìticas po su coladòrgiu a sistemas energèticus a emissionis bàscias, fintzas amanniendi a sa lesta s'adotzioni de medidas de ingendradura de energia lìmpia e de atòliu energèticu, comenti s'atzelerada de su traballu po sa smenguadura graduali chena si firmai de s'energia a carboni e s'eliminatzioni graduali de s'agiudu econòmicu vanu a is combustìbilis fòssilis, frunendi a su matessi tempus un'amparu mirau a is prus pòberus e a is prus vulneràbilis in lìnia cun is cunditzionis natzionalis e connoscendi sa netzessidadi de amparu concas a una transitzioni giusta»[18]

Adatamentu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa Cunferèntzia «sutalìniat su ruolu de su Fundu po is paisus prus pagu svilupaus e de su Fundu spetziali asuba de su càmbiu climàticu in su sustentai is atzionis de is paisus in bia de svilupu po acarai su càmbiu climàticu [...] e invitat is paisus svilupaus a sighi cun su cuntributu a is duus fundus»[19]

Pèrdidas e dannus[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa Cunferèntzia istituit, po sa primu borta, su Fundu pèrdidas e disacatus «po agiudai is paisus in bia de svilupu chi funt vulneràbilis prus de is àterus a is efetus negativus de su càmbiu climàticu», e fintzas unu comitau tènnicu po elaborai is arrègulas po realizai su fundu. Su comitau at a arrelatai in sa COP imbienienti de su 2023[20].

Allarmi lestu e osservatzioni sistemàtica[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa Cunferèntzia sutalìniat «sa netzessidadi de preni is fartas chi esistint in su sistema globali de osservatzioni de su clima, pruschetotu me is paisus in bia de svilupu, [...] una de tres partis de su mundu, cumprèndiu su sessanta po centu de s'Àfrica, no tenit atzessu a s'allarmi lestu e a is informatzionis asuba de su clima»[21]

Finàntzia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

«Po podi arribai a is emissionis zeru aìnturu de su 2050, unus 4000 milliardus de dòllarus a s'annu depint essi impreaus po is energias rennoaditzas finas a su 2030, e in prus si previdit chi sa furriadura a un'economia a emissionis bàscias de carbòniu at a bolli un'impreu de assumancu 4000-6000 milliardus de dòllarus a s'annu»[14].

Sa Cunferèntzia «cunsiderat cun pensamentu su divàriu intra is bisòngius sèmpiri prus mannus de is paisus in bia de svilupu, pruschetotu is chi si depint a s'impatu sèmpiri prus mannu de su càmbiu climàticu e a s'indepidamentu insoru chi s'amànniat»[22], e sa spesa po is atzionis contras a su càmbiu climàticu, chi po is paisus in bia de svilupu est assumancu de 5800 milliardus de dòllarus a s'annu; «invitat is atzionistas de is bancas multilaterales de isvilupu (MDB) e de is istitutzionis internatzionalis finantziàrias (IFI) a riformare is pràticas e is prioridadis, alliniai e amanniai is finantziamentus, assegurai atzessu simplificau e mobilitai finantziamentus po su clima», coment prevìdiu in s'Agenda de Bridgetown[23].

Padentis[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa cunferèntzia at arregordau chi is paisus iant a depi collaborai po smenguai e furriai s'efetu de su deforestamentu[14].

Crìticas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Ativistas po su clima in una manifestada contras sa COP 27 in Portsmouth (Rennu Auniu, 12 de donniasantu de su 2022)

Giai innantis de sa cunferèntzia, s'ativista e autora Naomi Klein at espressau crìticas a su svilupu de sa cunferèntzia in unu stadu de politzia innui 1000 manifestadoris funt stètius bocius, àteras personas funt stètias torturadas e ddoi at 60000 prisoneris polìticus[24].

In prus, pagu innantis de s'incomentzu ddoi funt stètias crìticas a su prètziu artu de is acasàgius in zona. Po nexi de sa positzioni isulada de Sharm el-Sheikh est stètiu difìcili a s'acasagiai a foras de sa tzitadi. Is prètzius fiant artus fintzas poita ca su ministèriu de su turismu at postu unu prètziu mìnimu chi is albergus de sa tzitadi depiant aplicai. Segundu is crìticus, is arrapresentantis de is stadus prus pòberus e de is ONG prus piticas no iant a podi pigai parti a s'atòbiu.[25]

Ddoi funt stètias crìticas fintzas po su fatu chi sa multinatzionali stadunidensa Coca-Cola fiat su sponsor principali ca, sendi unu de is produtoris prus mannus de plàstica in su mundu, iat a essi su "prus incuinadori mannu de su mundu"[26].

Organizatzionis po s'amparu de s'ambienti ant criticau chi a sa cunferèntzia ant pigau parti medas lobby de s'energia fòssili. In totali funt acreditaus prus de 630 lobbistas po su carboni, petròliu e gas, chi bolit nai chi ddoi funt prus lobbistas de is energias fòssilis chi no rapresentantis de is dexi paisus prus corpius de su càmbiu climàticu impari[27]. Ativistas africanus medas in sa vigìlia de s'eventu ant sinnalau problemas cun s'acrèditu. Po unus cantu paisus africanus no ddoi fiant ativistas amìtius, faendi benni sa duda chi a sa COP27 no ddi dexat su tìtulu de "COP africana"[28].

Fintzas s'ativista svedesa po su clima e fundadora de is Cenàbaras po su Benidori Greta Thunberg at fatu sciri chi no iat a ai pigau parti sa sa COP27. Una de is arraxonis de custu arrefudu est s'arrestu de unus cantu ativistas in Egitu. In prus, crìticat Thunberg, custas cunferèntzias funt sceti un'oportunidadi po is dirigentis de atirai s'atentzioni cun sa sciacuadura birdi[29]. Fintzas sa sientziada po su clima Sonia Seneviratne, chi at pigau parti a grupus medas de inergovernativus apitzus de su càmbiu climàticu, no at pigau parti a sa cunferèntzia[30].

