Giuseppe Brotzu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Giuseppe Brotzu
NàschidaGiuseppe Brotzu
24 ghennàrgiu 1895
Casteddu
Morte8 abrile 1976
Casteddu
Natzionalidadesarda; italiana
CòjubeMaria Castellani
Fìgiu/a(os/as)3
Traballumèigu
Contributos de importuIscoberta de is Tzefalosporinas; retore de s'Universidade de Casteddu dae su 1936 a su 1945; Presidente de sa Regione Autònoma de Sardigna dae su 1955 a su 1958; sindigu de Casteddu dae su 1960 a su 1967

Giuseppe Brotzu (Casteddu, 24 ghennàrgiu 1895Casteddu, 8 abrile 1976) est istadu unu mèigu, farmacòlogu e polìticu sardu e italianu, famadu pro is contributos importantes a s'iscoberta de is tzefalosporinas.

Biografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

"Òmine temperadu, sàbiu, de ànimu semper uguale, berdaderu, ischidu, garbosu e modestu"[1] l'aiat descritu su dischente e amigu Antonio Spanedda.

Gioventude e formatzione[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Giuseppe fiat naschidu de Luigi Brotzu e Maria Castàngia. Fiat de famìlia mèdiu burghesa de mèigos, su de tres mèdicos in domo, a pustis de su babbu, ufitziale sanitàriu in su comunu de Casteddu e su jaju, mèigu giutu in Bilartzi[2].

Si fiat laureadu in meighina in s'Universidade de Casteddu in su 1919, fiat istadu esoneradu dae su servìtziu militare de manera de pòdere assùmere sa diretzione de sos ambulatòrios antimalàricos de Casteddu. A pustis de esertzitare pro unos cantos annos sa professione aiat incumentzadu a frecuentare s'Istitutu de Igiene, in ue collaborende cun su professore Donato Ottolenghi, famadu istudiosu de Igiene, si fiat interessadu a sa matèria e cun issu fiat mòvidu in antis a Siena e a fatu a Bologna[3].

In Siena aiat connotu Maria Castellani, giòvana chìmica chi traballaiat che a potegària in s'ispidale de Siena, cun sa cale aiat istudiadu semper, de issa fiat istadu atèndidu cando si fiat malaidadu de calentura maltesa e in su 1926 nde fiat devènnida sa mugere[2]. Mancari in su 1932 aiat bintu sa càtedra de microbiologia in s'istitutu de Igiene de Mòdena, atacadu a sa terra e a sa tzitade cosa sua, in su 1933 Brotzu si fiat tramudadu a Casteddu e in su 1934 fiat istadu incarrigadu de sa diretzione de s'istitutu de Igiene de sa tzitade[4]. Fiat istadu prèside de sa facultade de Farmatzia in s'annu acadèmicu 1934-1935, de sa de Meighina in s'annu 1935-1936 e a coa retore de su 1936 a su 1943, annos in is cales fiant istituidas is facultades de Ingegneria minerària e de Magistèriu[5]. A pustis de sete annos longos aspetende, in su 1933 fiat nàschida Maria Vittoria, chi subra de su finire de s'annu fiat rùidu malàida, s'annu sighente fiat naschidu Nanni e a pustis unos àteros tres fìgios[4].

Carriera acadèmica, sotziale e polìtica[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

In su 1945, a pustis de annos de istùdios e de chirca, fiat arribbadu a s'iscoberta de is tzefalosporinas. In su matessi annu fiat suspèndidu dae su servìtziu pro àere collaboradu, in calidade de retore de s'universidade, cun su regìmene fascista fintzas in su perìodu a pustis de su 8 cabudanni 1943. Su providimentu de tasidura fiat a fatu annulladu de s'in totu.

A sa carrera acadèmica acostàgiadu cudda polìtica: fiat istadu a primu assessore regionale a s'Igiene e a sa sanidade (dae su 1949 a su 1955) e presidente de sa Regione dae su 1955 a su 1958. In fines dae su 1960 a su 1967 fiat istadu sìndigu de Casteddu.

De tiradura cristiana (rapresentante de sa Democratzia Cristiana), aiat amministradu  diversos annos su catòlicu "Quotidiano Sardo", giornale chi aiat bidu sa lughe in Aristanis in su 1947 e fiat istadu a pustis trasladadu a Casteddu, cuntemporàneu a "L'Unione Sarda" e a "La Nuova Sardegna". Su cotidianu, cun totu ca su professore Brotzu aiat fatu sacrifìtzios personales, si fiat esauridu in s'arcu de unos deghe annos[6]. Impinnadu de sighidu in su sotziale, diat a assùmere unu rolu detzisivu in sa campagna de sa Fundatzione Rockefeller contra de sa malària, dimustrende "un'interessamentu umanu prus chi no iscientìficu a su problema"[7].

Segundu un'istudiosu inglesu[8], chi aporrit istùdios italianos[9], Brotzu padessiat in sa tzitade de fama mala che a pindatzadore,pro neghe de su costumene de si bestire semper de nieddu, mancari is temperaduras mèdias elevadas meda de Casteddu.

Ùrtimos annos de vida[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Lassadu s'annestru in su 1965 antzianidade, aiat sighidu a abitare s'Istitutu de Igiene fintzas a edade de prus de otanta annos, cando fiat fèrridu dae un'ictus tzerebrale chi, puru permitende·ddi sa faina mentale prena, dd'aiat cumpromìtidu in manera grae de su puntu de bista fìsicu. Fiat mortu in Casteddu su 8 abrile de su 1976[5].

A isse est dedicada s'istrutura sanitària prus manna e importante de Casteddu e de Sardigna, s'Azienda ispedalera "G. Brotzu"[10].

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Lorenzo Del Piano, Per Giuseppe Brotzu, Edizioni della Torre, Casteddu, 1998, pag. 22
  2. 2.0 2.1 Del Piano, Op. cit., pag. 15
  3. Del Piano, Op.cit., pag. 15
  4. 4.0 4.1 Del Piano, Op. cit., pag. 16
  5. 5.0 5.1 http://www.treccani.it/enciclopedia/giuseppe-brotzu_(Dizionario-Biografico)
  6. Del Piano, Op. cit., pag. 14
  7. Del Piano, Op. cit., pag. 31
  8. David Greenwood, Antimicrobial Drugs:Chronicle of a twentieth century medical triumph, Ed. Oxford University Press, 2008 - ISBN 0199534845
  9. Cornaglia, G To the memory of an angel, in Clinical microbiology and infection, European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases, Ed. Decker Europe, 1995 - ISSN 1198-743X
  10. Del Piano, Op. cit., pag. 45