Tzitadi metropolitana de Casteddu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Articulu in campidanesu

Sa Tzitadi metropolitana de Casteddu[1] (Tzitade metropolitana de Casteddu pro sa Regione Autònoma de Sardigna[2]), est una tzitadi metropolitana de sa Sardinnia chi at postu su DDL n. 176 de su mesi de gennàrgiu de su 2015, presentàu de sa Giunta regionali. In totu, ìat a contài una superfitzi de 1 114 km², e una populatzioni in ui bivint 422.308 personas; de custas, su 36,53% ìant a istài in Casteddu.

Panorama aereu de su tretu metropolitanu, dae basciu in sentidu orariu: Casteddu/Pirri, Pauli, Ceraxius, Quartucciu, Quartu Sant'Aleni; in mesu nc'est su stànniu de Molentargius-Salinas.

Tzitadis e biddas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Is comunus chi ìant a fài parti de sa tzitadi metropolitana de Casteddu funt, in prus de su cabu de logu etotu, Quartu Sant'Aleni, Assèmini, Su Masu, Quartùcciu, Pauli, Ceraxius, Cabuderra, Sestu, Sètimu, Pula, Maracalagonis, Santu Perdu, Sarroccu, Deximumannu e Sìnnia.

Numeru Comunu Superfitzi
(in km²)
Populatzioni(1)
1 Casteddu 85,01 154,290
2 Assèmini 118,17 26,922
3 Cabuderra 68,49 23,843
4 Deximumannu 27,72 8,075
5 Su Masu 13,63 9,286
6 Maracalagonis 101,37 7,854
7 Pauli 6,43 20,414
8 Pula 138,92 7,319
9 Quartu Sant'Aleni 96,41 70,679
10 Quartùcciu 27,93 13,118
11 Sarroccu 67,83 5,285
12 Ceraxius 26,67 28,925
13 Sestu 48,29 20,430
14 Sètimu 23,29 6,677
15 Sìnnia 223,91 17,123
16 Santu Perdu 39,89 2,068
17 Uda 134,71 8,642
IN TOTU 1,248,71 431,819

(1) - Datus ISTAT pigàus a s'agabbu de Sant'Andria / Donniasantu in su 2013[1] Archiviadu su 5 cabudanni 2017 in s'Internet Archive.

Protzessu de istitutzioni[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa tzitadi metropolitana de Casteddu est unu de is 15 tretus metropolitanus de su stadu italianu chi bolit sa Lei n. 142 de s'otu de làmpadas de su 1990. Fiat sa regioni autonoma de Sardinnia chi dda aìat a depi fraigài, sighendi s'artigulu 17 de sa propiu lei.

Sa riforma costitutzionali italiana de su 2001 bolìat s'area metropolitana a si pigài totu is funtzionis de sa provìntzia, candu si aìat postu lacana a su trettu.

In su propiu annu sa regioni sarda, cun Lei regionali n. 9 de su 12 de su mesi 'e argiolas in su 2001, in attuamentu de sa Lei regionali precedenti n.9 de su 1997 at fraigàu is cuatru noas provìntzias de Carbònia-Igrèsias, de su Campidanu de Mesu, de s'Ollastra e de Terranoa-Tèmpiu.

Sa tzittadi metropolitana de Casteddu dda ant fata a pustis de sa riforma regionali de is Entis localis, chi nci at furriàu sa provintzia de Casteddu etotu in prus de cussas de su 2001. Sa tzittadi metropolitana dda at a gubernài su sìndigu de su matessi cabu de logu regionali. Sigundu sa Lei approvada de su Cunsillu Regionali in su 29 de Nadali de su 2014, is aterus comunus e biddas chi no ant a fài parti de s'area metropolitana ant a formài sa noa provìntzia de sa Sardinnia de giossu, chi at a cumprendi peri is ex-provintzias de su Campidanu 'e Mesu e de sa Meurreddia.

