Usuàriu:Astore grogu

« A su fàmine, s'astore si màndigat s'atilibriu »

Astore eurasiàticu

Chie so e ite bi fatzo inoghe

Salude, benatzapados!

Mi naro Astore grogu e so un'impitadore de Wikipedia (o comente li namus Bichipèdia). Iscrio pro su prus in Limba Sarda Comuna. S'ispera mea? Chi nois Sardos potzamus addobiare sa cultura in limba mama nostra in antis de onni àteru faeddu. Agiua·mi cun sos traballos prus mannos chi so sighende chi agatas inoghe suta, ordinados in manera temporale dae artu a bàsciu, pustis de sos duos paràgrafos chi sighint deretu.

Àteros annos mègius.

A bisu meu, sas règulas pro una bona iscritura de sa limba sarda

In sa cuntierra de comente iscrìere in limba sarda (a intro e a foras de Wikipedia), intre Lsc e àteras bariedades de majoria (logudoresu, nugoresu, campidanesu), est pretzisu impreare pagas règulas, ma bonas. Sighit sa posidura mea in contu de sa dibata:

• sas lìteras sardas sunt a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, x, z. Non si impreant k, q, w, y si nono pro paràulas angenas, francu non bi siat una traduida o no las si potzant adatare. S'impitu de su sardu est tantu ispainadu cantu est mannu s'impitu de cussas lìteras e cantas sunt sas cumbinatziones variadas issoro, ma fintzas cunforma a sos puntos chi sighint;
• s'adòpiant petzi sas cunsonantes de sa frase "lana sarda de babbu e de mama" (LNSRDBM). Tando sa "z" non s'adòpiat si nono cun su "tz" (organizatzione);
• s'atzentu, grae, si ponet semper cando sa pronùntzia non ruet in sa de duos ùrtimas sìllabas (nàrrere, mandigare, tribù);
• sas de tres persones singulares e plurales impreant semper sa "t" in finitia (est, sunt, at, ant, cantat, cantant, finit, finint);
• sa paragògica non si iscriet mai pustis de sa "s" e de sa "t" (paràula, paràulas, est, imparat, narant);
• sas cunsonantes a incumintzu de paràula chi ruent in sa pronùntzia s'iscrient semper in Lsc. In sas àteras bariedades si dassant o mancu a sèberu de chie iscriet e, in casu non bèngiant postas, in logu de cussas lìteras si impreat s'apòstrofu (bènnere, 'ènnere).

Pro su restu, sa Lsc tenet règulas in piessignu cunforma a sos liniamentos frunidos dae sa Regione e sas ainas che a su Glossàriu e su Cros. Sas àteras bariedades sighint sa moda issoro prus o mancu cumpartzida, semper in rispetu de sas ses normas fundamentales de custa lista.

Si depet amparare e reconnòschere su traju de tzertas bariedades de minoria comente su de mesania (fìlgiu, in tames de fizu o fìgiu o fillu) o àteros che a su "th" thiniscolesu (ma fintzas de Àrthana, Fonne, Orosei, Orthullè) chi si depent cunsiderare che a moda parìvile a sa "x" campidanesa o a sa "j" logudoresa, a prus de èssere una richesa manna. Abbarrant firmos sos ses printzìpios ditados dae sa lista.

Chie iscriet est lìeru de agiuare sa cultura sarda iscrita comente mègius creet, nos cumprendimus su matessi e ischimus totus comente nos intendimus cando nos narant chi "nois li namus gosi", non meda diferente dae bìdere un'artìculu, o ala de su cuntènnidu suo, iscritu in una bariedade èssere cambiadu in un'àtera (currègere su "th" cun su "tz" est faddidu, gasi comente s'imbesse): su tempus at a giuigare subra de sa calidade de cantu iscritu cunforma a sa resessida, est a nàrrere sos letores tentos e sos àteros autores chi impitant su matessi iscriòngiu.

Sas paràulas de s'antigòriu, a primitziare dae sa "Limba sarda de sas orìgines", podent èssere torradas a biu, ca sunt sa sienda manna de sa limba nostra, a prus de unu pòsidu pro su mundu intreu; pro lu fàghere si podent iscrìere a manera normada, est a nàrrere cun sas regulas de iscriòngiu impitadas oe in die in Lsc o àteras bariedades.

Sabidoria populare posta paris

• "Padre dòminus pabiscu, sos caiveddos intro s'aiscu". Est a nàrrere "Sennore padre siat cun tegus, e furria·ti·nche su cherbeddu intro s'aiscu" (pro nàrrere "sa religione est s'òpiu de sos pòpulos"). Cun s'inghitzu dae su latinu "Pater dominus vobiscum". Ditzu imparadu·mi dae manneddu chi non s'agatat in sa retza.
• "Untzu, duntzu, trentzi, cali, calentzi, pili, pilentzi, aur, au, rentzi". Còmputu finas a deghe, inchintu de arcanu. In sa pronùntzia mea in piessignu "cali, calentzi" e "pili, pilentzi" si leghent de pare a pare unu in fatu a s'àteru, resurtende "caligalentzi" e "pilibilentzi". Connotos in penìsula che a "unci, dunci, trinci" (sos àteros sunt diferentes belle totus), de visu s'acùrtziant meda cun sos numeros moltiplicativos inglesos "once, twice, thrice".
• "Sa terra est bàscia". No lu diamus ispricare ca a bonu intendidore pagas paràulas.

Traballos prus mannos finas a como

Deretu Lege (deretu) Giurisprudèntzia Printzìpiu de efetividade Persone giurìdica Istados pro tassu de suitzìdiu Antighidade clàssica

Norma giurìdica Ordinamentu giurìdicu Sugetu de deretu Persone fìsica Nasciturus pro iam nato habetur Norache Istadu