Istitutu Camillo Bellieni

Custu est un'artìculu de su mese
Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Coordinadas: 40°43′34.5″N 8°33′27.62″E / 40.726249°N 8.557673°E40.726249; 8.557673

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Istitutu Camillo Bellieni
Logotipu de s'Istitutu Bellieni
IncurtzaduraIs.Be
Castaistitutu culturale
Fundatzione1989
Fundadore(es)Micheli Pinna
Punnaistùdios, chircas e atividades de amparu e valorizatzione de medas àmbitos diferentes de sa cultura, cun un'atentzione particulare a sa limba e a sa cultura sarda
Sede tzentraleTàtari
IndiritzuCarrera Maddalena 35
Àrea de atzioneSardigna
PresidenteMaria Doloretta Lai
Limba ufitzialeLimba sarda, limba tataresa, limba italiana
Situ web

S'Istitutu de Istùdiu e Chircas "Camillo Bellieni" est un'istitutu culturale de Tàtari, intituladu a Camillo Bellieni e nàschidu in su 1989.

Sas atividades suas sunt ligadas a sa promotzione e a s'amparu de sa limba sarda, a s'istùdiu de sa cultura sarda, e a àteras chircas e istùdios chi pertocant a s'àmbitu linguìsticu e sòtziu-linguìsticu, didàticu, literàriu, istòricu, istòricu-artìsticu, geogràficu, antropològicu, filològicu, filosòficu, pedagògicu, psicològicu, sanitàriu, comunicativu, relatzionale, comportamentale, sotziale, giurìdicu, econòmicu, amministrativu, de sa didàtica de sa comunicatzione, de sas sabidurias de sa traditzione, de s’artesania e in totus sos setores de sas tècnicas, de sas iscièntzias, de sas artes e de sa creatividade.[1]

Istòria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

S'istitutu est istadu fundadu in su 1989 dae s'istudiosu, iscritore e filòsofu Micheli Pinna, e sa prima sea sua est istadu unu fàbbricu in Carrera Roma, in Tàtari.

Dae su 1990 sunt incumintzadas sas primas cunferèntzias, a pitzu de sos temas de “Lo sport e la cultura del corpo”, “L’identità della Sardegna nel quadro delle identità europee”, “Autogoverno & autonomia. Realtà o utopia della Sardegna?”, “Seminario didattico di alfabetizzazione informatica per insegnanti delle scuole elementari”, “Valorizzazione della lingua sarda e richiesta di una legge regionale di promozione e di tutela”. Sunt sighidas fintzas àteras atividades a pitzu, in manera particulare, de sa chistione de sa limba sarda.

In su 1991 incumentzat sa publicatzione de sa rivista Sesuja, publicada cada bator meses.

In su 1992 s'Istitutu at retzidu su primu finantziamentu regionale, chi li at permìtidu de mudare sea, colende in su palatzu Meloni in Carrera Cavour, semper in Tàtari, e de comporare unu pagu de materiale (elaboradores, elmentos de arredu e libros pro abèrrere una biblioteca) pro incumentzre un'atividade istitutzionale.

Dae su 1999 at incumentzadu a traballare cun sa Regione, monitorende sos progetos a pitzu de sa limba sarda finantziados dae sa Lege Regionale n°26 del 15/10/1997, e at mudadu torra sea tramude·nde·si in Carrera Giannetto Masala.

In su 2002 at ammaniadu unu Master, “Traduttori e interpreti dal sardo in italiano, e dall’italiano in sardo presso i tribunali e gli uffici pubblici”, chi at torradu a abèrrere in su 2004, e in su 2003 un'àteru, “Operatori culturali nell’ambito della lingua e della cultura sarda”, chi at torradu a fàghere in su 2017.

In su 2004 at ammaniadu unu cunvegnu, “L’insegnamento della lingua sarda nelle scuole tra ricerca linguistica e questioni didattiche”, e su primu Festival de sa Literadura Sarda, in Bono.

In su 2005 ant incumintzadu a traballare a sos primos progetos finantziados dae sa lege 482/99, aberende ufìtzios linguìsticos e de furmatzione in sas biddae de Bono, Fiolinas, Ìtiri, Ossi, Piaghe e Potuvigari, e at bortadu in sardu s'ordinamentu penitentziàriu de sa Domo Tzircundariale de Casteddu.

In su 2007 at fatu una chirca sotziulinguìstica in sas provìntzia de Tàtari, Nùgoro e de s'Ogiastra.

