Istados pro tassu de suitzìdiu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Pertzentuale de mortes pro suitzìdiu in su mundu[1]

Belle una de 5.000–15.000 persones morit cada annu pro suitzìdiu (1,5% de totu sos detzessos in su 2016), cun unu tassu de 10,5 cada 100.000 bividores, in falada cunfrontu a sos 11,6 de su 2008.[2][3][4][5] In sos paisos a intrera arta, sos tassos de cumportamentos suitzidiàrios intre òmines e fèminas diferint meda cunfrontu a cussos de su restu de su mundu: mancari sas fèminas sunt prus manosas a pensamentos suitzidiàrios, sos tassos de suitzìdiu sunt prus artos meda in sos òmines (su suitzìdiu in sos òmines l'ant dessinidu che a una “epidèmia muda”).[6][7][8][9] S'Europa est sa regione de su mundu in ue acontessent prus suitzidios, cando chi in su Mediterràneu orientale nde acontessent prus pagos.[10][11]

Cunforma a un'istùdiu de su 2019, sos tassos globales de detzessu pro chie si bochit dae perisse sunt menguados de sa de tres partes intre su 1990 e su 2016, s'interi chi su nùmeru assolutu de detzessos pro suitzìdiu est in manera efetiva crèschidu de su 6,7%, dae 762.000 a 817.000 s'annu. In su totu, sos tassos sunt istados de unos 16 detzessos onni 100.000 òmines e 7 detzessos onni 100.000 fèminas in su 2016: in sas fèminas s'est fintzas averiguada una majore reduida cunfrontu a sos òmines peri sa simana de istùdiu subra inditada.

Bidas sas reghentes publicatziones de s'OMS, s'istimma (piessignu) sotziale, su tabù (proibidura) de chistionare a sa franca de suitzìdiu e sa disponibilidade bàscia de datos giughent a una calidade ateramente bàscia de sos datos disponìbiles siat pro su suitzìdiu siat pro sas tentadas de suitzìdiu: "dada sa sensibilidade de su suitzìdiu - e s'illegalidade de su cumportamentu suitzidiàriu in unos cantos paisos - si podet dare chi su sutavaloramentu e sa classificatzione faddida siant problemas de asserva majore pro su suitzìdiu cunfrontu a sa prus parte de sas àteras cajones de morte".[6][12]

« A sa larga in su mundu, su suitzìdiu benit istimmatizadu e cundennadu pro resones religiosas o culturales. In tzertos paisos, su cumportamentu suitzidiàriu est unu reatu chi si podet punire cunforma a sa lege. Su suitzìdiu est duncas a s'ispissu un'atu cuadu inghiriadu de tabù (proibidura) e podet pro cussu èssere non reconnotu, classificadu in manera faddida o sutràidu abidentemente a sos registros de sos mortos.[6] »


Lista pro grupos regionales de s'OMS[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Tassos de suitzìdiu in su 2016 (cada 100 000 abitantes)[13][14]
Gruppo regionale OMS Tassu Tasso istandardizadu pro edade Tassu Òmines Tassu Fèminas Raportu Òmines–Fèminas
Europa
15,4 12,85 24,7 6,6 3,74
Sud-est asiàticu
13,2 13,40 14,8 11,6 1,28
Mundu
10,6 10,53 13,5 7,7 1,75
Patzìficu otzidentale
10,2 8,45 10,9 9,4 1,16
Amèricas
9,8 9,25 15,1 4,6 3,28
Àfrica
7,4 11,96 9,9 4,8 2,06
Mediterràneu orientale    
3,9 4,30 5,1 2,7 1,89

Metodologia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sos tassos de suitzìdiu maschile e feminile sunt carculados partende dae su totale de sa populatzione maschile e de su totale de sa populatzione feminile (est a nàrrere, a esèmpiu pro sos òmines, su nùmeru totale de sos suitzidas in sos òmines est partzidu pro sa populatzione maschile totale).

Su tassu globale de sos suitzidas est basadu subra de su nùmeru totale de sos suitzidas, partzidu pro sa populatzione totale in càmbiu de pigare in manera simpre sa mèdia de sos tassos de suitzìdiu maschile e feminile, ca su raportu intre sos sessos in sa parte manna de sos istados no est 1 a 1.

Sa colunna Annu inditat s'annu de sos datos prus reghentes a disponimentu pro su Paisu.