Riferimentus[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. ↑ (EN) BFPG Admin, The BFPG's 2022 Foreign Policy Calendar, in British Foreign Policy Group, 11 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  2. ↑ (EN) Mary Robinson, Africa: For Years, The Global North Has Set The Climate Agenda. As COP27 Host, Egypt Can Achieve The Most Inclusive COP Ever, in allAfrica.com, 1º freàrgiu 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  3. ↑ (EN) Home | PRECOP27, in www.drcprecop27.medd.gouv.cd. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  4. ↑ (EN) IISD's SDG Knowledge Hub, Event: Sharm El-Sheikh Climate Change Conference (UNFCCC COP 27) | SDG Knowledge Hub | IISD, in sdg.iisd.org:443. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  5. ↑ (DE) 30. Jahrestag der UNFCCC - Alle müssen harte Entscheidungen treffen, in www.unbonn.org. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  6. ↑ (DE) UN-Klimakonferenz in Ägypten startet mit Appellen, in domradio.de. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  7. ↑ (DE) Alexa Kuszlik, „COP27“ in Scharm el-Scheich: Erster Erfolg auf Klimakonferenz – Finanzhilfen für Klimaschäden vereinbart, in RP ONLINE, 6 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  8. ↑ (DE) deutschlandfunk.de, Der Weltklimagipfel COP27 - Was von der UN-Klimakonferenz in Scharm el-Scheich zu erwarten ist, in Deutschlandfunk. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  9. ↑ (DE) Alexa Kuszlik, „COP27“ in Scharm el-Scheich: Erster Erfolg auf Klimakonferenz – Finanzhilfen für Klimaschäden vereinbart, in RP ONLINE, 6 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  10. ↑ (EN) World Meteorological Organization, WMO Provisional State of the Global Climate 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023 (archiviadu dae s'url originale su 6 santandria 2022).
  11. ↑ 11.0 11.1 (DE) Wiener Zeitung Online, COP27 - Guterres: Wahl zwischen Solidarität oder Selbstmord, in Weltpolitik Nachrichten - Wiener Zeitung Online. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  12. ↑ (DE) manager magazin, UN-Generalsekretär Guterres warnt auf Klimakonferenz vor "kollektivem Selbstmordpakt", in www.manager-magazin.de. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  13. ↑ (DE) COP27: Symptome bekämpfen reicht einfach nicht, in Welthungerhilfe.de - Für eine Welt ohne Hunger und Armut. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 (EN) Sharm el-Sheikh Implementation Plan (PDF).
  15. ↑ (EN) AFP-Agence France Presse, Main Points Of COP27 Declaration, 'Loss And Damage' Deal, in www.barrons.com. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  16. ↑ (IT) Crisi climatica: 1,5 gradi, punti di non ritorno sempre più vicini, in Il Bo Live UniPD. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  17. ↑ (IT) L'UE approva il compromesso della COP27 per mantenere vivo l'accordo di Parigi e proteggere le persone più vulnerabili ai cambiamenti climatici, in Euroconsulting, 21 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023 (archiviadu dae s'url originale su 6 nadale 2022).
  18. ↑ (IT) Il quasi fallimento della Cop27. Solo un piccolo passo avanti verso la giustizia su perdite e danni, in Greenreport: economia ecologica e sviluppo sostenibile, 20 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  19. ↑ (EN) Countries pledge added support to GEF funds for urgent climate adaptation, in Global Environment Facility. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  20. ↑ (IT) Alla Cop 27 apertura Ue al fondo globale "perdite e danni": il punto e i possibili scenari, in QualEnergia.it, 17 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  21. ↑ (EN) COP27 outcomes emphasize early warnings, observations, in public.wmo.int, 22 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023 (archiviadu dae s'url originale su 30 ghennàrgiu 2023).
  22. ↑ (EN) Developing countries need nearly $6 trillion by 2030 just to cover 40% of their NDCs: UN report, in Carbon Copy, 16 santugaine 2021. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  23. ↑ (IT) social, COP27, UNO SGUARDO POLITICO AL NEGOZIATO, in Italian Climate Network, 20 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  24. ↑ (DE) Tamara Sill, ORF.at, Kritik im Vorfeld: Klimakonferenz unter widrigen Umständen, in news.ORF.at, 31 santugaine 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  25. ↑ (EN) Chloé Farand, Activists raise inclusivity concerns for Cop27 as Egypt hikes hotel prices, in Climate Home News, 24 freàrgiu 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  26. ↑ (DE) ORF at sita, Coca-Cola als Sponsor: Aufregung vor Klimakonferenz, in news.ORF.at, 6 santugaine 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  27. ↑ (DE) "Zeit, die Verschmutzer hinauszuwerfen": Kritik an rund 630 Lobbyisten für Öl, Gas und Kohle bei COP27, in stern.de. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  28. ↑ (EN) ‘I have a voice’: African activists struggle to attend UN climate talks in Egypt, in the Guardian, 6 santugaine 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  29. ↑ (EN) Guardian staff and agencies, Greta Thunberg to skip ‘greenwashing’ Cop27 climate summit in Egypt, in the Guardian, 31 santugaine 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
  30. ↑ (DE) Hadern mit der Klimakonferenz - «Wir sind überhaupt nicht auf Kurs», in Schweizer Radio und Fernsehen (SRF), 4 santandria 2022. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2023.
Bogadu dae "https://sc.wikipedia.org/w/index.php?title=COP27&oldid=182488"