Judicadu de Agulliastra
Artìculu in LSC
Su Judicadu de Agulliastra o Judicadu de Ogiastra fiat unu judigadu sardu chi s'agataiat intre su de 10 e su de 11 sèculos, chi torraiat paris a sa regione s'Ogiastra de oe in die e a sa curadoria de Trigonia Barbària de s'Edade Mèdia.
Faghiat làcana in su norte cun su judicadu de Gaddura, in su sud cun su Judicadu de Càlaris e in s'ovest cun su de Arbaree. Sa capitale fiat Tortuelie.
Istòria
[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]Est su solu judigadu de chi s'ant novas tzertas de sos medas àteros chi s'agataiant in cussu tretu de s'istòria medievale sarda chi est postu intre s'istesiamentu dae su cuntrollu bizantinu e s'afirmadura de sos àteros bator prus importantes. Àteros logos connotos in ue baliat a su matessi nùmene de judicadu, fiant sas curadorias de Chirra e sa de Golostrai (in su Càlaris).
No est craru chi amministraret custu judigadu. Fortzis sos guvernadores teniant nùmenes de judighes, essende de iscratza nòbile e sende chi teniant pòderes majores de su de curadore, o est dàbile fintzas ca s'àrea si esseret iscerada suta ghiadura de sos pisanos, chi dd'aiant otenta a cumpensu pro s'agiudu donadu boghende·nche a sos àrabos dae sas costas sardas. In custu casu issos e totu diant dare nùmene de judighe a su guvernadore chi bi poniant.
Su judigadu fiat pois surbidu in su judicadu de Càlaris pagu tempus a pustia, e su destinu suo, dae tando a in antis bi diat duncas currespòndere.
Fiat pois torradu a costituire pro pagu tempus durante su poderiu pisanu e aragonesu, in su de 14 sèculos, a coa fiat ispèrdidu definitivamente.