Lista fata pro mèdiu de datos chi benint dae fontes e annos diferentes (1985-2016)[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Suitzìdios cada 100.000 abitantes a s'annu[15]
Positzione Istadu Òmines Fèminas Mèdia Annu
1 bandera Groenlàndia 116,9 45,0 83,0 2011[16]
2 bandera Corea de su Sud[17] 39,8 17,3 28,5 2013
3 bandera Lituània[18] 54,45 7,84 28,27 2016[19]
4 bandera Guyana[20] 39,0 13,4 26,4 2006
5 bandera Kazachistàn[20] 43,0 9,4 25,6 2008
6 bandera Sri Lanka 34,8 9,24 21,3 2011[21]
7 bandera Giapone[22] 29,7 12,2 20,7 2013
8 bandera Bielorùssia[23][24] 20,5 2012
9 bandera Ucraina[25] 19,8 2012
10 bandera Letònia 34,17 6,62 18,56 2016[19]
11 bandera Rùssia[26] 18,2 2014
12 bandera Islovènia[27] 30,7 7,12 18,09 2016[19]
13 bandera Ungheria[28] 30,86 8,21 17,98 2016[19]
14 bandera Moldàvia 17,6 2008
15 bandera Bèlgiu 25,53 9,51 17,11 2016[19]
16 bandera Uruguay[29] 16,5 2012
17 bandera Bhutan[30] 16,2 2011
18 bandera Croàtzia 27,1 7,22 16 2016[19]
19 bandera Liechtenstein 10,26 20,87 15,59 2016[19]
20 bandera Sudàfrica[31] 15,4 2005
21 bandera Taiwan[32] 20,5 9,7 15,1 2011
22 bandera Suriname 23,9 4,8 14,4 2005
23 bandera Estònia 26,35 5,1 14,31 2016[19]
24 bandera Finlàndia[33] 22,98 6,06 14,26 2016[19]
25 bandera Àustria 22,72 6,42 13,69 2016[19]
26 bandera Sèrbia 21,77 6,68 13,52 2016[19]
27 bandera Bòsnia e Erzegòvina[34] 13,3 2011
28 bandiera Frantza 21,97 5,86 13,22 2016[19]
29 bandera Repùblica Tzeca 21,78 4,75 12,57 2016[19]
30 entula Istados Unidos de Amèrica[35] 20,3 5,4 12,5 2012
31 bandera Islanda[36] 21,66 2,93 12,39 2016[19]
32 bandera Cuba 19,0 5,5 12,3 2008
33 bandera Hong Kong[37] 16,2 8,8 12,3 2011
34 bandera Polònia 22,84 3,02 12,28 2016[19]
35 bandera Isvìtzera 19,18 6,0 12,19 2016[19]
36 bandiera Norvegia 16,48 7,74 12,08 2016[19]
37 bandera Isvètzia 16,5 7,14 11,73 2016[19]
38 bandera Cànada 16,9 5,3 11,5 2009[38]
39 bandera Zelanda Noa[39] 17,0 6,4 11,5 2010
40 bandiera Germània[40] 18,21 5,37 11,29 2016[19]
41 bandera Paisos Bàscios 15,74 7,12 11,28 2016[19]
42 bandera Cile 18,2 4,2 11,2 2007
43 bandera Trinidad e Tobago 17,9 3,8 10,7 2006
44 bandera Ìndia 13,0 7,8 10,5 2009
45 bandera Singapore 13,3 7,3 10,3 2012[41]
46 bandiera Danimarca 15,82 4,96 10,19 2016[19]
47 bandera Romania 18,16 3,06 10,15 2016[19]
48 bandera Austràlia[42] 15,3 4,8 10,0 2011
49 bandera Lussemburgu 14,23 4,75 9,38 2016[19]
50 Repùblica de s'Irlanda 15,23 3,65 9,37 2016[19]
51 bandera Bulgaria 15,84 4,03 9,24 2016[19]
