Adelàsia Cocco

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

«No est istadu fàtzile èssere atzetada dae sa sotziedade. B'aiant tropos tabùs de aterrare, apo dèpidu lutare contra totus, in un'ambiente ostile chi boliat su sessu lecu tancadu intre sos forreddos de domo»[1]

Adelàsia Cocco
Nùmene intreuAdelàsia Cocco Floris
Nàschida1885
Tàtari
Morte1983
Nùgoro
Natzionalidadesarda
Tzitadinàntziaitaliana
GenitoresBabbu: Sarvadore Cocco Solinas
Alma materUniversidade de Tàtari
Traballudutora e diretora de s'Istitutu provintziale de Igiene e Profilassi de Nùgoro
Contributos de importuSu de èssere istada sa segunda fèmina sarda laureada in meighina, sa prima fèmina mèiga giuta de s'istadu italianu in su 1914 e fintzas sa prima fèmina in Sardigna a pigare sa patente in su 1919.

Adelàsia Cocco Floris (Tàtari, 1885 -- Nùgoro, 1983) est istada una mèiga sarda, sa segunda fèmina sarda laureada in meighina e sa prima fèmina mèiga giuta de s'istadu italianu in su 1914. Est istada fintzas sa prima fèmina in Sardigna a pigare sa patente in su 1919.

Biografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Adelàsia, chi tenet unu nùmene chi ammentat a Adelàsia de Torres, fiat sa fìgia de Sarvadore Cocco Solinas, poeta-narradore[1] e giornalista (chi at collaboradu cun su Sassari e sa Rivista delle tradizioni popolari italiane), amigu de Gràtzia Deledda e de Angelo De Gubernatis[2]. Interessada a sa professione mèiga dae cando fiat minore, in su 1907 s'est iscrita a sa Facultade de Meighina de s'Universidade de Pisa, ùnica fèmina in cue. In su 1910 est torrada a Tàtari ue s'est laureada in su 1913 cun sa tesi intitulada Pòdere autolitico de su soru de sàmbene che a contributu a sas reatziones immunitàrias (in italianu Potere autolitico del siero di sangue come contributo alle reazioni immunitarie), cun sa ghia de su professore Luisi Zoia, diretore de s'Istitutu de patologia e clìnica mèdica de s'Universidade de Tàtari.[3] Est istada sa segunda fèmina de s'ìsula a si laureare in meighina; in antis de issa, Paola Satta si fiat laureada in Casteddu, in su 1902.[4]

Est istada sa dutora chi at sighidu a Atìliu Deffenu e un'amiga de su poeta Bustianu Satta e de su pintore Antoni Ballero[3].

Carriera[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa paràulas de su professore suo Gughetti

« peruna fèmina est in gradu de arribbare a una positzione de annotu in sa professione mèiga[4] »


l'ant impuntzada a fàghere dimanda pro divènnere mèiga giuta in Barbàgia in su 1914. Nointames su prefetu de Nùgoro aeret refudadu de firmare su decretu de nòmina, sos cussigeris cumonales l'ant assinnadu unu traballu in su rione betzu de Seuna, in ue sa dutora giòvana at conchistadu s'aficu de sos malàidos suos. Abarrende in zona, in su 1915 sa faina sua s'est ismanniada incluende su bidditzolu de Lollove. Inoghe, su at sighidu sos 400 abitantes de su bidditzolu de monte, chi in antis fiant istados sighidos dae su mèdicu Andrea Romagna, ochidu in un'imposta.[4] iscortada dae un'assessore a cuaddu, est su mèdicu cundutu chi passat in camineras pruinosas sanende corpus e s'ispiritu e portande aconnortu e presentzia in una terra pobera meda, in ue ci fiant bandidos meda.

Chsitionende de s'esperièntzia, issa at iscritu:

« Apo bìvidu un'esperièntzia bella a beru a contatu cun is poberos, is massajos, is pastores, casi in terra de missione. Apo dèpidu gherrare contra totus, in un ambiente meda bortas contràriu chi boliat su sessu dèbile a nche abbarrare intra is foreddos de domo. A sa fine apo otènnidu s'istima de sa populatzione »
(Adelasia Cocco [5])


In su 1919, est istada fintzas sa prima fèmina a pigare una patente automobilìstica in Sardigna.

Benit acusada de cumpiaghentzia cando rediget su tzertificadu mèigu pro s’amiga Mariangela Maccioni, insegnante nugoresa e oposidora coragiosa de su fascismu, in ue atestat chi sa mastra est malàida e "non podet pigare parte a tzerimònias chi tengiant caràtere emotivu".[5]

At acumpridu una faina de annestru sanitàriu sighida in calidade de Ufitziale sanitàriu in Nùgoro (numenada in su 1928) e de diretora de s'Istitutu provintziale de Igiene e Profilassi (numenada in su 1935).[4]

Est morta in Nùgoro in su 1983, a s'edade de 98 annos.[6]

Intitulatziones[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

A Adelàsia Cocco ant intituladu una carrera in Nùgoro, a curtzu a sa Catedrale de Santa Maria de sa Nie, intre carrera Matteotti e carrera Antonio Mereu.[7]

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. 1.0 1.1 (IT) Cocco Solinas, Salvatore, in Manus online. URL consultadu su 2 maju 2020.
  2. (IT) Federica Cabras, Adelasia Cocco: la prima donna a diventare Medico Condotto e a sfidare il mondo intero per i suoi ideali, in Vistanet, 16 ghennàrgiu 2018.
  3. 3.0 3.1 (IT) La lezione di Adelasia Cocco, prima “medichessa” sassarese [ligàmene interrùmpidu], in La Nuova Sardegna, 8 martzu 2017.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 (IT) Donne in medicina: Adelasia Cocco, in storiadellamedicina.net.
  5. 5.0 5.1 (IT) Adelasia Cocco, prima donna medico condotto d'Italia, in L'Unione Sarda, 13 trìulas 2017. URL consultadu su 4 maju 2020.
  6. (IT) Dalla Cocco a oggi Il lungo cammino delle donne medico [ligàmene interrùmpidu], in La Nuova Sardegna, 12 nadale 2002. URL consultadu su 2 maju 2020.
  7. (IT) Teresa Spano, Adelasia: un vuoto di memoria [ligàmene interrùmpidu], in Toponomastica Femminile, 29 cabudanni 2012.

Bibliografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • (IT) Il Policlinico: Sezione pratica, Volume 22, Società Editrice Dante Alighieri, 1915, pp. 34.
  • (IT) Sardegna al femminile: storie di donne speciali, Casteddu, L'Unione Sarda, 2016.
  • (IT) Sardegna al femminile volume secondo, Casteddu, L'Unione Sarda, 2017.
  • (IT) Tallia, Aletti Editore, 2019, pp. 10, ISBN 978-88-5915-779-3.
  • (IT) Giovanna Vicarelli, Donne e professioni nell'Italia del Novecento, Il Mulino, 2007, pp. 110, ISBN 978-88-1512-066-3.
  • (IT) Omar Onnis e Manuelle Mureddu, Illustres. Vita, morte e miracoli di quaranta personalità sarde, Sestu, Domus de Janas, 2019, ISBN 978-88-97084-90-7, OCLC 1124656644.