Organizatzione Gladio

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

S'organizatzione Gladio est istada un'organizatzione paramilitare chi partenet a sa rete internatzionale Stay-behind («abarra a segus»), chi in Itàlia pigat su nùmene de Gladio. Promòvida dae sa Central Intelligence Agency[1] in s'àmbitu de s'operatzione Gladio, organizada pro cuntrastare una invasione possìbile in s'Europa otzidentale a banda de s'Unione Soviètica e de is istadoschi adilliant a su Patu de Varsàvia, ma in piessignu de sa no-alliniada Jugoslàvia de Tito, a traessu de atos de sagrastu, gherra psicològica e gherrìllia a palas de i lìnias inimigas, cun sa collaboratzione de is servìtzios segretos e de unas àteras istruturas.

In cuncretu su printzipale perìgulu pro su blocu otzidentale e pro s'Itàlia fiat rapresentadu non tantis dae s'Unione Soviètica e dae sos istados de su Patu de Varsàvia, prusaprestu de sa Jugoslàvia neutrale cumandada dae su meressallu Josip Broz Tito, chi giai dae su 1943 miraiat in manera cuncreta a s'ispaniadura de su domìniu suo invadende sa làcana orientale italiana pro conchistare sa Venètzia Giulia e maschetotu Trieste.

Mancari in Itàlia Gladio siat propriamente impreadu in relatu a sa Stay-behind italiana ebbia (o, segundu unos cantos, sa printzipale e de durada prus longa intre stay-behind vàrias chi aiant operadu in Itàlia), su trèmene est istadu aplicadu dae s'imprenta fintzas pro unas àteras operatziones de tipu Stay-behind, in cantu parte de s'operatzione Gladio. Durante sa gherra frida, agiomai totu sos Istados de s'Europa otzidentale aiant organizadu retzas Stay-behind.

S'esistèntzia de Gladio, suspetada fintzas dae sas iscòbiaduras apòrridas in su 1984 de s'ex membru de su grupu neofascista Ordine Nuovo Vincenzo Vinciguerra durante su protzessu suo[2], fiat istada reconnota dae su Presidente de su Cussìgiu italianu Giulio Andreotti su 24 de santugaine de su 1990, chi aiat faeddadu de un'«istrutura de informatzione, resposta e amparu».

Francesco Cossiga, chi aiat tentu, durante su perìodu cando fiat sutasegretàriu a sa defensa, sa dèlega a sa subraintendèntzia de Gladio, e fatu·fatu inditadu che a unu de is fundadores, aiat afirmadu in su 2008 chi «is babbos de Gladio sunt istados Aldo Moro, Paolo Emilio Taviani, Gaetano Martino e is generales Musco e De Lorenzo, cabos de su Sifar. Deo fia unu amministradore minore». Aiat afirmadu gasi puru ca «is òmines de Gladio fiant ex-partesanos. Fiat proibidu arrolare monàrchicos, fascistas o fintzas petzi parentes de fascistas: un'ufitziale de cumplementu fiat istadu cassadu a pustis de sa coja sua cun sa fìgia de unu dirigente MSI. Giai totus fiant atzionistas, sotzialistas, lamalfianos»[3]

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Stefania Limiti, Doppio livello, Chiarelettere, 2013.
  2. Ganser, Daniele, Terrorism in Western Europe : an approach to NATO’s Secret stay-behind armies, in The Whitehead Journal of Diplomacy and International Relations, 6, No. 1, Volume VI, Number I, 2005.
  3. Cossiga compie 80 anni: Moro? Sapevo di averlo condannato a morte, in corriere.it.