Economia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In intru de sa tzitadi metropolitana de Casteddu, si podint agatài tres agorrus industrialis de importu:

  • S'agorru industriali de Macchiareddu-Grogastu intra Cabuderra, Assemini e Uda;
  • Is stabilimentus de sa Saras in Sarroccu;
  • S'agorru industriali de su Masu.
Sa Saras in Sarroccu

Is printzipalis industrias pertocant sa petrolchimica, sa chimica de basi, sa mecanica fini, sa buttega de maistu de carrus metalliga, is serbìtzius a s'industria, s'industria manifatturiera (traballu de sa linna, màrmuri e pràstigas) e industria a spetzializatzioni tecnologiga arta.

De importu est peri sa produtzioni de frutu e birdura, binu e ateru mandigu. Svilupàu meda est fintzas su setori tertziariu.

Demografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sigundu unu tzensimentu de su 2001, sa populatzioni de sa tzitadi metropolitana de Casteddu fiat de 408.157 personas, ma in su 2013 ndi at lompiu a 419.466, faendi registrài una créscida de 11.309 unidadis. Casteddu e Pauli funt is unicus comunus in ui sa populatzioni est in falada, ca is copias giovunas si ndi preferint andài a is biddas a curtzu (in is urtimus tempus, po sa prus parti, conca a Cabuderra e Sestu) po agatài una domu prus a baratu. Custu crescimentu, tandu, si depit subratotu a genti acudida, siat in intru de sa Sardinnia siat in foras.

Comune 2001 2013 %
Casteddu 164,249 153,394 −6.61
Quartu Sant'Aleni 68,040 69,245 1.77
Ceraxius 27,440 28,978 5.60
Su Masu 7,930 9,270 16.90
Pauli 20,829 20,278 −2.65
Quartucciu 10,766 13,109 21.76
Assemini 23,973 26,703 11.39
Sestu 15,233 20,384 33.81
Cabuderra 21,391 23,995 12.17
Deximumannu 6,836 8,051 17.77
Sìnnia 15,235 16,971 11.39
Sètimu 5,949 6,677 12.24
Maracalagonis 6,731 7,808 16.00
Sarroccu 5,242 5,289 0.90
Santu Perdu 1,778 2,065 16.14
Pula 6,535 7,249 10.93
IN TOTU 408,157 419,466 2.77

Totu is biddas a probi, chi cumprendint cussas chi ant a istài a lacana cun sa tzittadi metropolitana de Casteddu (Biddaspitziosa, Uda, Biddesorris, Serramanna (VS), Samassi (VS), Nuràminis, Muristenis, Santu Sparau, Ùssana, Serdiana, Patiolla, Solèminis e Deximeputzu)[3] e chi in benidori nd'ant a podi fài parti puru[4], in totu at lompiu a 484671 personas bivendi in ìa, rispetu a is numerus registràus in su 2001 (467949). Tandu, est a nài chi s'area metropolitana at bìu sa populatzioni sua crescendi de 16722 unidadis; comenti si est giai nàu, custu aumentu si depit sceti a su flussu migratoriu chi nc'at in intru e in foras.

Logus de importu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Riferimentus[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Tzitadi metropolitana de Casteddu (PDF), in cittametropolitanacagliari.it. URL consultadu su 18 martzu 2022 (archiviadu dae s'url originale su 1º abrile 2022).
  2. (IT) [https:\\www.regione.sardegna.it\allegati_bandi\MANIFEST_Segret_soc_2017_2018_5a1c01c6938a5.pdf Proroga data sopralluogo] (PDF).
  3. Programma operativo della Regione autonoma della Sardegna 2000-2006 - Le risorse idriche in Sardegna (2008)
  4. www.regione.sardegna.it Riforma degli Enti locali, Erriu: "I Comuni veri protagonisti del cambiamento", in regione.sardegna.it. URL consultadu su 16 santugaine 2015 (archiviadu dae s'url originale su 24 cabudanni 2015).
Bandera de sa Regione Sardigna Europa | Itàlia | Provìntzias de sa Regione Sardigna Bandera de sa Regione Sardigna
Aristanis | Campidanu de Mesu | Casteddu | Nord-Est Sardigna | Nùgoro | Ogiastra | Sulcis Igresiente | Tàtari