52 bandera Portogallu 15,44 3,82 8,95 2016[19]
53 bandera Kirgizistàn 14,1 3,6 8,8 2009
54 bandera Turkmenistàn 13,8 3,5 8,6 1998
55 bandera El Salvadòr 12,9 3,6 8,0 2008
56 bandera Matzedònia de su Norte 12,6 3,9 8,0 2009
57 bandera Tzina[43][44] 8,3 7,6 7,9 2006
58 bandera Zimbabwe 10,6 5,2 7,9 1990
59 bandera Argentina 12,6 3,0 7,7 2008
60 bandera Islovàchia 13,69 2,15 7,48 2016[19]
61 bandera Ispagna 11,74 3,65 7,41 2016[19]
62 bandera Rennu Unidu 11,31 3,33 7,23 2016[19]
63 bandera Ecuadòr 10,5 3,6 7,1 2009
64 bandera Maurìtzius 11,8 1,9 6,8 2008
65 bandera Costa Rica 10,2 1,9 6,1 2009
66 bandera Tailàndia 9,5 2,7 6,1 2011[45]
67 bandiera Itàlia 9,83 2,4 5,85 2016[19]
68 bandera Mongòlia 8,6 3,1 5,85 2011
69 bandera Israele[46] 9,9 2,1 5,8 2007
70 bandera Nicaràgua 9,0 2,6 5,8 2006
71 bandera Panamá 9,0 1,9 5,5 2008
72 bandera Malta 8,92 1,69 5,33 2016[19]
73 bandera Colòmbia 7,9 2,0 4,9 2007
74 bandera Brasile 7,7 2,0 4,8 2008
75 bandera Iran[47][48] 3.9 2.1 4,8 2013
76 bandera Uzbekistàn 7,0 2,3 4,7 2005
77 bandera Cambògia 4,6 2008
78 bandera Geòrgia 7,1 1,7 4,3 2009
79 bandera Grètzia 7,55 1,41 4,29 2016[19]
80 bandera Turchia[49] 4,19 2013
81 bandera Albania[50] 4,7 3,3 4,0 2003
82 bandera Mèssicu 6,8 1,3 4,0 2008
83 bandera Tzipru 6,87 1,12 3,89 2016[19]
84 bandera Honduras[51] 3,84 2011
85 bandera Bahrein 4,0 3,5 3,8 2006
86 bandera Belize 6,6 0,7 3,7 2008
87 bandera Saint Vincent e sas Grenadinas 5,4 1,9 3,7 2008
88 bandera Guatemala 5,6 1,7 3,6 2008
89 bandera Paraguay 5,1 2,0 3,6 2008
90 bandera Barbados 7,3 0,0 3,5 2006
91 bandera Venezuela 5,3 1,2 3,2 2007
92 bandera Filipinas 4,5 1,0 2,75 2005[52]
93 bandera Tagikistàn 2,9 2,3 2,6 2001
94 bandera Saint Lucia 4,9 0,0 2,4 2005
95 bandera Repùblica Dominicana 3,9 0,7 2,3 2005
96 bandera Armènia 2,8 1,1 1,9 2008
97 bandera Kuwait 1.9 1.7 1,8 2009
98 bandera Bahamas 1,9 0,6 1,2 2005
99 bandera Pakistan[53] 1,45 0,71 1,1 2012
100 bandera Perù 1,1 0,6 0,9 2000
101 bandera São Tomé e Príncipe 0,0 1,8 0,9 1987
102 bandera Azerbaigiàn 1,0 0,3 0,6 2007
103 bandera Maldivas 0,7 0,0 0,3 2005
104 bandera Egitu 0,1 0,0 0,1 2009
105 bandera Giamàica 0,3 0,0 0,1 1990
106 bandera Giordània[54] 0,2 0,0 0,1 2008
107 bandera Nepal 0,1 0,0 0,1 2003
108 bandera Sìria 0,2 0,0 0,1 1985
109 bandera Antigua e Barbuda 0,0 0,0 0,0 1995
110 bandera Grenada 0,0 0,0 0,0 2008
111 bandera Haiti 0,0 0,0 0,0 2003
112 bandera Saint Kitts e Nevis 0,0 0,0 0,0 1995

