Samugheo

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


{{{nòmene comune}}}
Nùmene ufitziale: {{{nòmene ufitziale}}}
Istadu: {{{nòmene Istadu}}}
Ladiore: {{{ladiore}}} Nord
Longhiore: {{{longhiore}}} Est
Tirada: {{{tirada}}} km²
Populatzione: {{{populamentu}}}
{{{densidade}}} biv./km²


Samugheo est una bidda de 3.019 bividores e s’agatat in sa Provìntzia de Aristanis in sa Barbagia de su Mandrolisai.

Geografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Su sartu de Sammugheo est collocadu a 400 metros in s’artura de su mare, allàcanat cun sa Barbayanna, cun sa Marmilla e cun su Barigadu. Su territoriu de Samugheo s’estendet pro 80 chilometros, e sas biddas cussorgiales sunt: a parte dee susu, Busache, Ortueri e Sorgono, a s’ala de manca cun Allai e Arruinas, a parte de jossu cun Asuni e a s’ala de destra Atzara, Meana e Laconi. Est una zona rica de binzas e tancas de laore, cun baddes e rios, cun sirbones e crabiolos, crabas arestes e matzones, astores e abilas, sa punta prus arta de totus sos montes, Monte Taccu, arribat a 660 metros de artura.


Traditziones[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Est connota pro su tessinzu e s’arranda, pro sos bellos costùmenes de fèmina e de òmine, ricos e bene repuntados. Su costùmene de s’omine est cumpostu dae sa camisa, de linu o codone, dae sa berrita, de orbatze o pannetu nieddu, dae su cosso, chi est repuntadu cun sos rollos azurros e interamente fatu de veludu blu, dae su bragallitu (nomenadu chintzullu o ‘raga niedda) chi podet essere fata de orbatze o pannetu nieddu, dae sas bragas biancas (o canudas) fatas de linu o codone, dae sas cartzase a bortas nche fut fintzes su apotinu de orbatze e velludu, e su gabbanu, longu-longu de orbatze niedda. Su dee sa fèmina est meda bellu, cun sas chintas de orbatze niedda o rubia, sas chintas sunt duas: sa ‘e ‘nantis e sa ‘e palas. Sa ‘e palas est tenta a fni, e jughet fitas de seda, e a su fundu unu rollu de seda birde, sa chinta ‘e ‘nantis, imbetzes, est totu de orbatze, ma no est tenta, pro ite andat repuntada, e est rollada, custa puru, dae seda birde. Jughet sa camisa, repuntada, e tenta firma dae su cropitu, de brocadu o de velludu, cun rollos rubios, subra su cropitu e sa camisa andat postu su Cipone, de brocadu nieddu, blu o druchesadu, e est a manigas longas. Su liongiu fu' fattu in origine dea 11 mucadores, ma cun su passare de su tenpus sunt passados a 4.

Sos ballos de sa bidda sunt: s’orrosciada, sa dantza, su ballitu, sos tres passos, su passu torradu, su ballu sadru, sa treghenta, chi sunt sonados a sonete, a fisarmòniga, trunfa, pitariolu, launeddas e cun su tenore.

In Samugheo s’agatant fintzes sos Mamutzones, sos ‘omadores, s’Urtzu, e su Carru 'e Santu Minchilleo, mascheras traditzionales de su Carrasegare samughesu.