In su 2009 at afestadu sos bint'annos dae sa fundatzione sua e at publicadu un'antologia de poesias, "Minorities not Minority: A Window on Italian Cultures Volume 1, Poets from Sardinia" cun s’editore gallesu Cinnamon Press.

In su 2011 at ammaniadu su cunvegnu “Chimbant’annos de polìtica linguistica in Sardigna: dae sos primos passos a oe” e su progetu intercomunale "Aeras" semper ligadu a sa 482/99, intre sas biddas de Irbono, Lotzorai, Talana, Triei, Àrthana, Baunei, Elini, Gàiru e Tortuelie, in ue ant creadu unu DVD interativu pro imparare sa limba sarda.

In su 2012 at bortadu in sardu (in duas grafias, logudoresu e campidanesu), sassaresu, gadduresu, catalanu e tabarchinu sa Carta de sos servìtzios de s'AERA (Azienda Regionale per l’Edilizia Abitativa) e est intradu in sa Fundatzione Coppieters de Bruxelles, chi s'ocupat de diversidade culturale e linguìstica, diritos colletivos e de sas minorias, reforma istatale e costitutzionale, protzessos istatales, autodeterminatzione, migratzione, istùdios de paghe e amparu de sos deretos umanos in Europa.[2] A pustis, dae su 24 a su 26 de austu, at ammaniadu sa 1a Conferèntzia Internatzionale de Sas Natziones Sena Istadu in s'Albergu Catalunya de S'Alighera.

In su 5, 6 e 7 de nadale de su 2013 at ammaniadu sa prima editzione de Literadura Limba, una mostra e una festa de sa literadura sarda in sas biddas de Tiesi, Boruta, Turalva e Cherèmule.

In su 2014 sa prefetura de Tàtari at reconnotu sa personalidade giudìdica sua, s'Istitutu at publicadu su volume “A SA SARDA”, a incuru de Micheli Pinna e Anna Maria Tavera, at ammaniadu su progetu “Bilinguismu: unu modellu culturale e un’istile de vida. Leghère, iscrìere, faeddare, fàghere in sardu e in italianu.”, in sas biddas de Biddanoa Monteleone e Irbono, ligadu a sa Lege Regionale n.15 de su martzu 2012, n°6 art. 4, comma 40, chi at produidu su DVD “Bilinguismu creschet” e at fatu sas primas isperimentatziones de insegnamentu e de impreu veiculare de sa limba sarda in sas iscolas de Uri, Ùsini, Carzeghe, Otieri, Tiesi e Òsile.

In su 2015 at incumentzadu a fàghere cursos de furmatzione pro ghias turìsticas sardòfonas pro sas cooperativas "Sa Pintadera" de Turalva e "Costaval" de Bonolva, creende fintzas su DVD promotzionale "Sèbera sa vìsita ghiada in sardu". In su matessi annu at abertu s'Ofitzina Filosòfica sua, cun atividades de laboratòriu de filosofia pràtica.

In su 2016 at collaboradu cun sa Dutora Michela Bonfieni, PhD e chircadora de s'Universidade de Edimburgu, pro agatare, in sas biddas de sa Sardigna, de sugetos disponìbiles a fàghere una proa creada pro collire datos, linguìsticos e cognitivos, a pitzu de su bilinguismu sardu-italianu. Cussa chirca cheriat rilevare sos efetos de s'impreu de prus de una limba in sos chistionadores bilìngues sardu-italianu. Semper in su 2016 at ammaniadu sos Cursos de Furmatzione Arta pro sos operadores in s'àmbitu de sa limba e de sa cultura sarda.

In su 2017 at ammaniadu “In sos logos de Angioy”, una chirca istòricu-archivìstica, sighida fintzas in su 2018, cun sa punna de creare àndalas de turismu identitàriu in sos logos chi prus sunt istados ligados a s'istòria de Giuanne Maria Anjoy[3]. Sant tapas sunt istadas isseberadas in Cherèmule-Bessude[4], Tiesi[5], Turalva[6], Ìtiri, Uri, Ossi[7], Semèstene-Bonolva, Macumere[8], Santu Lussurzu e Tàtari. In su matessi annu ant ammaniadu fintzas sos cursos de agiornamentu, reconnotos dae su MIUR, “Approccio alla filosofia per bambini e adolescenti, PWC, Philosophy with children”, “Metodologia e didattica dell’insegnamento della Lingua sarda nel contesto degli insegnamenti e degli apprendimenti linguistici” e “Didattica della storia locale nel contesto della storia italiana, europea e mondiale, con esercitazioni sulla consultazione degli archivi presenti nel territorio”. Semper in su 2017 sunt intrados in su Bureau de sa Fundatzione Coppieters.[9]

In su 2018 at ammaniadu su cunvegnu “Idee e protagonisti dell’indipendentismo europeo”,[10] collaborende su sa Fundatzione Coppieters, e a pustis su cunvegnu “Diritti e sovranità nell’Europa contemporanea” in Tàtari, in su villinu Ricci.