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. [1]
  2. Suicide across the world (2016), in who.int, 27 cabudanni 2019. URL consultadu su 16 santugaine 2019.
  3. Ropper Allan H., Fazel Seena, Runeson Bo,, New England Journal of Medicine, vol. 382, 16 ghennàrgiu 2020, pp. 266–274, DOI:10.1056/NEJMra1902944.
  4. With one suicide every 40 seconds, WHO urges action, in japantimes.co.jp, 10 cabudanni 2019. URL consultadu su 18 maju 2020 (archiviadu dae s'url originale su 30 làmpadas 2020).
  5. International Journal of Environmental Research and Public Health, vol. 9, martzu 2012, pp. 760–71, DOI:10.3390/ijerph9030760, PMID 22690161.
  6. 6.0 6.1 6.2 OMS, Self-directed violence (PDF), in who.int.
  7. (EN) John R. Cutcliffe (Editor), José Santos (Editor), Paul S. Links (Editor), Juveria Zaheer (Editor), Routledge International Handbook of Clinical Suicide Research, Routledge, 2016, ISBN 978-1-134-45929-2.
  8. (EN) Jodi O'Brien (Editor), Encyclopedia of Gender and Society (p. 817), SAGE Publications, 2009, ISBN 978-1-4522-6602-2.
  9. Dan Bilsker, PhD, Jennifer White, EdD, The silent epidemic of male suicide, BCMJ, 2011.
  10. 2015 Suicide rates per (100 000 population) Crude rates Data by WHO region, OMS. URL consultadu su 26 martzu 2018.
  11. Suicide rate is highest in Europe: UN health agency report, in euronews.com, 18 maju 2017.
  12. Suicide - Challenges and obstacles, in who.int, austu 2017.
  13. Suicide rates, crude - Data by WHO region, 2015 (agiornamentu Abrile 2018), OMS, 2018.
  14. Suicide rates, agdustandardized - Data by WHO Region, OMS (archiviare su 17 de ghennàrgiu 2018), 2015. URL consultadu su 13 abrile 2017 (archiviadu su 17 ghennàrgiu 2018).
  15. Unless otherwise stated all statistics are from WHO: Suicide rates per 100,000 by country, year and sex (Table), World Health Organization, 2011. URL consultadu su 26 ghennàrgiu 2012 (archiviadu dae s'url originale su 22 ghennàrgiu 2012).
  16. Statistics Greenland, in bank.stat.gl.
  17. Causes of Death Statistics in 2013, Statistics Korea, 2013. URL consultadu su 23 cabudanni 2014 (archiviadu dae s'url originale su 27 santugaine 2014).
  18. Savižudybių statistika;, Valstybinis psichikos sveikatos centras. URL consultadu su 9 cabudanni 2013.
  19. 19.00 19.01 19.02 19.03 19.04 19.05 19.06 19.07 19.08 19.09 19.10 19.11 19.12 19.13 19.14 19.15 19.16 19.17 19.18 19.19 19.20 19.21 19.22 19.23 19.24 19.25 19.26 19.27 19.28 19.29 19.30 19.31 19.32 Eurostat - Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table, in ec.europa.eu. URL consultadu su 7 maju 2020.
  20. 20.0 20.1 Template:Doi
  21. Sri Lanka Journal of Psychiatry Vol 3(2) December 2012, in sljol.info (archiviadu dae s'url originale su 19 santugaine 2014).
  22. 平成25年人口動態統計月報年計(概数)の概況 (PDF), Ministry of Health, Labour and Welfare, 2014, p. 11.
  23. National Statistical Committee of the Republic of Belarus (for 2012); (PDF), Belstat. URL consultadu su 3 nadale 2012 (archiviadu dae s'url originale su 2 nadale 2013).
  24. The Demographic situation; (PDF), National Statistical Committee of the Republic of Belarus, 2012. URL consultadu su 3 nadale 2013 (archiviadu dae s'url originale su 2 nadale 2013).
  25. Хаустова О. О. Самогубства та побутова смертність в Україні: підсумки 2012 року (PDF) (archiviadu dae s'url originale su 12 martzu 2014). // Український вісник психоневрології. — 2013. — В. 4 (77). — Т. 21. — С. 12-18.
  26. Rosstat, Rosstat, 2 febbraio 2014. URL consultadu su 2 freàrgiu 2014 (archiviadu dae s'url originale su 2 freàrgiu 2015).
  27. Unless otherwise stated all statistics are from WHO: Suicide rates per 100,000 by country, year and sex (Table), Statistični urad Republike Slovenije., 2011. URL consultadu su 26 ghennàrgiu 2012 (archiviadu dae s'url originale su 22 ghennàrgiu 2012).
  28. KSH Stadat database, causes of death (1949-2013), Hungarian Central Statistical Office (KSH). URL consultadu su 31 santugaine 2014.
