Ninetta Bartoli

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Ninetta Bartoli
Fotografia de Ninetta Bartoli, in sa die de insediamentu, bestida cun su bestire traditzionale de Boruta
Nàschida24 de cabudanni de su 1896
Boruta
Morte1978
Boruta
Natzionalidadesarda
Tzitadinàntziaitaliana
Traballusìndiga, ativista polìtica
Perìodu de atividade1946-1958
ReligioneCatolitzèsimu
Contributos de importuÈssere istada su primu sìndigu fèmina in s'istadu italianu

Ninetta Bartoli (Boruta, 24 de cabudanni de su 1896 – Boruta, 1978)[1][2][3][4][5][6] est istada una polìtica sarda, sa prima fèmina a divènnere sìndiga in Sardigna e in totu s'istadu italianu.[7][3][4][5][6][8]

Biografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Nàschida in una famìlia de printzipales, Ninetta (unas cantas fontes narant chi teniat che a segundu nùmene "Bartola")[2] Bartoli tenet sa possibilidade de istudiare in s'iscola de sa Fìgias de Maria de Tàtari, s'iscola prus esclusiva de sa tzitade.

Isseberende de non si cojuare, e de abarrare in sa bidda sua, e a pustis de àre connotu su missionàriu Giuanne Batista Manzella intrat in s'ambiente culturale de sa crèsia locale.

A pustis de sa gherra, in su 1945, divenit sa segretària se de setzione locale de sa Democratzia Cristiana, e cando, s'annu chi sighet, isseberat de si candidare a sìndiga, benit suportada dae sos membros de importu prus mannu de sa DC provintziale, cun in antis de totus sa famìlia Segni.

Sas eletziones de su 1946 las binchet cun s'89% de sas preferèntzias, 332 votos intre 371[1][2], e dae cussu momentu at a sighire a guvernare pro dòighi annos, finas a su 1958, cando su partidu non l'at a sustènnere prus.[6]

In sa die de s'insediamentu issèberat de si fàghere fotografare in su bestire traditzionale de Boruta, cussu de sas ocasiones de importu.[9]

In su perìodu de traballu suo faghet fraigare sas primas domos populares, sas iscolas elementares, s'asilu infantile, su campusantu, sa domo cumonale, s'acuedutu e sas fognas[1], una cooperativa pro sa regorta de su late e sa produtzione de casu, una domo de pasu, una cooperativa agrària, aviat una sèrie de initziativas pro frunire traballos cualificados a sas fèminas e s'òcupat de su patrimòniu artìsticu. Est issa chi faghet restaurare su cumplessu monàsticu de Santu Perdu de Sorres, ponende·bi fintzas dinare suo e de sa famìlia sua, e in cussu monastèriu faghet arribbare, dae su 1955, una comunidade de mòngios benedetinos, s'ùnica in Sardigna a pustis de medas sèculos.[1][7][2]

Est morta in su 1978, semper in Boruta, a pustis de àere traballadu pro sa comunidade sua fintzas a pustis de àere acabadu de tènnere unu ruolu istitutzionale. Su comune de Boruta l'at intituladu unu prèmiu, dedicadu a sas fèminas chi siant istadas de annotu in campu sotziale, polìticu, econòmicu o de su traballu in generale.[4]

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 (SC) Adriana Cocco, Ninetta Bartoli: contu de una fèmina in polìtica, in Istitutu Camillo Bellieni, 30 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 (IT) Ninetta Bartoli: la sindaca sarda che sfidò tradizioni secolari, in Corriere della Sera, 17 làmpadas 2016. URL consultadu su 19 maju 2020.
  3. 3.0 3.1 (IT) Ninetta Bartoli la prima donna sindaco d'Italia, in www.centrodocumentazionecomuni.it. URL consultadu su 19 maju 2020 (archiviadu dae s'url originale su 29 trìulas 2016).
  4. 4.0 4.1 4.2 (IT) Premio “Ninetta Bartoli” a cinque donne, in La Nuova Sardegna, 3 martzu 2020. URL consultadu su 19 maju 2020.
  5. 5.0 5.1 (IT) Federica Ginesu, Ninetta Bartoli, la prima sindaca d’Italia, in Il Manifesto Bologna, 23 làmpadas 2016. URL consultadu su 19 maju 2020 (archiviadu dae s'url originale su 5 làmpadas 2018).
  6. 6.0 6.1 6.2 (IT) Ninetta Bartoli, la prima donna sindaco in Italia, in L'Unione Sarda, 27 abrile 2017. URL consultadu su 19 maju 2020.
  7. 7.0 7.1 (IT) Aprile 1946. Viene eletta in Sardegna la prima sindaca d’Italia: Ninetta Bartoli, in Vistanet, 18 abrile 2020. URL consultadu su 19 maju 2020.
  8. (IT) L’esempio di Ninetta Bartoli, la prima donna sindaco d’Italia [ligàmene interrùmpidu], in La Nuova Sardegna, 11 martzu 2016. URL consultadu su 19 maju 2020.
  9. (IT) Omar Onnis e Manuelle Mureddu, Illustres. Vita, morte e miracoli di quaranta personalità sarde, Sestu, Domus de Janas, 2019, p. 82, ISBN 978-88-97084-90-7, OCLC 1124656644.

Bibliografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

(IT) Omar Onnis e Manuelle Mureddu, Illustres. Vita, morte e miracoli di quaranta personalità sarde, Sestu, Domus de Janas, 2019, ISBN 978-88-97084-90-7, OCLC 1124656644. URL consultadu su 6 nadale 2019.