Deretos de sa fèmina

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia

Limba Sarda Comuna

. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

Is deretos de sa fèmina faghent relatu a sa distintzione de is deretos chi si reconnoschent a is fèminas e pipias in sotziedades diferentes de su praneta. Mentras chi in unos cantos logos custos deretos sunt istitutzionalizados o apoderados dae leges, costùmenes locales e su cumportamentu sotziale, in unos àteros non si realizat su matessi cuntratu, arribbende a sa reprimidura, disconnòschimentu o pro fintzas dennegu in contraposidura cun is deretos ammìtidos pro sos òmines e pipios.^[1]

Is temas chi prus a s'ispissu s'assòtziant cun su cuntzetu de deretos de sa fèmina sunt – intre àteros – is chi sighent: deretu a s'integridade, a su controllu de su corpus pròpiu, deretu a su sufràgiu, deretu a ocupare carrigas pùblicas, deretu a su traballu, deretu a una pagamenta giusta e egualitària, deretu a possèdere propiedades, deretu a s'educatzione, deretu a serbire in s'esèrtzitu, deretu a firmare cuntratos legales, e deretos matrimoniales e parentales.^[2]

Sa pretesa pro is fèminas de sos deretos tziviles, de sa cunditzione econòmica feminina e de is deretos polìticos (sufràgiu femininu) comente fintzas de unu megioru de sa cunditzione feminina costituint sa base de su feminismu partende dae su sèculu XIX a traessu de sa prima undada feminista e chi s'est isvilupada in su cursu de su sèculu XX^[3]

Istùdiu subra sa situatzione atuale pro paisu (2011)

Su 26 de cabudanni de su 2011 sa rivista Newsweek^[4] aiat publicadu un'istùdiu subra is deretos e sa calidade de sa vida de is fèminas in paisos vàrios de su mundu. Is fatores chi si fiant tentos in contu fiant istados sa situatzione legale, salude e cunditziones sanitàrias, educatzione, sèberos econòmicos e pòdere polìticu. Sa classìfica si fiat fata cun istatìsticas e critèrios uniformes.^[5] Segundu custu istùdiu, is mègius e peus paisos pro èssere fèmina fiant is chi sighent:

is 10 megius paisos
Logu	Paisu	Generale	Gustìtzia	Salude	Imparu	Economia	Polìtica
1	Islanda	100,0	100,0	90,5	96,7	88,0	92,8
2	Isvètzia	99,2	90,8	94,8	95,5	90,3	93,1
3	Canada	96,6	100,0	92,7	92,0	91,0	66,9
4	Danimarca	95,3	86,1	94,9	97,6	88,5	78,4
5	Finlàndia	92,8	80,2	91,4	91,3	86,8	100,0
6	Isvìtzera	91,9	87,9	94,4	97,3	82,6	74,6
7	Norvègia	91,3	79,3	100,0	74,0	93,5	93,9
8	Istados Unidos	89,8	82,9	92,8	97,3	83,9	68,6
9	Austràlia	88,2	80,7	93,3	93,9	85,3	65,1
10	Paisos Bàscios	87,7	74,0	95,0	99,0	83,0	68,4

is 10 peus paisos
Logu	Paisu	Generale	Giustìtzia	Salude	Imparu	Economia	Polìtica
165	Ciàd	0,0	20,7	0,0	0,0	70,9	22,2
164	Afganistàn	2,0	8,4	2,0	41,1	55,3	16,6
163	Jemen	12,1	36,2	44,4	34,1	48,8	0,0
162	Repùblica Democràtica de su Congo	13,6	6,5	11,4	45,1	67,8	27,2
160	Mali	17,6	22,7	29,9	25,8	64,3	49,8
160	Ìsulas Salomone	20,8	0,0	53,6	86,5	46,0	1,9
159	Niger	21,2	26,5	32,9	47,5	58,6	31,3
158	Pakistàn	21,4	49,7	49,6	34,0	50,7	19,3
157	Etiòpia	23,7	18,6	27,2	29,9	79,7	37,4
156	Sudan	26,1	21,1	29,4	70,6	54,5	40,8

Riferimentos

↑ (EN) Fran P. Hosken, Towards a Definition of Women's Rights en Human Rights Quarterly, vol. 3, maju de su 1981, pp. 1-10.
↑ (EN) Bert B. Lockwood (ed.), Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader, Johns Hopkins University Press, 2006, ISBN 978-0-8018-8374-3.
↑ (IT) femminismo, in treccani.it.
↑ (EN) Streib, Lauren, The Best and World Places to be a Woman, in Newsweek, 26 de cabudanni de su 2011, pp. 30-33.
↑ (EN) Best and Worst Countries for Women, From Iceland to the U.S. to Pakistan and Afghanistan, in thedailybeast.com.

Artìculos in ligòngiu

Feminismu

Àteros progetos

Wikimedia Commons tenet files chi ligant a: Deretos de sa fèmina

[1] (EN) Fran P. Hosken, Towards a Definition of Women's Rights en Human Rights Quarterly, vol. 3, maju de su 1981, pp. 1-10.

[2] (EN) Bert B. Lockwood (ed.), Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader, Johns Hopkins University Press, 2006, ISBN 978-0-8018-8374-3.

[3] (IT) femminismo, in treccani.it.

[4] (EN) Streib, Lauren, The Best and World Places to be a Woman, in Newsweek, 26 de cabudanni de su 2011, pp. 30-33.

[5] (EN) Best and Worst Countries for Women, From Iceland to the U.S. to Pakistan and Afghanistan, in thedailybeast.com.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]