Heinrich Böll

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Heinrich Böll, 1981


Artìculu in LSC

Retratu de Heinrich Böll

Heinrich Theodor Böll (21 nadale 1917 Colònia; 16 Triulas 1985 Kreuzau) est istadu unu iscritore e traduidore tedescu. Est cunsideradu unu de is prus importantes is iscritores tedescos a pustis de sa II Gherra Mundiale.

In su 1972 binchiat su Prèmiu Nobel pro sa literadura.

Vida[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Böll est su fìgiu de otu de unu maistru de linna de Colònia. Pesadu in unu ambiènte catòlicu, s'oponit a su nazismu e in is annos '30 refudat de si inscrìere a sa Giuventude Hitleriana.

Si diplomat in unu liceu umanìsticu e traballat in una libraria de Bonn fintzas a su 1938 candu lassat pro comintzare a iscrìere. S'annu a segus si inscrìet a s'universidade in sa facultade de lìteras e filologia crassica de s'universidade de Colònia.

De in cue a pagu, cun s'iscomintzu de sa gherra intrat in s'esèrtzitu e andat a cumbàtere in Frantza, Romania, Ungheria e Rùssia. In su 1942 cògiat Annemarie Čech. Torrat a istudiare in s'universidade in su 1946 e de su 1947 incomintzat sa carriera de iscritore cun sa pubricatzione de sos primos contos in carchi giornales.

In su 1951 binchet unu prèmiu pro su contu de sàtira Die schwarzen Schafe (Is berbeghes nieddas). A custu ant a sighire numerosos romanzos, pro sa prus parte cuncordados in sa Germània pustis-gherra. Böll faghet parte de cussos iscritores tedescos chi si cumparàntziant cun is arrores, sa birgùngia e sa neghe de su nazismu e sa shoah.

In su 1967 arretzit su prèmiu Georg Büchner pro totu s'operadu suo e in su 1972 su Prèmiu Nobel pro sa literadura, unu annu a pustis de sa bessida de su romanzu Gruppenbild mit Dame. Essende iscritore de satira est ativu fintzas politicamente e si pesat siat contra sa Gherra Frida che contra sa cresia catolica, atirendesi·nche sa disamistade de s'opinione de dereta. Benit difatis fatuvatu pintadu comente comunista (mancari creidore) e amigu de is terroristas de sa Rote Armee Fraktion (RAF), chi in cussos annos fiant assustende sa natzione cun atentados.

In is metessis annos arretzit in domu sua s'iscritore sovièticu Aleksandr Solženicyn, cando benit bogadu de s'Unione Soviètica. In sos annos a sighire s'ocupat fintzas de is chistiones politicas chi pertocant is istados de s'Est Europa, is cunflitos in su Sud Amèrica e puru de sa gherra de Vietnam.

Bivet cun sa mugere in Colònia e in ateras partes de su Land de Nordrhein-Westfalen fintzas a sa morte in su 1985.

Òpera[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

S'òpera literària de Böll benit definida in tedescu Trümmerliteratur (literadura de is rogos), in riferimentu a is rogos de sas domos isciarrocadas de is bombas de sa gherra.

Is temas chi afrontat ponent a cumparàntzia sa sotziedade de sa Germània nazista cun cussa a pustis de sa gherra, critichende·nche is istitutziones politicas, religiosas e econòmicas.

Craramente is acuntèssias si ispòddiant in Germània, mascamente in sa regione de Colònia e contant de gente assolada in una sotziedade chi chircat de si lassare in pressi su pesu de gherra a palas.

Sa tonada est irònica, a tretus prus ligera a tretus prus aspra, chentza de si fàghere mai grae a sa leghidura.

Bibliografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Der Mann mit den Messern - Contu curtzu,1948.
  • Der Zug war pünktlich - Contu, 1949.
  • Wanderer, kommst du nach Spa…. - Contos, 1950.
  • Die schwarzen Schafe - Contu, 1951.
  • Wo warst du, Adam? - Romanzu, 1951.
  • Nicht nur zur Weihnachtszeit - Contu de bellumòre. 1952.
  • Die Waage der Baleks - Contu curtzu, 1953.
  • Und sagte kein einziges Wort - Romanzu, 1953.
  • Haus ohne Hüter - Romanzu, 1954.
  • Das Brot der frühen Jahre - Contu, 1955.
  • Irisches Tagebuch - 1957
  • Im Tal der donnernden Hufe - Contu, 1957
  • Die Spurlosen - Radiodramma, 1957.
  • Der Bahnhof von Zimpren - Contu curtzu, 1958.
  • Doktor Murkes gesammeltes Schweigen und andere Satiren - 1958.
  • Billard um halbzehn. Romanzu - 1959
  • Ein Schluck Erde - Dramma, 1962.
  • Als der Krieg ausbrach. Als der Krieg zu Ende war. Duos Contos, 1962
  • Ansichten eines Clowns - Romanzu, 1963
  • Entfernung von der Truppe - Contu , 1964
  • Ende einer Dienstfahrt - Contu 1966
  • Hausfriedensbruch. Hörspiel – Aussatz - Opera de Teatru, 1969.
  • Gruppenbild mit Dame - Romanzu 1971
  • Die verlorene Ehre der Katharina Blum oder: Wie Gewalt entstehen und wohin sie führen kann - Contu, 1974.
  • Berichte zur Gesinnungslage der Nation - 1975.
  • Du fährst zu oft nach Heidelberg und andere Erzählungen - Regorta de 18 contos, 1979
  • Fürsorgliche Belagerung - Romanzu, 1979
  • Was soll aus dem Jungen bloß werden? Oder: Irgendwas mit Büchern - 1981.
  • Das Vermächtnis - Contos, 1982.
  • Die Verwundung und andere frühe Erzählungen - 1983.
  • Frauen vor Flußlandschaft - Romanzu, 1985.
Controllu de autoridadeVIAF (EN88858559 · ISNI (EN0000 0001 2096 5916 · BIBSYS (EN90056047 · BNC 000036002 · BNE (ESXX1720467 (data) · BNF (FRcb11892651k (data) · BAV (IT) ADV10150037 · CANTIC (CAa11423699 · CiNii (JAENDA00323881 · Europeana agent/base/60834 · GND (DE118512676 · LCCN (ENn79100649 · LNB (LVEN000003129 · MusicBrainz 53c6f7b4-5e4d-4b1a-99b3-472df4a5e638 · NDL (ENJA00433755 · NKC (ENCSjn19990000996 · NLA (EN35127645 · NLG (EN71829 · NLI (ENHE000027194 · NLK (KOKAC199602864 · Su valore a0000001178425 de NLP no est vàlidu. · NLR (RO000324903 · NSK (HR000102122 · NTA (EN068399316 · OL OL2633288A · RERO 02-A003064296 · SBN (ITCFIV006582 · SELIBR (SE179948 · SNAC (ENw61r7bdw · SUDOC (FR026736381 · Trove (EN834616 · WorldCat Identities (ENn79-100649