Seattle

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in logudoresu

Sa tzitade in d'una foto de su 1884

Seattle est una tzitade posta in s’Istadu de Washington in sos Istados Unidos, cuncretamente in su contadu de King County, e custituit unu portu de mare importante in s’oru de s’Otzèanu Pacificu. Cun una populazione de 620.778 abitantes in su 2011, Seattle est sa tzitade prus manna in sa rezione norduamerigana de su Pacific Northwest, gasi etotu che sa tzitade prus manna de sa costera otzidentale a su nordu de Santu Frantziscu. S’arzola metropolitana de Seattle de unos bator milliones de abitadores est sa de 15 arzolas metropolitanas prus istèrrida de sos Istados Aunidos. Sa tzidade est situada in un’istmu astrintu intre Puget Sound (un’insenada de s’Otzèanu Paghiosu) e Lake Washington, a unos 160 km. dae sa làcana cun su Cànada. Zanna de importu de su cumèrtziu cun s’Àsia, Seattle est su de otu portos prus mannu de sos IAA in tèrmines de zestione de cunteneris.

S’arzola de Seattle fiat istada abitada dae pedderujos a su nessi pro 4.000 annos in antis de sos primos assentadores arbos istàbiles. Arthur A. Denny e su grupu suo de biazadores, cunnotos posteriormente comente su Denny Party, fiant arribados a Alky Point su 13 de santandria de 1.851. S’assentadorzu fiat istadu iscostiadu a su logu suo atuale e mutidu “Seattle” in 1.853, in s’ondra de Si’ahl, cabu de sas tribùs logales de sos Duwamish e de sos Suquamish. Sa cumèrtziu de linnas fiant s’indùstria prus importante de Seattle, peroe a bias de s’agabu de su de 19 sègulos sa tzitade fiat devènnida unu tzentru cumertziale e de fraigamentu de naes comente zanna chirru a s’Alasca, in tempus de sa calentura de s’oro de su Klondike. In su 1.910, Seattle fiat una de sas 25 tzitades prus mannas de su paìsu. Sende gasi, sa Depressura Manna aiat dannadu in manera grae s’economia de sa tzitade. Sa crèschida fiat torrada in tempus e a pustis de sa segunda gherra mundiale, gràssias in parte a s’impresa logale Boeing, chi aiat mudadu Seattle in unu tzentru de fraigamentu de aparèchios. Sa bidda si fiat isvilupada comente tzentru tecnolòzigu in sos annos otanta de su sègulu coladu. Su frussu de software nou, biotecnolozias e impresas de Internet nch’aiat zutu a una releada econòmiga, chi aiat aumentadu sa pobuladura de sa tzidade de belle 50.000 unidades intre su 1.990 e su 2.000. Prus reghentemente, Seattle s’est fata un’agrugadorzu de s’indùstria “birde” e unu modellu de isvilupu sustentàbile.

Seattle tenet un’istòria musigale de sinnìfigu. Dae su 1.918 a su 1.951, b’aiat prus de binti clubes de jazz a longu de Jackson Street, dae su Chinatown International District atuale a su Central District. In s’issena de su jazz si fiant isvilupadas a su cumintzu sas carreras de Ray Charles, Quincy Jones, Ernestine Anderson e àteros. Seattle est finas su logu de nàschida de Jimi Hendrix sa paristòria de su rock e de s’istile musigale rock cunnotu comente “grunge”, pobularizadu dae grupos logales che Melvins, Nirvana, Soundgarden, Alice in Chains e Pearl Jam.

Seattle est cunnotu comente sa cabitale istadunidesa de su cafè.