Porcu sardu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in logudoresu

Su porcu sardu, dae su liberu de Francesco Cetti I quadrupedi di Sardegna (1774)

Su porcu sardu est una ratza de porcu tipica de sa Sardigna. Est in sa lista de sas ratzas autoctonas in Italia.

Istoria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa ratza paret chi siat giai presente in Sardigna dae su Neoliticu (mill. de VI A.C.). Ossos agatados narant chi su porcu sardu bi fit in edade nuraghesa (1800-238 A.C.) puru; a pustis, a tempus de sos romanos antigos, aìant fatu pascher meda su porcu.

In edade mèdia, in su segulu de XIV, bi at testimonia chi ponet regulas a pesare su porcu (Codighe Rurale de Marianu IV, judiche de Arbaree, e Carta de Logu de sa judichessa Elianora de Arbarèe).

Dae s'epoca moderna a oe, in su sartu de sa Sardigna est traditzione a pesare calicunu porcu: dontzi familia chi bivet in campagna tenet a su mancu unu porcu masedu. Sa ratza est presente, subratotu, in sos padentes e pianos artos de su tretu de Nugoro e de s'Ozzastra, ma fintzas in su sartu de Tàtari, Campidanu e Sarrabus. A su solitu, si faghet crescher ind un'istadu areste o casi.

Su piemontesu Francesco Cetti, in su 1774, lu descrivìat gai:

« la coda non è torta, come suole, né breve, ed ignuda, ma pende diritta, grossa, lunga oltre al ginocchio, piena di setole e pare la coda di un cavallo..., ma sopra il fil della schiena le setole istanno ritte quasi una lamina... »
(1774, F.Cetti[1])


In su 8 de lampadas de su 2006, ant reconnoschidu sa ratza de manera ufitziale cun su D.M. n. 21664.

De su porcu o mannale si bogat sa carre e si nde faghet, prus chi ateru, prisutu e sartizza a loriga.

Referentzias[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Il suino sardo

Libros[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Cetti, F. (1774). I quadrupedi di Sardegna. Sassari, pp. 87-92 .
  • Cherchi Paba, F. (1974). Evoluzione storica dell’attività industriale , agricola, caccia e pesca in Sardegna. Cagliari, volumi I-II-III-IV.
  • Eleonora D’Arborea (1395). Carta de Logu. https://www.fontesarda.it/sr/cartaind.htm
  • González Blasco, J. (2005). El jamon en el mundo antiguo. Atti “III Congreso mundial del jamón”, Teruel, Spagna, mayo 2005, pp. 343-353.
  • Meloni, P. (1990). La Sardegna romana. Chiarella, Sassari, pp 205-206.
  • Porcu, S., Usai, G., Carta, A. & Ligios, S., 2004. L’elevage du porc en Sardaigne entre histoire et actualite. Actes V
  • Symposium International sur le Porc Méditerranéen Tarbes 16-19 novembre 2004.
  • Porcu, S., Usai, G., Cappai, P., Carta, A. & Ligios, S., 2005. Allevamento suino in Sardegna: storia; attualità; prospettive. Corte 11-10-04 Porcu e prisuttu: une affaire de famille
  • Porcu S., Lei N., Daga E., Cappai P., Carta A. & Ligios S. Biodiversità della specie suina in Sardegna: cenni storici e prodotti tipici. Atti “Giornata di Studio sulla Biodiversità Animale”. Cagliari 1 Ottobre 2005 (CD)
  • Porcu S., Diaferia C., Daga E., Delrio M. and Ligios S., 2006. Rediscovering the niche products of Sardinia: “Sartizza a lorika”. Atti “Animal products from the Mediterranean area” of International Symposium on Comparative Advantages for Typical Animal Products from the Mediterranean Areas. EAAP publication No.119,2006 Santarém, Portugal September 25-27, 2005, 273-277
  • Porcu S. (2006). L’allevamento suino Sardo e la sua valorizzazione. Tesi di Laurea, Corso di Laurea in Scienze Zootecniche, Università degli Studi di Sassari
  • Vera, D. (2004). L’allevamento del maiale in epoca romana.(http://www.museidelcibo.it/).
  • Wilkens, B. (2003). La fauna sarda durante l'Olocene: le conoscenze attuali. Sardinia, Corsica et Baleares, antiquae.
  • International Journal of Archaeology, Pisa-Roma, Istituti editoriali e poligrafici internazionali, MMIV, pp. 181-197.