  29. Grave preocupación por tasa en alza de 16,5 suicidios cada 100,000 habitantes, in lr21.com.uy.
  30. World Suicide Death Rate Rankings (WHO), in worldlifeexpectancy.com, 16 nadale 2011.
  31. This data is for urban areas only. Stephanie Burrows e Lucie Laflamme, Suicide Mortality in South Africa, in Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, freàrgiu 2006. http://www.springerlink.com/content/px7v1186u51k738w[ligàmene interrùmpidu] The data available for the whole of South Africa in 2007 are: men 1,4; women 0,4; total 0,9 (source: WHO)
  32. Causes of death, Department of Health, Taiwan [ligàmene interrùmpidu], in doh.gov.tw. URL consultadu su 20 maju 2013.
  33. Causes of death 2012, Statistics Finland, in tilastokeskus.fi, 30 nadale 2013.
  34. SRNA, BiH: Prošle godine ubilo se 507 lica, od čega 16 maloletnika, in SRNA, 16 abrile 2012. URL consultadu su 4 nadale 2012 (archiviadu dae s'url originale su 27 cabudanni 2013).
  35. Facts and Figures, in afsp.org. URL consultadu su 24 freàrgiu 2015 (archiviadu dae s'url originale su 23 abrile 2015).
  36. 36 died from own hand, in Hagstofa Íslands/Statistical Bureau of Iceland, Morgunblaðið, 2010. URL consultadu su 21 cabudanni 2010.
  37. Statistics. (archiviadu dae s'url originale su 25 nadale 2013). Centre for Suicide Research and Prevention. 2013.
  38. Suicides and suicide rate, by sex and by age group, Canada, in statcan.gc.ca.
  39. Suicide Facts: Deaths and intentional self-harm hospitalisations 2010 (PDF), in health.govt.nz. URL consultadu su 6 giugno 2013 (archiviadu dae s'url originale su 28 cabudanni 2013).
  40. https://www.destatis.de/DE/Publikationen/Thematisch/Gesundheit/Todesursachen/Todesursachen2120400127004.pdf?__blob=publicationFile
  41. Samaritians of Singapore, Suicide Statistics in Singapore (PDF), in samaritans.org.sg (archiviadu dae s'url originale su 29 santugaine 2013).
  42. Overview of suicide in Australia. (archiviadu dae s'url originale su 1º abrile 2015). Mindframe. 2013.
  43. 中国自杀率下降趋势的社会学分析 (PDF), in usc.cuhk.edu.hk. URL consultadu su 24 freàrgiu 2015 (archiviadu dae s'url originale su 26 trìulas 2014).
  44. [ A dramatic decline in suicides: Back from the edge.
  45. Suicide Rates: Thailand, in dmh.go.th (archiviadu dae s'url originale su 6 martzu 2016).
  46. Adobe Acrobat - loss_2011.pdf (PDF), in health.gov.il. URL consultadu su 9 cabudanni 2013.
  47. Iranian Legal Medicine Organization, in lmo.ir, 2013. URL consultadu su 24 freàrgiu 2015 (archiviadu dae s'url originale su 12 ghennàrgiu 2014). سازمان پزشکی قانونی کشور ::.
  48. Tehran has the highest rate of suicide in Iran., in baharnewspaper.com, 2013. URL consultadu su 24 freàrgiu 2015 (archiviadu dae s'url originale su 20 cabudanni 2013). Bahar Newspaper
  49. TÜİK İntihar İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr. URL consultadu su 24 freàrgiu 2015 (archiviadu dae s'url originale su 16 freàrgiu 2016).
  50. WHO | Suicide rates per 100,000 by country, year and sex (Table), Who.int, 7 nadale 2009. URL consultadu su 30 cabudanni 2010.
  51. Mortalidad y otros (Mortality and others) (PDF), IUDPAS, 1º martzu 2011. URL consultadu su 22 ghennàrgiu 2013 (archiviadu dae s'url originale su 28 cabudanni 2013).
  52. Suicide rate has steadily risen in Philippines for 21 years — report.
  53. Based on a population of 180,4 million in 2012 ( Population Reference Bureau (PDF).), a sex ratio of 1,06 males/female (CIA World Factbook, 2013) and figures from ' State of Human Rights in 2012 (PDF). URL consultadu su 24 freàrgiu 2015 (archiviadu dae s'url originale su 19 martzu 2015).' by the Human Rights Commission of Pakistan: 1,976 persons committed suicide in 2012 across the country of which 626 were women.
  54. http://www.who.int/mental_health/media/jord.pdf

Artìculos ligados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]