Portu Conte

Portu Conte (in italianu Porto Conte, in cadelànu Port del Comte) est su golfu prus mannu de sa Costèra de su Coràddu, postu in s'ala nord-otzidentale de sa Sardigna e in intro de sa tzitade de s'Alighera, a una distantzia de unos 20 kilometros. Su golfu lu inserrant sos promontorios de Capu Catza e Punta Lizu. Dae s'intrada a s'aggabu b'at unos 6 kilometros. Totu sa costèra la faghent caleddas minores, rocas e un'ispiàggia manna connòta cun su nùmene de Mugoni, chi serrat su golfu.

Connòtu a su tempus de sos romanos antigos comente Portus Nimpharum (su portu de sas ninfas), su golfu est unu de sos portos naturales prus mannos chi si agàtent pèri totu su Mare Mediterràneu. Pro custu fatu, est sèmper istàdu de impòrtu istratègicu mannu in sos segulos colàdos. Como carchi annu su logu est suzetu a amparu, faghende parte de su Parcu Regionale de Portu Conte in su tretu terrestre, e in cussu marinu de s'Area Naturale Proteta de Capu Catza - Isula Piana.

Su logu istrategicu at fatu a manera chi su golfu fit cuadorzu de barcas chi apartenìant a piscadores e nàes de mercadùra e de gherra. In su fondale ant agatàdu medas imbarcatziones latinas. In su 27 de aùstu de su 1353, Portu Conte at bìdu una battalla in ue s'armada cadelàna e venetziana, chi nde fit a cabu Bernardu de Cabrera, binchìat cussa genovesa, fatu istoricu chi at pòstu s'Alighera e sa Sardigna in suta de sa Corona de Aragòna.

In su cursu de sas gherras napoleònicas, sa flota britannica chi ghiaìat s'almirante Oratziu Nelson bi aìat una base sua in sa costèra nord-otzidentale de sa Sardigna. Sa presentzia inglèsa ponìat cuntrollu a sas intràdas e bessìdas de s'armada frantzèsa, chi tenìat - e galu tenet - sa base sua in su portu de Tolone. Su golfu de Portu Conte fit unu ispàtziu seguru in ue istàre pro sas nàes britannicas, chi fint alliàdas cun cussas sardo-piemontèsas pro impidìre un'isbàrcu frantzesu in s'isula de Sardigna.