In su matessi logu, in su 2019, at ammaniadu su convegnu “Il sacro, la memoria, il tempo”. Semper in su 2019, su 23 de santandria, in s'Albergu Grazia Deledda de Tàtari, at afestadu sos 30 annos de atividade.[11]

In su 2022 sa Regione Autònoma de sa Sardigna at afidadu a s'Istitutu su còmpitu de creare una norma ortogràfica ufitziale pro sa limba tataresa.[12][13][14] Custa norma, isvilupada dae sos linguistas Maurizio Virdis, Mario Marras e Riccardo Mura[15] cun su coordinamentu de Micheli Pinna e Maria Doloretta Lai[16][17], l'ant presentada su in Tàtari su 24 de santugaine.[18]

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Chie Semus, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari. URL consultadu su 25 santandria 2019.
  2. (EN) Members, in Coppieters Foundation. URL consultadu su 25 santandria 2019.
  3. In sos logos de Angioy – Percorsi di turismo identitario, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 20 santandria 2017. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 7 austu 2020).
  4. Passigiada in sos logos Angioy: Bessude e Cherèmule | Istitutu Bellieni, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 24 maju 2018. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 7 austu 2020).
  5. In sos logos de Angioy – Percorsi di turismo identitario - Thiesi, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 13 martzu 2018. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 7 austu 2020).
  6. Sa Die de sa Sardigna a Torralba. In sos logos de Angioy | Istitutu Bellieni, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 17 abrile 2018. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 7 austu 2020).
  7. Passigiada in sos logos de Angioy: Ossi | Istitutu Bellieni, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 24 cabudanni 2018. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 12 austu 2020).
  8. Passigiada in sos logos de Angioy: Macumere | Istitutu Bellieni, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 27 santandria 2018. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 26 cabudanni 2020).
  9. (EN) Bureau, in Coppieters Foundation. URL consultadu su 25 santandria 2019.
  10. Convegnu Ideas e protagonistas de s'indipendentismu europeu -Tàtari- Is.Be, in Istitutu Camillo Bellieni Tàtari, 16 trìulas 2018. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 26 cabudanni 2020).
  11. (IT) Festeggiamo i 30 Anni dell'Istituto Bellieni, in Istitutu Bellieni, 10 santandria 2019. URL consultadu su 25 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 7 austu 2020).
  12. (IT) Anche il sassarese avrà uno standard ortografico, in La Nuova Sardegna, 22 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 1º freàrgiu 2022.
  13. (IT) Claudia Palmas, Is.Be: “La lingua sassarese avrà uno standard ortografico”, in Sardegna Reporter, 21 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 1º freàrgiu 2022.
  14. (IT) Il Sassarese avrà uno standard ortografico, in Istituto Bellieni, 21 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 9 nadale 2022.
  15. Proposta istandard ortogràficu de su tataresu: presentatzione a sa populatzione -, in Istituto Camillo Bellieni Sassari, 16 trìulas 2022. URL consultadu s'8 nadale 2022.
  16. (IT) Giampaolo Cirronis, Sassari, la lingua Turritana ha finalmente un suo standard, in Sardegna, 26 santugaine 2022. URL consultadu s'8 nadale 2022.
  17. (IT) La lingua turritana diventa ufficiale, presentato lo Standard ortografico, in Sassari Oggi, 30 santugaine 2022. URL consultadu s'8 nadale 2022.
  18. (IT) Presentazione standard ortografico ufficiale del sassarese, in Istituto Camillo Bellieni Sassari, 20 santugaine 2022. URL consultadu s'8 nadale 2022.

Ligàmenes esternos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Controllu de autoridadeVIAF (EN313472271 · GND (DE1066326428 · MusicBrainz f14d0848-644a-4d47-8cab-c1e247878a53 · WorldCat Identities (EN313472271

Wikimedaglia
Wikimedaglia
Custu est unu de sos artìculos de su mese, est a nàrrere unu de sos mègius artìculos creados e postos in sa pàgina printzipale dae sa comunidade, chi l'at isseberadu pro su mese de nadale/idas de su 2019

Candidados pro sos meses benidores

Totu sos artìculos de su mese